 |
| Tekstil lifleri, çok çeşitli organik ve inorganik maddelerden elde edilir. |
Tekstil lifi (Alm. Textilfaser, Fr. fibre textile, İng. textile fiber), yeterli uzunluk, incelik ve mukavemete sahip, esnek eğrilebilir özellikteki tekstil ham maddelerine denir. Ham madde açısından lifler doğal ve yapay lifler olmak üzere 2 gruba ayrılır. Genel kanı doğal liflerin daha iyi konfor sağladığı yönündedir. Doğal liflerin daha iyi nem absorblama, ısı izolasyonu, tutum ve parlaklık özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Yapay lifler ise fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle genellikle sıcak tutan, yeterince hacimli, yumuşak, ısıl izolasyonu yüksek liflerdir.
Doğal lifler ve yapay lifler olarak aşağıdaki gibi sınıflara ayrılır.
DOĞAL LİFLER
A. Bitkisel Lifler (Selülozik Lifler)
1. Tohum Lifleri: Pamuk, kapok v.b. 2. Sak (gövde) Lifleri: Keten, kenevir, jüt, rami v.b.
3. Yaprak lifleri: Sisal, abaka (manila keneviri) v.b.
4. Meyve lifleri: Hindistan cevizi (koko) v.b.
B. Hayvansal Lifler
1. Kıl (deri ürünü) Lifleri:
- Koyun türüne ait hayvanlardan elde edilenler: Koyun yünü, merino yünü lifleri,
- Keçi türüne ait hayvanlardan elde edilenler: Tiftik, kaşmir, v.b.
- Deve türüne ait hayvanlardan elde edilenler: Deve, alpaka, v.b.
- Tavşan türüne ait hayvanlardan elde edilenler: Angora, vb.
- Diğerleri.
2. Salgı Lifleri:
a. İpek,
b. Yabani ipek,
c. Diğerleri (örümcek ipeği vb.).
1. Kıl (deri ürünü) Lifleri:
- Koyun türüne ait hayvanlardan elde edilenler: Koyun yünü, merino yünü lifleri,
- Keçi türüne ait hayvanlardan elde edilenler: Tiftik, kaşmir, v.b.
- Deve türüne ait hayvanlardan elde edilenler: Deve, alpaka, v.b.
- Tavşan türüne ait hayvanlardan elde edilenler: Angora, vb.
- Diğerleri.
2. Salgı Lifleri:
a. İpek,
b. Yabani ipek,
c. Diğerleri (örümcek ipeği vb.).
C. Madensel Lifler
Asbest, Amyant v.b.
Asbest, Amyant v.b.
 |
| Tekstil lifleri doğal lifler ve yapay lifler olarak ikiye ayrılır. |
A. Rejenere Lifler
1. Selüloz Esaslı Rejenere Lifler:
a. Viskoz lifleri,
b. Selüloz nitrat lifleri,
c. Bakır amonyum lifleri,
d. Selüloz ester lifleri,
- Selüloz asetat lifi (sekonder selüloz lifleri),
- Selüloz triasetat lifleri,
1. Selüloz Esaslı Rejenere Lifler:
a. Viskoz lifleri,
b. Selüloz nitrat lifleri,
c. Bakır amonyum lifleri,
d. Selüloz ester lifleri,
- Selüloz asetat lifi (sekonder selüloz lifleri),
- Selüloz triasetat lifleri,
e. Modifiye selüloz lifleri,
- Yüksek mukavemetli selüloz lifleri,
f. Lyocell lifleri: Tencell, Newcell vb.,
- Kolajen lifleri,
- Diğer protein lifleri,
b. Bitkisel proteinik rejenere lifler,
- Mısır proteini lifleri (zein lifleri),
- Yer fıstığı proteini lifler,
- Soya fasulyesi proteini lifleri.
3. Diğer rejenere lifler (doğal polimerler):
a. Alginat lifleri,
b. Kauçuk lifleri (elastomer lifleri),
c. Diğerleri.
b. Bitkisel proteinik rejenere lifler,
- Mısır proteini lifleri (zein lifleri),
- Yer fıstığı proteini lifler,
- Soya fasulyesi proteini lifleri.
3. Diğer rejenere lifler (doğal polimerler):
a. Alginat lifleri,
b. Kauçuk lifleri (elastomer lifleri),
c. Diğerleri.
