Sentetik lif, elyafın temel maddesini oluşturan polimerlerin, bazı kimyasal maddelerden, sentez yoluyla elde edilerek lif haline dönüştürülmesi ile elde edilen liflere denir. Tekstilde kullanılan sentetik lifler sentez
yoluyla üretilen polimerlerden kimyasal lif çekim yöntemleri
kullanılarak elde edilen liflerdir. Sentetik liflerin molekülleri
doğada bulunmamaktadır. Önceleri doğal liflerin yerini tutması
ve doğal liflerin ihtiyacı karşılamaması durumunda kullanılmak
üzere üretilen sentetik lifler, daha sonraları tüketicinin farklı
taleplerine yanıt vermek üzere çeşitli özellikleri
geliştirilerek üretilmeye başlanmıştır. Sentetik lifler
birbirlerine benzer özellikler gösterirler. Sentetik lifler
kimyasal yapılarına göre beş grupta incelenir. Bunlar: Poliester lifleri: (erilen, trevira), Poliamid lifleri: (naylon6, naylon 6.6, naylon 11), Polivinil lifleri:
(Akrilik, modakrilik, polivinilklorür, polivinilidenklorür,
polivinilalkol, polistiren), Poliolefin lifleri:
(Polietilen lifleri, polipropilen lifleri, politetrafluoroetilen
lifleri [teflon]) ve Poliüretan lifleridir.
Sentetik lifler üç
farklı yöntemle üretilir. Bunlar: yaş eğirme, kuru eğirme ve yumuşak eğirme yöntemleridir.
Poliamid Lifleri (Naylon PA)
Poliamid lifi dünyada
üretilen ilk sentetik liftir. Poliamid lifleri için naylon sözcüğü
genel bir ad olarak kullanılmaktadır. Naylon lifi ilk olarak kadın
çoraplarının üretiminde kullanılmıştır. Poliamid lifleri
içinde en çok üretilen ve tüketilen iki tür vardır. Bunlar
naylon 6.6 ve naylon 6'dır.
Naylon 6.6: Naylon 6.6'nın
başlangıç maddeleri adipik asit ve heksametilen diamindir. Adipik
asit ve heksametilen daiminde 6'şar karbon atomu bulunmaktadır.
Naylon 6.6 Lifinin Elde
Edilmesi
Naylon 6.6 lifinin elde
edilmesi için yapılacak ilk işlem bu iki maddenin uzun molekül
zincirleri veya polimerler oluşturmasını sağlamaktır. Bu
başlangıç maddeleri etil alkol içinde ısıtıldığında naylon
6.6 tuzu oluşur. Bu tuzun sudaki çözeltisi basınç altında buhar
verilerek havasız bir ortamda 215-220 °C de tutulduğunda
polimerleşme başlar. Polimerizasyon derecesi istenilen seviyeye
ulaştığında % 1 oranında asetik asit eklenerek polimerizasyon
durdurulur. Süt beyaz renkte olan ve katılaşan naylon 6.6 polimeri
küçük parçalar şeklinde kesilerek, yumuşak eğirme yöntemine
göre filament hâline getirilir. Bu filamentlere daha sonra bir
germe-çekme işlemi uygulanır. Naylon 6.6 filamentleri mat
olarak elde edilmek isteniyorsa naylon 6.6 tuzu halindeyken % 1
oranında TiO₂ (=Titanyumdioksit) eklenir.
Naylon 6.6 Lifinin
Kullanım Alanları
Naylon 6.6 lifleri
giyim, iç mekânda kullanılan döşemelik kumaşlar ve endüstriyel tekstiller gibi bir çok alanda kullanılır.
Giyim: Elbise, mayo, spor giysileri, kadın, erkek ve çocuk çorabı, iç giyim, ceket ve gömlek,
Ev tekstili: Yatak örtüsü, halı ve perdelik kumaşlar,
Endüstriyel alanlar: Çadır, uyku tulumu, balık ağı, şemsiyelik ve paraşüt kumaşlarında, otomobil lastiklerinde ve emniyet kemeri yapımında kullanılır.
Giyim: Elbise, mayo, spor giysileri, kadın, erkek ve çocuk çorabı, iç giyim, ceket ve gömlek,
Ev tekstili: Yatak örtüsü, halı ve perdelik kumaşlar,
Endüstriyel alanlar: Çadır, uyku tulumu, balık ağı, şemsiyelik ve paraşüt kumaşlarında, otomobil lastiklerinde ve emniyet kemeri yapımında kullanılır.
