Dokuma Kumaş Çeşitleri ve Özellikleri

Çeşitli Dokuma Kumaşlar. 

Ana Örgülü Standart Kumaş Çeşitleri 

Bezayağı Örgülü Kumaş Çeşitleri 

Aşağıda bezayağı örgüyle dokunmuş kumaş çeşitlerinden bazıları, özellikleriyle birlikte verilmiştir. 

Patiska: Hasse adıyla bilinen bu kumaş, bezayağı örgülü, beyazlatılmış, hafif gramajlı, iç çamaşırlarında ve işleme (çeyizlik) yapmak için kullanılan bir pamuklu kumaştır. Uygulanan apre türüne göre yumuşak ya da diri tutumlu olabilir. Çok ince işlemelik patiskalarda 60-80 Ne atkı, 1 cm'de 84-140 tel sıklıkta, 56-66 Ne çözgü, 1 cm'de 80-100 tel sıklıkta kullanılabilir. Günlük kullanım için dokunan patiskalarda ise, 20-30 Ne çözgü ve atkıdan 1 cm'de 20-36 tel sıklıklarda dokunan patiskalar bulunmaktadır. 

Mermerşahi: Tülbente benzeyen, ancak daha sık dokunmuş, beyazlatılmış ve yumuşak tutumlu bir kumaştır. Genellikle 30/1 Ne iplikten, 1 cm'de 23-25 tel çözgü, 1 cm'de 16-18 tel atkı sıklıklarda ve yaklaşık 80-85 g/m² ağırlıkta dokunur. 

Kaputbezi: Amerikan bezi olarak bilinen bu kumaş, bezayağı örgüde, karde iplikten dokunan ve kasar (beyazlatma) işlemi uygulanmayan bir kumaştır. Genellikle 12/1-16/1 Ne iplikten 1 cm'de çözgü sıklığı 15-20 tel, atkı sıklığı 15-16 tel olarak dokunur. 

Tülbent: Seyrek dokunmuş hafif gramajlı ve yumuşak bir kumaştır. Örtü olarak kullanılabildiği gibi ambalaj ve astarlık olarak kullanılmaktadır. Tülbent kumaşlar; 30-36 Ne iplikten 1 cm'de 8-17 tel sıklıklarda dokunur. 

Basma: Çeşitli basit ve karmaşık desenlerin, baskı yoluyla, pamuklu bezayağı kumaşa uygulanmasıyla elde edilen desenli kumaşlara basma adı verilmektedir. Dokunmasında Ne 20 numaradan (Ne) 36 numaraya kadar çeşitli iplikler kullanıldığı gibi, pamuklu/polyester ve pamuk/viskon karışımı ipliklerden yapılmış kumaşlar da baskı yoluyla renklendirilebilirler. 

Poplin: Bezayağı örgüsüyle ince çözgü ve kalın atkı iplikleriyle dokunan kumaşlardır. Eskiden ipek iplik kullanılarak dokunan poplin kumaşlar günümüzde merserize edilmiş ince numara penye pamuk ipliğinden dokunmaktadır. Çözgüde genellikle 30/Ne, atkıda 20/1-30/1 Ne iplik kullanılır. Daha ince poplinlerse, 60/2-80/2 Ne çözgü, 60/2-30/1 Ne atkı kullanılarak dokunurlar. 

Branda Bezi: Çadır bezi olarak da bilinir. Tente, çadır, yelken ve kayış yapımında kullanılan sağlam ve ağır gramajlı bir kumaştır. Genellikle bezayağı örgüsüyle veya panama örgüsüyle çok katlı kalın ipliklerle dokunur. Çözgü ipliği olarak 18/5 Ne, atkı olarak 15/3 Ne iplik kullanılır. 

Pazen: Genellikle bezayağı, bazen 2/2 dimi örgüsüyle dokunduktan sonra yüzeyi havlandırılmış olan kumaşlara verilen genel addır. Atkı ipliğinin havlandırılmasıyla oluşturulur. Bezayağı örgüsüyle beyaz ya da yollu desenli olarak dokunur. Eğer bezayağı dokuda baskı yoluyla desen verilmiş bir kumaş ise divitin adını alır. Bezayağı örgüler için 20/1-24/1 Ne çözgü, 8/1-12/1 Ne atkı kullanılır. 