B. Sentetik Lifler
1. Poliamid Lifleri:
a. Naylon 6.6 lifleri,
b. Naylon 6 lifleri,
c. Naylon 11 lifleri,
d. Naylon 6.10 lifleri,
e. Aromatik polyamid (aramid) lifleri (kevlar, nomex),
f. Diğerleri.
2. Poliester lifleri (PES):
a. Polietilen teraftalat (PET) lifleri,
b. Poli 1.4 siklohegzilen dimetil teraftalat (PCDT) lifleri,
c. Yeni (Modifiye) PES lifleri.
3. Polivinil türevi lifler:
a. Poliakrilonitril lifleri,
- Akrilik lifler,
- Modakrilik lifler,
b. Polivinilklorit, polivinilklorür (PVC) lifleri,
c. Polivinildenklorit lifleri,
d. Polivinildendinitril lifleri,
e. Polivinilalkol lifleri (PVA),
f. Polistiren lifleri,
g. Diğerleri.
4. Poliolefin lifleri:
a. Polipropilen lifleri (PP),
b. Polietilen lifleri.
5. Poliüretan lifleri (Spandex, likra vb.).
1. Poliamid Lifleri:
a. Naylon 6.6 lifleri,
b. Naylon 6 lifleri,
c. Naylon 11 lifleri,
d. Naylon 6.10 lifleri,
e. Aromatik polyamid (aramid) lifleri (kevlar, nomex),
f. Diğerleri.
2. Poliester lifleri (PES):
a. Polietilen teraftalat (PET) lifleri,
b. Poli 1.4 siklohegzilen dimetil teraftalat (PCDT) lifleri,
c. Yeni (Modifiye) PES lifleri.
3. Polivinil türevi lifler:
a. Poliakrilonitril lifleri,
- Akrilik lifler,
- Modakrilik lifler,
b. Polivinilklorit, polivinilklorür (PVC) lifleri,
c. Polivinildenklorit lifleri,
d. Polivinildendinitril lifleri,
e. Polivinilalkol lifleri (PVA),
f. Polistiren lifleri,
g. Diğerleri.
4. Poliolefin lifleri:
a. Polipropilen lifleri (PP),
b. Polietilen lifleri.
5. Poliüretan lifleri (Spandex, likra vb.).
6. Teflon lifleri (politetrafloroetilen),
7. Diğer sentetik lifler:
a. Poliürea lifleri,
b. Polibenzimidazol lifleri.
7. Diğer sentetik lifler:
a. Poliürea lifleri,
b. Polibenzimidazol lifleri.
C. İnorganik Lifler
e. Kuvars lifleri.
12 yorum:
sentetik lifler ile kimyasal lifler aynı anlama gelir diye düşünüyordum ve birbirinin yerine kullanıyordum ancak yanlışmış sentetik lifler kimyasal liflerin bir alt koluymuş. Kimyasal lifler sentetik lifleri kapsıyor yani.
tekstillerdeki liflerin sınıflandırması temel olarak bu şekilde iyi bir şekilde açıklanmış, basit ve anlaşılır bir şekilde sunulmuş
Selüloz esaslı yapay lifler bitkilerden elde edilen doğal selüloz polimerlerinden yapılır. Tabi olarak elde edilen makro molekül (veya sentezlenen) yada kimyasal olarak modifiye edilir. Selülozu eğirmek için önce çözünmesini sağlamak gerekir. Pratikte selülozdan lif elde etmek için kullanılan yöntemler:
1-Viskoz prosesi
2-Bakır amonyum prosesi
3-Asetat prosesi
4-Lyocell prosesi
Başlıca yapay lif elde etme işlemleri ve iplikçiliği: 3 çeşit iplik yapay lif elde etme yöntemi söyleyebiliriz.
1-Yaş çekim
2-Kuru çekim
3-Polimer eriyiği çekimi
Yaş Çekim: Polimer eriyiği çözücüyü nötr hale getiren ve flamentleri katılaştıran kimyasal bir banyo içerisinden geçirilir. Viskon, akrilik gibi
Kuru Çekim: Polimer çözeltisi çözücüyü buharlaştıran ve filamentleri katılaştıran ılık hava akımı içerisine püskürtülür. Akrilik ve asetat gibi.
