Hititlerde Giyim ve Moda: Tunç İğneler ve “Külli” Tunikler

📍Anadolu’nun binlerce yıllık dokusunda saklı kalan Hitit izlerini keşfedin! Tunç Devri’nden “külli” tunikler ve tunç iğnelerle örülü tarihi bir yolculuk için buradayız.

🏺 Anadolu’nun Gizli Hazineleri: Hititler ve Tunç Devri’nin İzleri

Anadolu, medeniyetlerin beşiği olarak binlerce yıldır sayısız kültüre ev sahipliği yaptı. Hititler ise bu topraklarda Tunç Devri’nin en gizemli ve teknik açıdan gelişmiş uygarlıklarından biriydi. Peki, tunç iğnelerle dikilen “külli” tunikler gibi detaylar, bize bu kadim medeniyetin yaşam tarzı hakkında neler anlatıyor? Gelin, zamanda geriye yolculuk yapalım!

🔍 Tunç İğneler ve “Külli” Tunikler: Hitit Modasının Teknik Dehası

Hititler, tekstildeki becerileriyle döneminin ötesinde bir ustalık sergiledi. “Külli” veya "Katinnu" adı verilen tunikler, ince tunç iğneler ve keten iplikler kullanılarak dikilirdi. Bu tunikler, hem günlük yaşamda hem de dini törenlerde kullanılırdı.

🔎 "Külli" Kelimesinin Kaynağı:

Hitit çivi yazılı tabletlerde geçen bu terim, akademik kaynaklarda "Giysi" veya "Kutsal Örtü" olarak çevrilir. 🌟

🗝️ İlginç Bilgi:
"Külli" kelimesi, Hitit dilinde "giysi" veya "örtü" anlamına gelir. Arkeolojik kazılarda bulunan tabletlerde bu terim, dini metinlerde ve günlük kayıtlarda sıklıkla geçer. Örneğin, Boğazköy (Hattuşa) arşivlerinde, rahiplerin törenlerde giydiği "külli"lerden bahsedilir.

⚒️ Hitit Tekstil Teknolojisi: Nasıl Üretilirdi?

Malzeme: Keten ve yün kumaşlar, Anadolu’nun verimli topraklarında yetiştirilen bitkilerden elde edilirdi. Hititlerin ticaret yoluyla Mezopotamya ve Mısır’dan da kumaş ve doğal boyalar temin ettiği bilinmektedir.
Dikiş Tekniği: Tunç iğnelerle yapılan dikişler, dayanıklılık ve estetiği bir araya getirirdi.
Desenler: Geometrik motifler ve tanrı figürleri, tuniklerin üzerine doğal boyalarla işlenirdi.

🌾 Küllinin Sosyal ve Dini Anlamı

Sosyal Statü: Daha zarif işlemeli tunikler , yüksek rütbeli kişiler ve rahipler tarafından giyilirdi.
Dini Törenler: Tanrı heykellerine giydirilen külli tunikler, kutsal ritüellerin vazgeçilmez parçasıydı.
Ölüm Sonrası: Hitit mezarlarında bulunan tunik kalıntıları, bu giysilerin ahiret inancıyla da ilişkili olduğunu gösteriyor.

📌Hitit tekstiline dair en önemli kaynaklardan biri Kaneş (Kültepe) tabletleridir. Bu tabletler, Hititlerin tekstil üretimi ve ticareti hakkında önemli bilgiler içerir.

🧵 Hitit Giysi Türleri ve İsimleri

Hitit çivi yazılı metinlerinde geçen bazı giysi türleri şunlardır:

1. Külli/Katinnu

"Külli" kelimesi, Hitit dilinde "giysi" veya "örtü" anlamına gelir.
Dini törenlerde ve günlük yaşamda kullanılan muhtemelen uzun bir giysi veya tunik türüydü.
Boğazköy (Hattuşa) arşivlerinde rahiplerin törenlerde giydiği "külli"lerden bahsedilir.
Erkekler ve kadınlar tarafından giyilmiş olabilir.

2. Haliptu

Giysiyle ilgili olduğu düşünülen bir kelime, ancak kesin anlamı net değil.
Törensel veya özel bir kıyafet türü olabilir.

