Emdirme (Alm. Imprägnieren, Fr. imprégnation plein bain, İng. impregnation), tekstil terbiyesinde, işlem gören life karşı ilginliğe sahip olmayan boyarmadde ve/veya kimyasal maddelerin, kısa sürede, kısa banyo oranında uygulama tekniğine denir. Emdirme yöntemine göre aplikasyonda, tekstil ürünü, kimyasal maddeleri içeren bir çözelti (flotte) ile emdirilir. Piyasada emprenye terimi de kullanılmaktadır. Emdirilen kumaştaki flottenin fazlası, tekne dışındaki silindirler arasından sıkılarak uzaklaştırılır ve yeniden emdirme teknesine döner. Böylece kumaşa aktarılan flotte ile birlikte kimyasal maddeler de düzgün bir şekilde kumaşa aktarılmış olur.
Emdirme yöntemine göre aplikasyonda kurudan yaşa ve yaştan yaşa çalışma şekilleri söz konusudur. Kurudan yaşa çalışmada kumaşı oluşturan lifler higroskopik nem değerine kadar kurutulmuşlardır. Bu şekilde flotte ile emdirilirler. Örneğin normal nemde kurutulmuş bir pamuklu kumaş yaklaşık % 6-7, keten % 10, viskon % 13, yün % 15, polyamid % 4, polyester % 0,5 higroskopik nem içermektedir. Yaştan yaşa aplikasyonda ise kumaş yıkama sonrası etkili bir su uzaklaştırma (sıkma veya vakum) işleminden geçirildikten sonra ve üzerinde % 50-70 su bulunan kumaşa bu şekli ile ikinci bir aplikasyon işlemi yapılmaktadır.
Emdirme yöntemine göre aplikasyonun genel karakteristikleri çektirme yönteminin tam tersidir.
- Kısa işlem süresi (5-30 saniye)
- Kısa flotte oranı (1/0,5-1/1)
- Afinitesiz maddelerle veya dozaj pompası kullanılarak çalışma gerekir.
- Genelde kesintisiz (kontinü) ve açık en çalışılmaktadır.
Bu yöntemin iki önemli özelliği olan kısa flotte oranı ve kısa muamele süresi çektirme yönteminin tam tersidir. Emdirme yönteminde kumaşın fularddan geçişi için çok uzun süreye gerek yoktur. Alkali ilavesinden hemen sonra fazla bekletmeden banyoya almalıyız. Eğer alınmaz ise hidrolize neden olur. Fakat çok kısa geçişlerde de boyanın kumaşa aplikesi yeterince olmayabilir.
Emdirme yönteminin klasik makinesi fularddır. Bu aplikasyon yönteminde emdirme süresi son derece kısadır. Ancak bu süre 4 saniyenin altına da düşmemelidir. Yani emdirme sırasında kumaştaki havanın çıkarak flottenin onun yerini almasına yetecek minimum bir süre verilmelidir. Aksi durumda düzgün bir aplikasyon gerçekleşmesi mümkün olmaz.
Emdirme yöntemi ile ilgili önemli büyüklükler şunlardır:
I = Kumaşın flotteye girişinden sıkma silindirlerine kadar olan mesafedeki emdirme veya dalma yolu (m). K = Flottedeki kimyasal madde konsantrasyonu (g/l)
P = Sıkma silindirlerinin basıncı (N/cm)
t = Emdirme süresi (I /V.60 saniye)
V = Kumaş geçiş hızı (m/dak.)
T = Kumaşa aktarılan madde miktarı (g/kg)
AF = Kumaşa aktarılan flotte miktarı (%)
Emdirme yöntemine göre aplikasyonda alınan flotte çok önemlidir ve alınan flotte miktarını etkileyen başlıca faktörler ise şunlardır:
- Sıkma silindirlerinin basıncı
- Kumaşın lif cinsi ve doku yapısı
- Kumaşın gördüğü ön terbiye işlemleri
- Kumaş geçiş hızı
- Flotte sıcaklığı
- Emdirmede kullanılan yardımcı (ıslatıcı) maddeler ve yöntemler.
Emdirmede kullanılan ıslatıcı madde:
- Kumaştan havayı atarak hızlı bir ıslatma sağlamalı
- Geniş bir pH aralığında etkili olmalı
- Yüksek çalışma hızlarında köpük oluşturmamalı
- Durulama işlemi sırasında kumaştan kolay uzaklaşmalı
- Yapılan işlemde asıl etkili olan maddeyi (örneğin enzimlerle çalışırken enzimleri) olumsuz yönde etkilememelidir.
Emdirme Yönteminin Avantajları
- Uzun partilerin ekonomik bir şekilde boyanması
- Aynı tonda boyanması istenen uzun metraj istemlerine uygunluğu
- Enerji giderlerinin düşüklüğü
- Flotte oranının kısıtlığı su kullanımı ve artık suyun düşük olması
- İşlem tekrar edilebilirliğinin çektirme yöntemine göre daha yüksek olması
- Kalıcı kırık izi olan kumaşlar için uygun olması
- Uygulama kolaylığı
Emdirme Yönteminin Dezavantajları
- Yatırım giderlerinin yüksek olması
- Sıkma merdanelerinin konstrüksiyon olarak hassas olması ve devamlı kontrol edilmesi gerekmektedir. - Baş son farkı, kanat farkı gibi boyama düzgünsüzlükleri meydana gelmektedir.
1 yorum:
Emdirme yönteminde açık en halinde bulunan kumaş kısa flotte oranındaki çözelti veya dispersiyon halinde bulunan boyama banyosundan geçirilir ve sonra lastik kaplı merdaneler arasından geçirilir.
Kumaş emdirilmesi banyosuna yaş halde sokulmaktadır. Bu durum ile önceden başka yaş işlem görmüş kumaşın ara kurutmasından tasarruf sağlanır. Fakat bununla beraber önemli olan flotte oranının hassas ayarlanması gerekmektedir.
Ayrıca silindirlerin ve kumaşın kuru olmasına dikkat edilmelidir. Yoksa kumaşta abraja neden olur.
Yorum Gönder