Eriyikten Eğirme: Eritilmiş polimer eriyiği soğutan ve katılaştıran soğuk hava akımı içerisinden geçirilir. Naylon ve polyester gibi.
tekstillerin yapılarına göre sınıflandırılması doğal ve yapay olarak mı ayrılıyor mu. yapılar terimi daha geniş bir anlamı kapsamıyor mu, yapı kelimesi biraz daha jeomorfolojik bir kelime değil mi yanı yapı selülozik veya protein şeklinde olması gerekmez mi
Bazı yaygın kumaşların isimleri nelerdir, en çok kullanılan kumaş hammaddeleri hangi liflerden üretilir. üzerimize en çok hangi malzemeleri ve maddeleri giyeriz, elbiseler en çok neyden yapılır:
Genelde kumaş yapmak için gereken malzemeler arasında pamuk, naylon, yün ve ipek bulunur. Pamuk, yün ve ipek doğal liflerden yapılan kumaş iken naylon sentetik bir kumaştır. Pamuk, pamuk bitkisinden geliyor. Dayanıklı, yüksek emici ve rahattır ama pamuk da kolayca kırışır ve elastikiyeti azdır.
Naylon sentetik olarak üretilir. Güçlü, dayanıklı ve su itici özelliktedir. Ayrıca hafiftir ve ısıya karşı çok hassastır.
Yün, koyun, deve ve tavşan gibi hayvanların kıllarından üretilen sıcak tutan bir kumaştır. Elastik ve buruşmaya karşı dayanıklıdır.
İpek, anavatanı çin olan ipekböceği larvalarının ürettiği doğal bir lifdir. Yumuşak ve güçlüdür, ancak gücü ıslak olduğunda çok azalır yani ıslak mukavemeti düşüktür. İpek, ısı, ışık ve su ile kolayca hasar görür.
Moher nedir veya tiftik nedir - ingilizce: mohair; Ankara keçisinin uzun, parlak ve yumuşak kıllarından elde edilen doğal elyaf türü. Hafiftir, kumaş ve örgü yünü olarak kullanılır. Batılı dillerdeki karşılığını Arapçadan alınmıştır, beğenilmiş anlamına gelen muhayyer kelimesinden türetilmiştir ve son kısmı ingilizce hair (kıl) kelimesine benzetilmiştir.
Tekstil lifleri tekstilde giysi ve kumaş yapımında binlerce yıldır kullanılmaktadırlar. Kumaş hammaddesi olarak İlk başlarda pamuk, keten, yün, ipek gibi bitkilerden ve hayvanlardan elde edilen lifler kullanılırken 19. yüzyılda artan tüketimle beraber ticari lif üretimi ve kullanımı başlamıştır.
doğal lif özelliklerinin tanımlanması lazım ki ardından liflerin sınıflandırılmasına geçebilelim, doğal ve sentetik liflerin diye ikiye ayırıp isimlendirmeye başlayabiliriz, doğal liflere örnekler: keten, jüt, rami, sisal ve özellikleri, hayvansal kaynaklı lifler yün, tiftik, angora tavşanı ve ipek ve diğerleri.
kumaşların sınıflandırılması bu şekilde yapılıyor demek ki kumaş çeşitleri yazınca dokuma örme vb çıkıyordu, benim aradığım ise kumaşın temeline inmek yani elbiselerin ana üretim malzemeleri olarak nelerden üretildiğini bulmaktı.
genel lif isimlendirmeleri: Federal Ticaret Komisyonu (FTC) tarafından sınıflandırma ve yasal amaçlarla oluşturulmuş doğal veya üretilmiş bir tekstil elyafının veya elyaf grubunun adına denir. Doğal elyaf isimlerinin örnekleri, her tür hayvan kılı elyafını da içeren pamuk, ipek ve yünü içerir. Üretilen lifler kimyasal yapılarına göre sınıflandırılır ve naylon, polyester ve akrilik gibi lif gruplarını içerir. Farklı üreticiler, bir ticari marka adı verilebilecek herhangi bir lif çeşidinin varyasyonlarını üretir. Örneğin spandeks, bir lif çeşididir ancak Lycra™, spandeks lifinin bir varyasyonu ve bu life ait ticari markadır.
tekstil lifleri tablosu, yapay iplik türleri, lif ham maddeleri kaça ayrılır, tekstil lif çeşitleri, liflerin sınıflandırılması, doğal lifler sınıflandırma, yapay tekstil lifleri nelerdir,
Bu baslikta gecen malzemelere dogal rafya ve muz kabugu da eklenebilir.
Ayrica aksesuar taki ev tekstili olarak hasir oruculugu (Dunyada ve bizde) konusunda da bir baslik acioabilir.
Cografi olarak nerelerde yapildigina dair bilgiler de yararli olabilir.Akademik makalelerde gordum bazilarini.
Yorum Gönder