Polistiren Nedir, Polistiren Ne Demek

Polistiren, yaygın olarak köpük adıyla bilinir; paketleme ve ambalaj sektöründe yoğun olarak kullanılır. 

Polistiren (PS, polystyrene), stiren monomerinin polimerizasyonu ile yapılan katı ve saydam bir plastik hammaddedir. Polistiren, ısıtıldığında yumuşayan ve film, plaka gibi yarı bitmiş ürünlere ve birçok birçok bitmiş ürüne dönüştürülebilen termoplastik bir polimerdir. Dünyada genel amaçlı en çok kullanılan plastik hammadde sıralamasında ilk beşe girmektedir. Plastik endüstrisinde; şeffaflığı, iyi işlenebilmesi, akışkanlığı, gıdaya uygunluğu, ve diğer birçok özellikleri nedeniyle tercih edilmektedir. 

Polistiren, monomer haldeki stirenden polimerizasyon ile üretilen bir polimerlerdir ve petrolden elde edilir. Oda sıcaklığında, polistiren katı halde bir termoplastiktir, enjeksiyon veya ekstrüzyon yolu ile işlenirken yüksek sıcaklıklarda eriyik hale getirilir. 

Polistiren sert veya köpük formunda olabilir. Polistiren denilince daha çok köpük formu akla gelir. Oda sıcaklıklarında bulunan polistiren köpük katı halde bulunmakla birlikte, yüksek sıcaklıklarda işlenirken erimiş halde bulunmaktadır. İşlendikten sonra tekrar soğutularak katı hale getirilmektedir. Polistiren köpükler genellikle 70 °C'ye kadar dayanıklılık göstermektedir. Ayrıca soğutulduktan sonra son derece sert, parlak ve kırılgan olan bir yapıya sahip olan köpük formundaki polistiren, yalıtım malzemeleri arasında en uygun ve ekonomik olan malzemedir. Üstelik son derece verimli bir şekilde izolasyonun sağlanmasına yardımcı olduğundan genellikle tercih edilmektedir. Polistiren köpük yalıtım malzemesi hızlı bir şekilde yanar ve oldukça yoğun bir gaz kokusunu etrafına yayar. Bunun yanı sıra aseton bulunan ortamlarda yine oldukça hızlı bir şekilde kabarma meydana getirir. En önemlisi ise güneş ışınlarına, suya, darbelere vb. tüm olumsuzluklara karşı son derece dirençlidir. Tüm bu olumsuzluklara karşı koyabilmesi nedeni ile de dış cephe ısı yalıtımlarında tercih nedenidir. 

Polistiren özellikleri 

Polistiren (PS) sıvı bir petrokimyasal olan stiren monomerinden elde edilen sentetik, aromatik bir polimerdir. Polistiren sert veya köpüklü olabilir. Genel amaçlı polistiren berrak, sert ve kırılgandır. Birim ağırlığı çok ucuz olan bir reçinedir. Oksijeni ve su buharını tutma konusunda son derece zayıftır, erime noktası da nispeten çok düşüktür. Polistiren doğal olarak şeffaf olabilir, ancak renklendirici katılarak renk verilebilir. 

Polistiren tarihçesi 

Polistiren, bir eczacı olan Eduad Simon tarafından Berlin'de 1839 yılında keşfedilmiştir. Türkiye'deki sığla ağacı liquidambar orientalis reçinesi olan sığla balsamını damıtarak stirol adını verdiği bir monomer olan yağlı bir madde elde etti. Simon, günler sonra stirolün muhtemelen oksitleşmeye bağlı olarak sertleştiğini ve yine kendisinin stirol oksit (stiroloksit) adını verdiği bir jele dönüştüğünü gördü. 1845 yılında İngiliz kimyager John Blyth ve Alman kimyager August Wilhem von Hofmann aynı stirolün geçirdiği dönüşümün oksijen yokken de gerçekleştiğini gösterdi. Bu maddeye metastirol adını verdiler. Daha sonra yapılan analizler, bunun Stirolokside kimyasal olarak benzediğini göstermiştir. 1866 yılında, Marcelin Berthelot metastirolün/Stiroloksidin stirolden bir polimerleşme işlemi olarak nasıl meydana geldiğini doğru bir şekilde saptamıştır. Yaklaşık 80 yıl sonra, Alman organik kimyacı Hermann Staudinger'in (1881-1965) bir tezine dayanarak, stirolün ısıtıldığında bir zincir reaksiyonunu tetiklediği ve bunun sonucunda makromolekül ürettiği anlaşılmıştır. Böylece madde bugünkü bilinen adıyla polistiren olarak anılmaya başlamıştır. 