Naylon 6: Poliamid lifleri
içerisinde en çok üretilen ikinci türüdür. Naylon 6 lifleri
1940 yılında Almanya'da piyasaya Perlon L ticari adı ile
üretilmiştir. Üretilen naylon 6.6 lifleri ve naylon 6 lifleri tüm
naylon lif ihtiyacını karşılamaktadır.
Naylon 6 Lifinin Elde
Edilmesi
Naylonun başlangıç
maddesi 6 karbonlu amino kaproik asittir. Bu madde 260
°C de basınç altında ve katalizör olarak naylon 6.6 tuzu
kullanılmak kaydıyla polimerleştirilir. Naylon 6 polimeri 220 °C'de eritilerek yumuşak eğirme yöntemi ile filament hâline
getirilir. Bu filamentlere daha sonra mukavemetlerinin artması için
bir germe-çekme işlemi uygulanır.
Naylon 6 Lifinin
Kullanım Alanları
Naylon 6.6 lifleri ile
kullanım alanları benzese de bazı özellikleri nedeniyle ayrıldığı
noktalar vardır. Erime noktaları farklı olduğu için uygulanacak
ütüleme sıcaklığı da farklıdır. Nem çekme özellikleri aynı
olsa da naylon 6 lifi bazı boyalarda daha kolay boyandığından
daha parlak ve canlı renkler elde edilebilir. Güneş ışığına
karşı dayanıklılığı daha düşük olduğundan perde yapımında
kullanılmaz. Naylon 6'nın tutumu, naylon 6.6'ya göre daha
yumuşak olduğundan özellikle trikolarda ve tekstüre ipliklerin
yapımında daha çok kullanılır.
Giyim: Elbise, kadın ve çocuk çorabı, iç giyim, gömlek.
Ev tekstili: Yatak örtüsü, halı yapımında.
Endüstriyel alanlar: Çadır, balık ağı ve otomobil lastiklerinde kullanılır. Poliester lifleri (PES) İngiltere'de Terylene ve Trevira, ABD'de Dacron, Almanya'da Diolen ve Türkiye’'de Perilen ticari adları ile üretilen poliester lifleri günümüzde en çok kullanılan sentetik lif konumundadır. Poliester lifi diğer liflerde de karıştırılarak kullanılabilir. Bir dialkol ile dikarboksilik asidin kondenzasyonu sonucunda elde edilen poliester kimyasal yapıları bakımından 3 grupta incelenir; PET (polietilen tereftalat) lifleri, PCDT lifleri ve Modifiye (yeni) poliester lifleri.
Giyim: Elbise, kadın ve çocuk çorabı, iç giyim, gömlek.
Ev tekstili: Yatak örtüsü, halı yapımında.
Endüstriyel alanlar: Çadır, balık ağı ve otomobil lastiklerinde kullanılır. Poliester lifleri (PES) İngiltere'de Terylene ve Trevira, ABD'de Dacron, Almanya'da Diolen ve Türkiye’'de Perilen ticari adları ile üretilen poliester lifleri günümüzde en çok kullanılan sentetik lif konumundadır. Poliester lifi diğer liflerde de karıştırılarak kullanılabilir. Bir dialkol ile dikarboksilik asidin kondenzasyonu sonucunda elde edilen poliester kimyasal yapıları bakımından 3 grupta incelenir; PET (polietilen tereftalat) lifleri, PCDT lifleri ve Modifiye (yeni) poliester lifleri.
Poliester Liflerinin (PES) Elde Edilmesi
PET poliester lifleri
iki yönteme göre elde edilir. Birincisinde başlangıç maddesi
olarak etilen glikol ve dimetiltereftalat alınır. İkinci yöntemde
ise başlangıç maddesi olarak etilen glikol ve tereftalik asit
alınır. Polimerleştirilen hammadde, polimerleştirme kazanında
soğutularak alınır ve küçük parçalar hâlinde kesilerek
üretilir. Polimerler, erime noktası olan 260 °C'de eritilerek
yumuşak eğirme yöntemine ile filament hâline getirilir. Bu
filamentlere daha sonra mukavemetlerinin artması için bir germe
çekme işlemi uygulanır.
Poliester Liflerinin (PES) Fiziksel Özellikleri
Enine kesit ve boyuna
görünüş: Poliester lifleri mikroskop altında düzgün bir çubuk
şeklinde görülür. Enine kesiti ise yuvarlaktır.