Çuha: Merinos yününden bezayağı örgüsüyle, strayhgarn ipliklerle dokunan bir kumaştır. % 33 ile  % 25 arasında değişen oranda enden çektirilerek keçeleştirilir. Ağır bir dinkleme işlemi uygulanır. Kumaşın yüzeyinde hav tabakası oluşturulur. Genellikle yeşil renge boyanarak bilardo masalarında kullanılır. 

Tergal: Bezayağı örgüsüyle dokunan yaygın olarak kullanılan tül kumaştır. Çözgü ve atkı 70 denye tekstüre, bükümlü polyester iplikle, atkı ve çözgüde 1 cm'de 30 tel sıklık ile 30 numara tarakla dokunur. Jakar desenli ve efekt iplikli çeşitleri bulunur. 

Organze: Bezayağı örgüsüyle, çözgü ve atkıda mono polyester ipliklerle, 1 cm'de 40 tel sıkılıkta ve 40 numara tarak kullanılarak dokunur. İpekle dokunan çeşidine oranla polyesterle dokunanlar daha ucuzdur. Çizgi, kesme, baskılı ve jakar desenlidir. 

Tafta: Atkı ve çözgü farklı renk ipliklerle bezayağı örgüsüyle dokunur. Sıkı ve sert tutumludur. Tafta ipek ipliklerle ya da rayon ipliklerle dokunur. 

Alpaka: Bu kumaş türü ilk akla gelen şekilde alpaka yünü dokunmaz. Çözgüsü filament polyester, atkısı kesik elyaf polyester ipliğiyle, bezayağı ya da panama örgüsüyle dokunur. Bursa alpakası olarak bilinir. Okul önlüğü ve iş önlüğü imalatında yaygın olarak kullanılır. 

Dimi Örgülü Kumaş Çeşitleri 
Aşağıda dimi örgüyle dokunmuş kumaş çeşitlerinden bazıları özellikleriyle birlikte verilmiştir. 

Pamuklu Gabardin: Pantolonluk, trençkotluk olarak 2/1 dimi örgüsüyle dokunan pamuklu kumaştır. Çözgü ve atkı olarak 48/2-24/1 Ne iplik kullanılır. Çözgü sıklığı 49 tel/cm, atkı sıklığı 20 tel/cm'dir. 

Blue Jean: Türkiye'de blucin adıyla bilinir, D 2/1 veya D 1/2 dimi örgüsüyle, renkli çözgü ve beyaz atkıyla değişik renklerde dokunur. Pantolonluk, eteklik, astarlık olarak kullanılır. Çözgü iplik numarası 40/2 Ne ve sıklığı 48 tel/cm'dir. Atkı ipliği numarası 12/1 Ne ve sıklığı 20 tel/cm'dir. 

Diril: D 2/1, D 3/1, D 4/1 örgüleriyle dokunan yazlık ve tropikal kumaşlardır. Kalın ipliklerle dokunur. Çözgü ipliği numarası 16/1 Ne ve sıklığı 24 tel/cm, atkı ipliği 12 /1 Ne ve sıklığı 14 tel/cm'dir. 

Şayak: D 2/2 dimi örgüsüyle dokunan, atkısı kalın numara strayhgarn, çözgüsü pamuk olan ucuz bir kumaştır. Kumaş beyaz olarak dokunur. Pamuk ipliğini kapatacak ölçüde dinkleme işlemi uygulanır ve top boyama yapılır. Daha kaliteli tiplerinde atkı ve çözgüde strayhgarn yün ipliği kullanılır. Genel olarak çözgü ipliği numarası 12/2 Ne pamuk, sıklığı 12 tel/cm; atkı ipliği 3-5 Nm strayhgarn, sıkılığı 10 tel/cm olarak dokunur. 

Kaşe: D 2/2 örgüsüyle, ince numara strayhgarn iplikten dokunur. Dokunan kumaşın ağır bir dinkleme işlemiyle keçeleştirilir ve bir yüzeyi havlandırılır. Kaşe kumaşlar; düz renk elbiselik ve döpiyeslik kumaşlardır. Daha kalın tipleri pardösülük olarak da kullanılır. 