Polistiren ekonomik yapısıyla özellikle ambalaj sektöründe kullanım alanı bulur. 

Polistiren Nerede Kullanılır 

Stirenin polimerizasyonu sonucu elde edilen polistiren (PS), çok çeşitli kullanım alanları bulunan bir termoplastik türüdür. Polistiren (PS) işleniş şekline göre Antişok (HIPS), Kristal (GPPS) ve Köpük (EPS) olarak sınıflandırılmaktadır. İşlenmesinin son derece kolay ve ekonomik olması nedeniyle Polistiren (PS), bir çok endüstri kolunda kağıt, ahşap ve metallerin yerine kullanılmaktadır. Film ve levha yapımı, kağıt ve kumaş kaplamaları, izolasyon levhaları, aydınlatma malzemeleri, buzdolabı-çamaşır makinesi aksamları, batarya kutuları, radyo ve televizyon kasaları, oyuncak ve ev eşyası yapımı gibi alanlarda yaygın şekilde kullanılmaktadır. Polistiren köpük formunda, tesisatlarda, iç ve dış cephe yalıtımlarında, boru içlerinde, soğutma kulelerinde, gıda ambalajlanmasında, araba parçalarında, elektronik cihazların ve aletlerin bazı parçalarında kullanılabilmektedir. 

Ambalaj: Yumurtalar ve süt ürünleri, et, balık ve kümes hayvanları, soğuk içecekler veya paketlenmiş yemekler. Bu ürünlerin tamamı polistiren ambalaj malzemeleriyle güvenli şekilde paketlendiğinde bozulmaz. Batı toplumunda iyi ambalaj, soğutma ve nakliye uygulamaları bir arada yapıldığında gıdanın yalnızca yüzde ikisi bozularak israf oluyorken gelişmekte olan ülkelerde bu oran yüzde 50'dir. Polistiren, ürün paketinizin içinde ne olursa olsun, ambalaj ve tek kullanımlık gıda paketleri konusunda çok yönlü ve düşük maliyetli bir çözüm olduğunu kanıtlamıştır. 

Elektronik aletler: Polistiren reçineler buzdolapları, klimalar, fırınlar, mikrodalga fırınlar, elde tutulan elektrikli süpürgeler ve karıştırıcılarda, neredeyse bütün bitmiş ürün gereksinimlerini karşılamaktadır Polistiren reçineler güvenli ve düşük maliyetli olup, mükemmel bir görünüş ve kolay işlenebilirliği sayesinde mükemmel bir işlevselliğe sahiptir. Bu nedenle polistiren talebinin neredeyse % 26'sı enjeksiyonlu kalıplama, ekstrüzyon ve ısıl şekillendirme uygulamalarında kullanılmaktadır. 

Tüketici elektroniği: Polistriren, TV kasalarında, bilgi teknolojisi ekipmanlarında ortaya çıkan her türlü yeni trendde, yani işlev, şekil, estetik ve maliyet/yüksek performans oranı kombinasyonlarının kullanım kriteri olduğu her yerde kullanılır. Polistiren, ortam kutularında, kaset kutularında ve CD'leri ve DVD'leri koruyan değerli şeffaf kutularda ilk tercihtir. 

Yapı ve inşaat: Polistiren reçineler yalıtım köpüğü, çatı kaplama, dış cephe kaplama, paneller, banyo ve duş birimleri, aydınlatma ve su tesisatına ait sabit eşyalar gibi bina ve yapı uygulamalarında kullanılan en gözde malzemeler arasındadır. Polistiren reçineler, sahip oldukları mükemmel fiyat/performans dengesi, iyi işlenebilirlik ve diğer performans özellikleri nedeniyle bu yapı ürünlerinde kullanılmaktadır. 

Tıp ve medikal uygulamalar: Hasta ve doktorlara yeni ve daha iyi tıp teknolojilerini ulaştırmak kompleks ve denetime tabi bir süreçtir. Polistriren reçineler, mükemmel berraklığı ve işlenebilirliği ve üstün sterilizasyon sonrası estetiği nedeniyle doku kültürü tepsileri, test tüpleri, petri kapları, tanılama bileşenleri ve test kiti kapları gibi birçok tek kullanımlık tıbbi uygulamanın üretiminde kullanılmaktadır. 

Diğer sektörler: Polistirenin genel kullanımlarına ek olarak, oyuncaklar, elektrikli çim ve bahçe ekipmanları, mutfak ve banyo aksesuarları ve diğer dayanıklı eşyalar gibi tüketim malları polistirenden üretilmektedir. Polistiren reçineler, mükemmel bir maliyet/performans oranına sahiptir ve çoğu zaman daha maliyetli polimerlerin yerine kullanılabilir.