4. Zulumma

Hitit yazıtlarında geçen bir başka giysi türü.
Dış giysi veya pelerin olarak kullanıldığı tahmin ediliyor.

5. Huwattala

Kemerli bir giysi ya da başa sarılan bir tür örtü olabilir.
Rahipler veya üst sınıf erkekler tarafından kullanılmış olabilir.

🎭 Hititlerde Giysi Kullanımı ve Sınıfsal Ayrımlar

Hititler'de kıyafetler yalnızca bir örtünme aracı değil, aynı zamanda sosyal statünün bir göstergesiydi.

1. Kraliyet ve Asillerin Kıyafetleri

Uzun ve bol kesimli tunikler giyerlerdi.
Değerli kumaşlar, işlemeler ve süslemeler kullanılırdı.
Başlıklar ve kemerler ile tamamlanan kıyafetler, statüyü simgeliyordu.

2. Rahip ve Rahibelerin Giysileri

Beyaz ve açık renkli keten tunikler yaygındı.
Dini törenlerde özel kıyafetler giyilir, bazıları işlemeli veya kemerli olurdu.
Tanrı heykellerine giydirilen tunikler, kutsal ritüellerin vazgeçilmez bir parçasıydı.

3. Halkın ve İşçilerin Kıyafetleri

Daha sade ve pratik giysiler tercih edilirdi.
Çiftçiler ve işçiler için kısa etekli giysiler yaygındı.

⚒️ Hitit Tekstil Teknolojisi ve Malzemeleri

Malzemeler: Keten, yün ve deri yaygın olarak kullanıldı.
Dikiş Teknikleri: Tunç iğnelerle yapılan dikişler, dayanıklılık ve estetiği bir araya getirirdi.
Desenler: Geometrik motifler ve tanrı figürleri, tuniklerin üzerine doğal boyalarla işlenirdi.
Renkler: Beyaz , kırmızı , mavi ve kahverengi gibi renkler tercih edildi.
Süslemeler: Kemerler, işlemeler ve broşlar giysilere şıklık katardı.
Ticaret: Hititler, Mezopotamya ve Mısır’dan kumaş ve doğal boyalar temin ediyordu.

🌾 Hitit Giysilerinin Sosyal ve Dini Anlamı

Sosyal Statü: Daha zarif işlemeli tunikler, yüksek rütbeli kişiler ve rahipler tarafından giyilirdi.
Dini Törenler: Tanrı heykellerine giydirilen tunikler, kutsal ritüellerin vazgeçilmez parçasıydı.
Ölüm Sonrası: Hitit mezarlarında bulunan tunik kalıntıları, bu giysilerin ahiret inancıyla da ilişkili olduğunu gösteriyor.

Hitit tekstiline dair en önemli kaynaklardan biri Kaneş (Kültepe) tabletleridir. Bu tabletler, Hititlerin tekstil üretimi ve ticareti hakkında önemli bilgiler içerir.

🌍 Tunç Devri’nde Anadolu ve Dünya: Karşılaştırmalı Bir Bakış

Özellik	Hititler (Anadolu)	Mısır	Mezopotamya	Minos Uygarlığı (Girit)
Kumaş Türü	Deri, Keten, Yün, Kenevir	Deri, Keten , Kenevir	Deri, Yün, Keten, Kenevir	Yün, Deri, Keten
Dikiş Aracı	Tunç İğneler	Kemik İğneler	Tunç ve Bakır İğneler	Tunç ve Gümüş İğneler
Sembolizm	Tanrı Figürleri	Firavun ve Nil Sembolleri	Güneş ve Ay Tanrıları	Deniz Motifleri

Bu tablo, Tunç Devri medeniyetlerinin tekstil kültüründeki farklılıkları ortaya koyuyor.

💡 Anahtar Çıkarımlar

"Külli", Hitit dilinde giysi anlamına gelen ve ritüellerde kritik rol oynayan bir terimdi.
Külli tunikler, Hititlerin tekstildeki mühendislik harikasıydı.
Hititler, tekstil teknolojisinde tunç iğnelerle döneminin öncüsüydü.
Arkeolojik buluntular, Anadolu'nun antik dünyadaki tekstil ticaretindeki önemini kanıtlıyor.