Asbest, lifli yapısıyla ısıya, aşınmaya ve kimyasal maddelere dayanıklı olduğu için inşaat ve sanayi sektöründe kullanılan ancak kansorejen bir mineraldir. Tekstilde koruyucu kıyafetler için kumaş yapımında kullanılmaktadır. Asbest bez ya da asbest kumaş asbest elyafından yapılmış yanmaz özellikli asbest kumaşa verilen isimdir. Kimyasallara karşı koruyucu giysi üretiminde ve izolasyon malzemesi olarak kullanılır. Asbest elyafı doğal olarak bulunan elyafı silikat minerallerinden elde edilen, eğrilebilen ve tekstil tekniği açısından önemli olan tek anorganik doğal elyaftır. Farklı elyaf biçiminde kristalize olmuş, silikat mineralleri için kullanılan genel bir deyimdir.
Asbest, yani bir diğer adıyla amyant, halk arasında ak toprak, çorak toprak, çelpek, höllük gibi diğer adlarıyla da bilinir. Lifli bir yapıya sahip olan asbest; ısı, aşınma ve kimyasal maddelere oldukça dayanıklı bir mineral olarak bilinir. Sanayi ve pek çok endüstri kolunda kullanılan asbest, dayanıklı ve esnek olması sebebiyle işlevsel gözükse de kanserojen bir maddedir.
Asbestin kullanım alanları
- Tekstil endüstrisi (lifler, kumaşlar, ipler)
- Çimento endüstrisi (saç, boru) - İnşaat malzemeleri endüstrisi (çimento ürünlerinin işlenmesi)
- Kimya endüstrisi (boya dolgusu, dolgu materyalleri, sentetik reçine kompresyon kalıp materyalleri, termoplastikler, kauçuk ürünleri),
- İzolasyon endüstrisi (ısı, ses ve yangın izolasyonu)
- Kağıt endüstrisi (asbest kağıdı, karton), fren, debriyaj, balata üretimi
- Gemi yapımı ve vagon üretimi.
Türkiye'de asbest nerelerde çıkarılır
Ülkemizde asbest rezervleri; Çanakkale, Bursa, Muğla, Burdur, Konya, Eskişehir, Ankara, Çankırı, Çorum, Amasya, Tokat, Sivas, Erzincan, Ağrı, Bitlis, Diyarbakır, Kahramanmaraş, Osmaniye ve Hatay’dır. Amfibol tipi asbest yatakları ise başlıca; Manisa, İzmir, Aydın, Denizli, Uşak, Kütahya, Eskişehir, Konya ve Kastamonu illerinde bulunmaktadır.
Asbestin neden olduğu hastalıklar
Asbestin neden olduğu hastalıklar genellikle uzun yıllar içerisinde ortaya çıkmaktadır. Asbeste maruz kalan bir vücut, 10 ila 50 yıl içerisinde hastalığı belli eder. Asbest lifinin yapısına göre, asbest lifleri akciğer dokusunda birikebilir. Bunun sonucunda asbestin neden olabileceği hastalıklar şu şekilde sıralanır:
- Akciğer zarında sıvı birikmesi,
- Akciğeri saran zarın kalınlaşması ve kireçlenmesi,
- Akciğer dokusu içerisinde asbest liflerinin birikmesi (asbestozis),
- Akciğerleri ve karın boşluğunu saran zarın kanseri (mezotelyoma)
- Akciğer kanseri
Asbest tek başına akciğer kanseri gelişimi için 5 kat risk oluşturmakta iken, sigaranın tek başına oluşturduğu risk 10 kattır. Sigara ve asbest birlikteliği ise akciğer kanseri gelişimi riskini 50-90 kat artırmaktadır. Bununla birlikte, sigara veya diğer nedenlerle oluşan akciğer kanserlerinden ayırt edilemez.
1 yorum:
eh be insanoğlu asbesti de giymesin artık
Yorum Gönder
Merhaba, daha kaliteli bir site için yorumlarınızı bekliyoruz.