Tekstil Liflerini Yakarak Ayırt Etme 🔥

Tekstil liflerinin yakarak tespit edilmesi deneyi. 

Yakma testi ya da yanma testi (Alm. Verbrennungsprobe, f; Fr. essai de brulure, m; İng. burning test) tekstil liflerini yakarak yanış şekilleri, kokuları, kalıntıları ve kalıntılarından lif çekilip çekilemediği gözlenerek hangi lif olduklarını anlamak için yapılan deneye denir. Tekstil lifleri ve bu lifleri birbirlerinden ayırt etme yöntemleri; sektörde her zaman ilgi çeken ve öğrenilmesi gereken alanlardan olmuştur. Bu yöntemlerin esası; liflerin yakılmasıyla ortaya çıkan kokuya, lifin yanma şekline ve kalan küle bakarak kolayca ayırt edilebilir düşüncesine dayanır. Karışım olmayan tekstil lifleri bu yöntemlerle genel olarak kolayca birbirinden ayrılabilir fakat liflerin belli bir oranlarda harmanlanması sonucu elde edilen karışım mamuller için bu ayırt etme deneyleri daha kapsamlı bir şekilde; kimyasal olarak, lifleri çeşitli çözücülerle muamele ederek yapılabilir. Aşağıdaki bazı liflerin, yanma testi sonucunda ortaya çıkan; ayırt edici olan; koku, kül ve yanma şekilleri açıklanmıştır. 

Liflerin genel yanma özellikleri ve tekstil liflerini yakarak tespit etmek 

- Hayvansal kumaşlar (Yün, tiftik, ipek, angora, kaşmir, alpaka vb) 

Hemen alev alır, yavaş yavaş yanar, siyah, gevrek bir kül bırakır, yanmış saç gibi kokar 

- Bitkisel kumaşlar ve rejenere kumaşlar (Pamuk, keten, kenevir, viskoz, rayon vb) 

Hemen alev alır, çabuk yanar, grimsi bir kül bırakır, yanmış kağıt gibi kokar. 

- Mineral lifler (Asbest, cam lifi) 

Değişikliğe uğramaz, eriyerek boncuk haline gelir, kokusuzdur. 

- Asetat kumaşlar (diasetat, triasetat) 

Hemen alev alır ve büzülür, siyah bir cisim oluşturur, asetik asit gibi kokar. 

- Polyamid kumaşlar (PA 6, PA 6.6) 

Önce erir, sonra yanar, kolay kırılmayan siyah - kahverengi sert bir kalıntı oluşturur. Dumanı genellikle siyah, hafif ve keskin olmayan bir kokusu vardır. 

Pamuk (Doğal, Selülozik Esaslı Lif) 

- Pamuk yanar, erimez. 

- Kokusu yanık kağıt veya odun gibi kokar. 

- Külü gri, ince ve yumuşaktır. 

Keten (Doğal, Selülozik Esaslı Lif)

- Keten yanar, erimez. 

- Kokusu; yanık kağıt veya odun gibi kokar. 

- Külü; gri, ince ve yumuşaktır. 

Yün (Doğal, Protein Esaslı Lif) 

- Yün yanar, erimez. 

- Keskin bir şekilde yanmış tüy veya kıl gibi kokar. 

- Ateşten uzaklaşınca yanması durur. 

- Külü; siyah boncuk şeklinde iç içe geçmiş siyah toparcıklar şeklindedir, ezilince siyah daha küçük boncuk ve siyah toz haline gelirler. 

İpek (Doğal, Protein Esaslı Lif) 

- İpek yanar, erimez. 

- Yanmış tüy veya kıl gibi kokar ancak bu koku yün kadar keskin değildir çünkü ipek sülfür içermez. 

- Ateşten uzaklaşınca yanması durur. 

- Külü; siyah boncuk şeklinde iç içe geçmiş siyah toparcıklar şeklindedir, ezilince siyah daha küçük boncuk ve siyah toz haline gelirler. 

Rayon (Rejenere Selülozik Lif) 

- Rayon yanar, erimez. 

- Kokusu; yanık kağıt veya odun gibi kokar. 

- Külü gri, ince ve yumuşaktır. 

Polyester (Sentetik Lif) 

- Polyester ateşe yaklaşılınca büzülür, erir ve damlayabilir. 

- Kokusu; kimyasal şekerimsi, tatlıdır. 

- Külü; siyah sertleşmiş krem şeklindeki iç içe geçmiş topcuklardır, yanmış polyester kumaş kalıntıları serttir, ezilemezler. 

Naylon (Sentetik Lif) 

- Naylon ateşe yaklaşılınca büzülür, erir ve damlayabilir. 

- Kokusu; kimyasal şekerimsi biraz da kereviz gibidir. 

- Külü; siyah sertleşmiş krem şeklindeki iç içe geçmiş topcuklardır, ezilemezler. 

Akrilik (Sentetik Lif) 

- Akrilik ateşe yaklaşılınca büzülür, erir ve damlar. 

- Yanarken küçük patlamalar olur. 

- Keskin acı bir kokusu vardır. 

- Külü siyah sertleşmiş krem şeklindeki iç içe geçmiş topcuklardır, yer yer ezilebilirler. 

Asetat (Sentetik Lif) 

- Asetat ateşe yaklaşılınca büzülür, erir ve damlar. 

- Selülozik lifler gibi yanmış kağıt ya da odun şeklinde kokar ve kokusu birazda sirkeyi andırır. 

- Külü; siyah sertleşmiş krem şeklindeki iç içe geçmiş topcuklardır, yanmış asetat kalıntısı yer yer ezilebilirler. 

Yanma testine ilişkin videolar ve daha fazla tekstil videosu izleyin.