Kumaşların gramajı, yani kumaşın ağırlığı, günlük yaşamda kumaşın kalınlığı ya da yoğunluğu olarak karşımıza çıkmaktadır. Kumaşın metrekare gramajı yüksek bir kumaştan üretilen konfeksiyon ürünleri, daha çok kış mevsimlerinde kullanılan giysilerde kullanılmak üzere üretilmektedir. Bunun aksine metrekare gramajı düşük bir kumaştan üretilen konfeksiyon ürünleri ise daha çok yaz mevsimlerinde kullanılan giysilerde kullanılmak üzere üretilmiştir.
Kumaşların örgüsü, eni, boyu, kumaşı oluşturan lif ya da ipliklerin kalınlıkları ve kumaş içindeki yoğunluk ya da sıklıkları ve kalınlığı kumaşların belli başlı yapısal özelliklerindendir. Tüketicilerin bugün çok üzerinde durdukları kumaşların dökümlülük özelliği de kumaşın yoğunluğu, gramajı ve yumuşaklığı ile doğrudan ilgilidir. Kumaşın gramajının düşük olması kumaşın tutumunu değiştirir ve hava geçirgenliğini arttırır.
Sıklık, kumaşın eni ve boyu yönünde belli bir uzunluğa giren iplik sayısına denmektedir. Bu özellik kumaşın yumuşaklığı ve yoğunluğu üzerinde oldukça etkilidir. Kumaşın gramajı üzerinde kumaşın özel yapısı, esnekliği ve hava geçirgenliği özellikleri de etkilidir. Ayrıca kumaşların gramajı üzerinde büküm miktarı da etkilidir. Büküm miktarı arttıkça kumaşın gramajı artar. Dokusunda kalın iplikler kullanılan kumaşların da gramajı yüksektir. Kumaş dokusu, yani örgüsündeki atkı ve çözgü ipliklerinin birbirleri ile kesişme oranı yüksek kumaşların gramajı da yüksektir. Nihayet kumaşa uygulanan apreler de kumaşın gramajını etkilemektedir.
Kumaşların kullanım yerleri ve kullanım koşullarına göre farklı ağırlıklarda olması istenir. Kumaş gramajına etki eder, faktörler şunlardır:
- Kullanılan iplik numaraları ve cinsleri.
- Kumaşta kullanılan örgü tipi.
 |
| Kumaş metrekare ve metretül ağırlık hesaplaması. |
Kumaşlarda gramaj iki türlü ifade edilmektedir:
1-) Birim alanının ağırlığı (g/m²)
2-) Birim uzunluğun ağırlığı (g/ mtül)
Kumaş gramaj hesaplama, m² ağırlığı ve m/tul ağırlığı olmak üzere iki değer olarak hesaplanmalıdır.
- m² ağırlığı: 1 metre x 1 metre büyüklüğündeki kumaşın ağırlığıdır.
- m/tul ağırlığı: 1 metre x mamul eni büyüklüğündeki kumaşın ağırlığı anlaşılmalıdır.
Kumaşın g/m² ağırlığının bulunması: Kumaşın metrekare ağırlığı olanaklara göre iki farklı yöntem uygulanarak tespit edilir: Kumaş kesim aleti kullanılarak ve numune kumaşın en ve boy ölçümü yapılarak. Kumaş kesim aleti kullanılarak, analizi yapılacak olan kumaştan, kumaş kesim aleti kullanılarak numune alınır. Alınan numune kumaş, hassas terazide tartılır. Elde edilen ağırlık değeri, 10 cm² numune kumaşın ağırlığı olduğu için, bu değer 1 m² kumaşa oranlanarak m² ağırlığı tespit edilir. Numune kumaşın en ve boy ölçümü yapılarak, Numune kumaşın metrekare ağırlığının bulunması için önce kumaşın eni ve boyu ölçülür. Daha sonra numune kumaş hassas terazide tartılır ve aşağıdaki formül uygulanarak numune kumaşın m² ağırlığı hesaplanır.
Kumaşın m/tul ağırlığının bulunması: Mamul eni ne olursa olsun boyu 1 metre olan kumaşın ağırlığı m/tul ağırlıktır. Numune kumaşın m² ağırlığı bulunduktan sonra metretül ağırlığın hesaplanması için kumaşın mamul eniyle m² ağırlığı çarpılır.
Kumaş Gramajının Tespit Edilmesi Deneyi
Gramaj tespitinin test edilmesi metodu, dokuma veya örme kumaşlardaki birim alan kütlesinin hesaplanması amacıyla yapılan test yöntemidir. Kumaş gramajı, kumaşın birim alanının gram olarak ağırlığıdır. Kumaş gramajının tespiti testinin amacı; kumaşların 1 m²'sinin ağırlığını hesap etmektir. Bu testte, standart numune alma aparatı ve hassas terazi kullanılmaktadır. Kumaşlarda gramaj tayini TS 251/Şubat 1991'e göre yapılmaktadır. Bu amaçla kumaş numuneleri TS 240'da belirtildiği gibi kondisyonlanır. ( 20 ± 2 °C ve % 65 ± 2 nisbi nem). Kondisyonlanma en az 24 saat yapılır. En az 5 numune test edilir ve sonuçların aritmetik ortalaması alınır.
Birim alanın ağırlığı tespit edilecekse alınacak numunelerin 15x15 cm boyutlarında kesilmesine dikkat edilir. Numuneler, kumaş ortasına yakın yerden alınır. Kumaşın kırışıksız ve düz olmasına dikkat edilir. Eğer numunenin birim alan kütlesinde farklılık yaratacak geniş desenli bölgeler var ise numuneler tam desen tekrarının tamamını alacak sayıda seçilir. 15 x 15 cm'lik numuneler, 10 x 10 cm boyutlarında kare şeklinde çizilerek hassas bir şekilde kesilir veya özel 100 cm²'lik daire şablon kesme cihazı ile % 1 hassasiyetle kesilerek, hassas terazide tartılır. Buna göre kumaşın birim alan kütlesi (Mua) g/m² olarak;
Mua = m x 100,
m = deney numunesinin kütlesi (gram)
Formülünden hesaplanır. Sonuçlar en yakın tam sayı değerine yuvarlanır.
İlgili standartlar: TS 251, TS EN 12127, TS EN 29073-1, ASTM D 3776, ISO 3801, BS 2471.
4 yorum:
kumaş gramaj hesaplama oldukça önemli bir iştir.
kumaş gramaj hesaplama formülü çok kolaydır ama birimlere dikkat etmek lazım
kumaşlarda daima çözgü oranı atkı oranından dahamı azdır? örneğin % 62 pamuk % 38 ipekli bir kumaşta pamuk olan atkı ipek olan ise çözgü müdür
Çözgü ve atkı oranı iplik türüne ve tasarımına göre değişiklik gösterir. İplikler tek malzemeden üretilmez. Çözgü iplikleri genelde daha sağlam olur. Hangisi çözgü olacak hangisi atkı olacak diye bir ayrım kesin olarak yok, iplikler bile karışım şekilde üretiliyor. % 62 pamuk hem atkı hem de çözgü içinde olabilir.
Yorum Gönder