Bleyzer: Ağır bir dinkleme ve hafif bir şardonlama işlemiyle yüzeyi havlandırılmış olan kaşe benzeri strayhgarn kumaşlardır. Aslında, 12/1 Nm strayhgarn iplikle 1 cm'de 16 tel sıklıkla ve dimi örgüsüyle dokunan, üzerine yollu desen basılan, spor ceketlik veya kadın kepliği olarak kullanılan özel bir kumaşa verilen isimdir. Ancak günümüzde kaşe tipi ağır gramajlı kumaşlar için bu isim kullanılmaktadır. 

Gabardin (Yünlü): Çözgü yüzlü dimi örgüsüyle dokunan pantolonluk ve pardösülük kumaşlardır. Dayanıklı ve esnekliği az bir kumaştır. Pardösülüklerde su geçirmezlik sağlamak için çözgü sıklığı artırılır. Ütülerken parlama yapabilir. Genellikle 56/2 Nm kamgarn ipliklerle, çözgüde 1 cm'de 40 tel, atkıda 25 tel sıklıkla dokunur. 

Tartan: D 2/2 örgüsüyle kamgarn ya da strayhgarn ipliklerden karmaşık ekose desenlerle dokunan kırmızı, lacivert, yeşil ve sarı gibi parlak ve saf renklerin kullanıldığı kumaşlardır. Tartan kumaşlar, şal, eteklik ve örtü olarak kullanılır. Yumuşak bir apre uygulanır. 

Lastikotin: D 1/2 veya D 2/2 panama örgüsüyle kamgarn ipliklerle dokunan ince, esnek ve dayanıklı bir elbiselik kumaş çeşididir. Smokinlik, eteklik, döpiyeslik olarak da kullanılır. Ağır gramajlı askerî üniformalarda kullanılan bir türü, yüzü panama, arkası bezayağı örgüsüyle çift katlı dokunur. İpliğinde ince merinos yapağısı kullanılır. Beyaz dokunduktan sonra top boyama yapılarak renklendirilir. 

Kaşmir: Atkıda ince kaşmir kamgarn yün ipliği kullanılarak, D 1/2 dimi örgüsüyle dokunan atkı yüzlü elbiselik kumaştır. 

Gabardin Pantolonluk: Polyester iplikle dimi örgüsüyle dokunur. Yünlü çeşidine göre ucuzdur. 

Oduncu Gömlekliği: Çözgü ve atkıda, orlon iplikle ve 1 cm'de 14 tel sıklıkla, 7 numara tarakla dimi örgüsüyle dokunur. 

Saten Örgülü Kumaş Çeşitleri 
Aşağıda saten örgüyle dokunmuş saten kumaş çeşitlerinden bazıları özellikleriyle birlikte verilmiştir. 

Saten (pamuk): 5'li saten örgüsüyle dokunan, yumuşak ve parlak bir kumaştır. Çözgü olarak 20/1 Ne, 36/1 Ne 48/1 Ne iplikler ve atkı olarak 12/1 Ne 20/1 Ne iplikler kullanılabilir. Beyazlatılmış, boyanmış ve baskı ile desenlendirilmiş olarak da üretilir. 

Güneşlik Saten: 90 denye polyester çözgü ipliği ve 300 denye tekstüre atkı ipliğiyle 25 tel/cm sıklıkla dokunur. Güneşlik perde olarak kullanılan saten kumaş türüdür. 

Yorganlık Saten: Genellikle el yapımı yorganların ön yüzünün kaplanmasında kullanılır. Çözgü 100 denye polyester, 400 tur/m sıklık, 60 tel/cm atkı, 150 denye polyester, sıklık 27 tel/cm olarak dokunur. 

Saten (ipek): Halk arasında ipek saten olarak bilinmektedir. Asetat, floş ve ipek ipliğinden dokunur. 5'li ve 8'li saten örgüsüyle 75-150 denye ipliklerle dokunur. 

Atlas: Elbiselik kumaş olarak 8'li çözgü sateni örgüsüyle dokunan ipekli parlak kumaştır. 

» Örme kumaş çeşitlerine göz atın