 |
| Bezayağı kumaşta atkı ve çözgü iplik yapısı. |
Bezayağı, çözgü ve atkı ipliklerinin sağlam, dayanıklı, aynı zamanda en basit şekilde birleştirilmesinden meydana gelen bir örgü çeşididir. İlk atkı ipliği atılırken bütün tek sayılı çözgü iplikleri yukarıda, çift sayılı çözgü iplikleri ise aşağıda konumlandırılır. İkinci atkı ipliğinde ise bu durumun tersi uygulanır. Bu şekilde takip eden atkı ipliklerinde aynı hareket tekrarlanarak kumaş oluşumu sağlanmış olur. Bezayağı örgünün en küçük raporu 2 çözgü 2 atkı ipliğinden oluşur. Bu sebeple diğer örgülere göre kayma sabitliği ve dayanıklılığı fazladır.
Bezayağı örgüsünün özellikleri
- Çözgü ipliği yükselme ve alçalmaları aynıdır.
- Kumaşın görünümü her iki yüzdede aynıdır.
- Çözgü ve atkı sıklıkları eşit ise taneli bir yapıya sahip olur.
- Çözgü ve atkı iplik yoğunluklarının farklı olduğu durumlarda enine ya da boyuna uzunlamasına çizgili bir yapı oluşur.
Bezayağı örgüsünün kullanıldığı yerler
Bezayağı örgüsü oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir. Strayhgarn, kamgarn elbiselik kumaşlarda, yağmurluklarda, organze, keten-yarı keten dokularda, yatak takımlarında, masa örtülüklerde, el bezlerinde, astarlık kumaşlarda vs. kullanılmaktadır.
 |
| Bezayağı kumaş örgüsünde atkının atılması işleminin ardından, atkı ve çözgü yerleşimi. |
Aşağıda bezayağı örgüyle dokunmuş kumaş çeşitlerinden bazıları, özellikleriyle birlikte verilmiştir.
Patiska: Hasse adıyla bilinen bu kumaş, bezayağı örgülü, beyazlatılmış, hafif gramajlı, iç çamaşırlarında ve işleme (çeyizlik) yapmak için kullanılan bir pamuklu kumaştır. Uygulanan apre türüne göre yumuşak ya da diri tutumlu olabilir. Çok ince işlemelik patiskalarda 60-80 Ne atkı, 1 cm’de 84-140 tel sıklıkta, 56-66 Ne çözgü, 1 cm’de 80-100 tel sıklıkta kullanılabilir. Günlük kullanım için dokunan patiskalarda ise, 20-30 Ne çözgü ve atkıdan 1 cm’de 20-36 tel sıklıklarda dokunan patiskalar bulunmaktadır.
Mermerşahi: Tülbente benzeyen, ancak daha sık dokunmuş, beyazlatılmış ve yumuşak tutumlu bir kumaştır. Genellikle 30/1 Ne iplikten, 1 cm’de 23-25 tel çözgü, 1 cm’de 16-18 tel atkı sıklıklarda ve yaklaşık 80-85 g/m² ağırlıkta dokunur.
Kaputbezi: Amerikan bezi olarak bilinen bu kumaş, bezayağı örgüde, karde iplikten dokunan ve kasar (beyazlatma) işlemi uygulanmayan bir kumaştır. Genellikle 12/1-16/1 Ne iplikten 1 cm’de çözgü sıklığı 15-20 tel, atkı sıklığı 15-16 tel olarak dokunur.
Tülbent: Seyrek dokunmuş hafif gramajlı ve yumuşak bir kumaştır. Örtü olarak kullanılabildiği gibi ambalaj ve astarlık olarak kullanılmaktadır. 30-36 Ne iplikten 1 cm’de 8-17 tel sıklıklarda dokunur.
Basma: Çeşitli basit ve karmaşık desenlerin, baskı yoluyla, pamuklu bezayağı kumaşa uygulanmasıyla elde edilen desenli kumaşlara basma adı verilmektedir. Dokunmasında Ne 20 numaradan (Ne) 36 numaraya kadar çeşitli iplikler kullanıldığı gibi, pamuklu/polyester ve pamuk/viskon karışımı ipliklerden yapılmış kumaşlar da baskı yoluyla renklendirilebilirler.
Poplin: Bezayağı örgüsüyle ince çözgü ve kalın atkı iplikleriyle dokunan kumaşlardır. Eskiden ipek iplik kullanılarak dokunan poplin kumaşlar günümüzde merserize edilmiş ince numara penye pamuk ipliğinden dokunmaktadır. Çözgüde genellikle 30/Ne, atkıda 20/1-30/1 Ne iplik kullanılır. Daha ince poplinlerse, 60/2-80/2 Ne çözgü, 60/2-30/1 Ne atkı kullanılarak dokunurlar.
Branda Bezi: Çadır bezi olarak da bilinir. Tente, çadır, yelken ve kayış yapımında kullanılan sağlam ve ağır gramajlı bir kumaştır. Genellikle bezayağı örgüsüyle veya panama örgüsüyle çok katlı kalın ipliklerle dokunur. Çözgü ipliği olarak 18/5 Ne, atkı olarak 15/3 Ne iplik kullanılır.
Pazen: Genellikle bezayağı, bazen 2/2 dimi örgüsüyle dokunduktan sonra yüzeyi havlandırılmış olan kumaşlara verilen genel addır. Atkı ipliğinin havlandırılmasıyla oluşturulur. Bezayağı örgüsüyle beyaz ya da yollu desenli olarak dokunur. Eğer bezayağı dokuda baskı yoluyla desen verilmiş bir kumaş ise divitin adını alır. Bezayağı örgüler için 20/1-24/1 Ne çözgü, 8/1-12/1 Ne atkı kullanılır.
Çuha: Merinos yününden bezayağı örgüsüyle, strayhgarn ipliklerle dokunan bir kumaştır. % 33 ile % 25 arasında değişen oranda enden çektirilerek keçeleştirilir. Ağır bir dinkleme işlemi uygulanır. Kumaşın yüzeyinde hav tabakası oluşturulur. Genellikle yeşil renge boyanarak bilardo masalarında kullanılır.
Tergal: Bezayağı örgüsüyle dokunan yaygın olarak kullanılan tül kumaştır. Çözgü ve atkı 70 denye tekstüre, bükümlü polyester iplikle, atkı ve çözgüde 1 cm’de 30 tel sıklık ile 30 numara tarakla dokunur. Jakar desenli ve efekt iplikli çeşitleri bulunur.
Organze: Bezayağı örgüsüyle, çözgü ve atkıda polyester ipliklerle, 1 cm’de 40 tel sıkılıkta ve 40 numara tarak kullanılarak dokunur. İpekle dokunan çeşidine oranla polyesterle dokunanlar daha ucuzdur. Çizgi, kesme, baskılı ve jakar desenlidir.
Tafta: Atkı ve çözgü farklı renk ipliklerle bezayağı örgüsüyle dokunur. Sıkı ve sert tutumludur. İpek ipliklerle ya da rayon ipliklerle dokunur.
Alpaka: Çözgüsü filament polyester, atkısı kesik elyaf polyester ipliğiyle, bezayağı ya da panama örgüsüyle dokunur. Bursa alpakası olarak bilinir. Okul önlüğü ve iş önlüğü imalatında yaygın olarak kullanılır.
1 yorum:
bezayağı kumaş diye bir kumaş çeşidi var zannederdim halbuki bezayağı dokuma kumaşta atkı ve çözgü ipleri için bir tür atım ve yerleştirme tekniğine deniyormuş ve birden fazla bezayağı kumaş türü varmış.
Yorum Gönder