 |
| Lup yardımıyla santimetre karedeki iplik sayısı bulunur. |
Kumaş sıklığı (fabric density), kumaşın eni ve boyu yönünde birim uzunluğa giren iplik sayısına (atkı ve çözgülerin sayısına) denmektedir. Dokuma kumaşlar için dokuma sıklığı ifadesi kullanılmaktadır. Örme kumaşlar için yatay ve dikey sıraların sayısı yani birim uzunluktaki ilmek çubuğu ve ilmek sıra sayısına sıklık denir.
Sıklık, kumaşın eni ve boyu yönünde belli bir uzunluğa giren iplik sayısıdır ve bu özellik kumaşın yumuşaklığı ve kumaş gramajı üzerinde oldukça etkilidir. Kumaşta sıklık, kumaşın esnekliği ve hava geçirgenliği özellikleri üzerinde etkilidir.
Birim olarak adet/cm ya da adet/inç ile ifade edilir. Kumaşlarda sıklık, kaliteyi belirleyici bir unsur olarak kabul edilir Kumaş sıklığının fazla olması ile;
- Kumaşın metrekare ağırlığı artar.
- Kumaş daha stabil ve tok bir tutum kazanır.
- Kumaş daha yüksek dayanıma sahip olur.
- Kumaş içindeki iplik kaymaları daha az olur.
Üretici firmalar, maliyetini düşürmek için dokuma sıklığını azaltıp terbiyede dolgunlaştırıcı maddeler kullanırlar. Bu ise doku kalitesini düşürür. Örme kumaşlarda sıklık, may sıklığı olarak bilinir. May sıklığı, boyuna yönde bir ilmek çubuğu üzerinde birim boydaki ilmek sayısını ifade etmektedir. Kumaş enindeki ilmek çubuğu sayısı ise örme makinesinin iğne sayısı ile belirlendiği için değiştirilme imkanı yoktur. Bu nedenle örme kumaşlarda may ipliği değiştirilecek kumaşın yapısı toplaştırıp seyrekleştirebilmektedir.
Kumaşın Atkı ve Çözgü Sıklıkları (weft density, warp density)
Çözgü boyunca bir cm içinde yan yana bulunan atkı ipliği sayısına atkı sıklığı (atkı/cm) ve atkı boyunca bir cm uzunluk içinde bulunan çözgü ipliği sayısına çözgü sıklığı (çözgü/cm) denir. Atkı ve çözgü sıklığı, kumaşın 1 santimetre uzunlukta boyuna ve enine iplikleri sayılarak bulunur. Boyuna olanların sayısı çözgü iplik sıklığını, enine olanların sayısı ise atkı iplik sıklığını göstermektedir.
Lup yardımıyla kumaş üzerinde 1 cm²'deki çözgü ve atkı sıklıkları sayılır. Bilindiği gibi çözgü ve atkı ipliklerinin dokuma tezgahında, ham kumaşta ve mamul kumaştaki sıklıkları birbirinden farklıdır. Dokuma kumaştan mamul kumaşa doğru artış gösterirler. Eğer elimizdeki örnek kumaş mamul kumaş ise en ve boy çekme değerlerinin yardımıyla bu sıklıklardan yola çıkarak dokuma (mekanik) sıklıkları tayin edilir. Bu da mekanik atkı sıklığının, tarak numarası ve tarak eninin tespit edilmesi anlamına gelir.
Laboratuvar koşullarında atkı ve çözgü sıklığı bulunurken ölçümler 5 cm üzerinden yapılır ve bulunan değer beşe bölünerek sıklık tespit edilir. Çözgü iplik sayısı için, kumaşın eni ile kenarlar ve zemin çözgü sıklıkları önemlidir. Atkı iplik sayısı için de kumaşın boyu ve atkı sıklığı önem taşımaktadır. Herhangi bir kumaşın iplikler arasındaki mesafesini ölçmek, sıklığı belirlemek açısından çok zordur. Bu nedenle kumaş sıklığı, birim uzunluğa giren iplik sayısı olarak hesaplanmaktadır. Kumaşın sıklık değeri, kumaşın ölçüm sırasındaki durumu ile de ilgilidir. Kumaşın tezgahta olup olmaması, ham veya mamul kumaş olup olmaması önemlidir. Atkı ve çözgü sıklığı sayımları dokuma tezgahında, ham kumaşta ve mamul kumaşta yapılmaktadır. İplik sıkılığı yüksek ise kumaşın mukavemeti yüksektir. Kumaşın gramajı yüksektir.
Kumaş sıklığı testinin amacı; dokuma kumaşın atkı ve çözgü yönündeki birim uzunluktaki iplik tel sayısını, örme kumaşın ise birim uzunluktaki ilmek çubuk ve sıra sayısını tespit etmektir.
Kumaş sıklığı tayini TS 250 EN 1049-2/ Şubat 1996 standardına göre yapılmalıdır. Sıklık tayininde 3 metot kullanılır. Kumaşlar TS EN 20139'a göre kondisyonlandıktan sonra deneye başlanır.
A Metodu: Tabloda belirtilen boyutlardaki kumaş numunesinin iplikleri çıkartılır, uçlarının adedi sayılır. Sayılacak olan ipliklerin uçlarının 1 veya 2 cm boyda olması sağlanır. En az 5 deney yapılır.
B metodu: Optik iplik sayma aleti kullanılarak, cm'sinde 50'den fazla iplik ucu bulunan kumaşlara uygulanır. Özellikleri belirti olan optik iplik sayma aleti ile görüş açısı içerisinde kalan iplik adedi tespit edilir.
C metodu: Bir skala üzerinde hareketli büyütme gücü az oları mikroskop ile (4x ile 20x arası büyütme gücü) yukarıdaki tabloda belirtilen boyutlardaki kumaş numunesinin iplik uçları sayılarak tespit edilir. Sonuçlar: sayımların aritmetik ortalaması alındıktan sonra cm'deki iplik sayısı olarak ifade edilir.
İlgili standartlar: TS 250 EN 1049-2, ASTM D 3775, ASTM D 8007, ISO 7211-2, BS EN 1049-2, BS 2862.
4 yorum:
kumaş sıklık hesaplaması santimdeki iplik sayısıdır
atkı sıklık nasıl bulunur, pamuklu kumaş sikligi, çözgü sıklık hesaplama, kumaşta sıklığın bulunması,
Kumaş sıklık teorileri nedir: Bir Kumaşta iplik sıklıkların belirlenmesinde gözetilen üç önemli ölçüt şunlardır:
1. İstenilen kumaş elde ede bilmek için, kumaşta yeterli iplik yoğunluğunun sağlanması,
2. İpliklerin kesişme noktalarında ipliklerin kaymaması ya da yaş işlem sonucu kumaşın enden ve boydan çekmemesi gibi kumaş yapısının dayanıklılığı ile ilgili özelliklerin sağlanması,
3. Belirli bir kumaş yapısının, iplik çapları ve örgü düzenine bağlı olarak geometrik açıdan mümkün olması ve mekanik açıdan tezgahın bu yapıyı gerçekleştirebilecek özellikte olması koşullarına bağlı olarak kumaşın dokunabilirliğinin sağlanması.
atkı ve çözgü denildiğine göre buradaki konu dokuma sıklığının bulunması değil mi dokuma kumaş sıklık tespiti konumuz ?
Yorum Gönder