Renk ve parlaklık:
Poliester lifleri genelde beyaz olarak üretilir. Poliester lifi
parlaktır, istenildiğinde yarı mat veya mat olarak da elde
edilebilirler.
İncelik ve uzunluk:
Poliester lifleri çeşitli uzunluklarda üretilebilir. Kullanım
alanına bağlı olarak filament hâlde olabileceği gibi kesikli
(stapel) şeklinde de olabilir.
Poliester Liflerinin (PES) Kimyasal Özellikleri
Mukavemet: Poliester
liflerinin mukavemeti üretim şekline göre değişiklik gösterir.
Filament hâlde bulunan poliester liflerinin mukavemeti 4-7
gr/denye, arasındadır.
Nem çekme özelliği:
Poliester liflerinin nem çekme özelliği çok düşüktür. Bu oran
normal şartlarda % 0.2-0.8 arasında değişmektedir. Poliester
lifleri nemi bünyelerine çekmeden yüzeyde tutabildikleri için
üretilen ürünlerin sıcak havalarda giyilebilmesi sağlanır.
Sürtünmeye karşı
dayanıklılık: Poliester liflerinin sürtünmeye karşı
dayanıklılığı çok iyidir. Tüylenme sorunu ile
karşılaşılabilir.
Boyut değiştirmezlik: Sıcak fiksaj işlemi uygulanan poliester liflerinin boyut
değiştirmezliği çok iyidir. Sıcak fiksaj uygulanmış poliester
kumaşlar yüksek sıcaklıklarda çekebilir.
Esneklik ve yaylanma
özelliği: Poliester liflerinin esneklik özelliği genelde iyi,
yaylanma özelliği ise çok iyidir. Filament halindeki poliester
liflerinin uzama oranı % 15-30, kesikli halde ise % 30-50
arasında değişmektedir.
Hacimsel yoğunluk:
Poliester lifleri hafif bir lif olup, özgül ağırlığı 1.38
gr/cm³'tür.
Kimyasal maddelerden
etkilenme: Poliester lifleri asitlere, kuru temizlemede kullanılan
çözücülere ve ağartıcılara karşı dayanıklıdır. Kuvvetli
alkaliler ise liflere zarar verir.
Çevresel faktörlere
karşı dayanıklılık: Poliester liflerinin güneş ışığına
karşı dayanıklılığı birçok sentetik liften daha iyidir. Uzun
süre güneş ışığı liflere zarar verebilir. Perdelik kumaş
olarak kullanılabilir. Bakteri, mantar, küf, güve ve diğer
zararlı böcekler liflere zarar vermez.
Elektriklenme özelliği:
Poliester liflerinin elektrik iletme özelliği çok düşük
olduğundan statik elektrikle yüklenir.
Isıdan etkilenme
özelliği: Poliester liflerinin erime noktası 250 °C'dir.
Poliester ürünleri pek fazla buruşmadığından düşük ısılarda
ütülemek gerekir. Ütüleme sıcaklığı 140 °C'dir.
Yanma özelliği:
Poliester lifleri alevle karşılaştığında çekerek erir.
Kimyasal bir koku ve siyah bir is bırakır. Külü ise krem
renginde, boncuk şeklinde ve serttir.
Poliester Lifinin
Kullanım Alanları
Poliester lifleri
tekstilde oldukça geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Tek başına
kullanılacağı gibi diğer liflerle de karıştırılarak
kullanılan poliester lifinden tafta, organze ve saten gibi çeşitli
kumaşlar üretilir. En çok pamuk lifiyle karıştırılan poliester
lifleri yün, akrilik, ipek, viskoz ve keten lifi ile de
kullanılabilir.
Giyim: Takım elbise, iç giyim, gömlek ve dış giyimde mont, kaban, pardösü.
Ev tekstili: Yatak örtüsü, masa örtüsü, yastık, nevresim, perdelik kumaş ve halı yapımında,
Endüstriyel alanlar: Balık ağı, otomobil lastikleri, halat, dikiş ipliği ve yelken bezi yapımında kullanılır.
Giyim: Takım elbise, iç giyim, gömlek ve dış giyimde mont, kaban, pardösü.
Ev tekstili: Yatak örtüsü, masa örtüsü, yastık, nevresim, perdelik kumaş ve halı yapımında,
Endüstriyel alanlar: Balık ağı, otomobil lastikleri, halat, dikiş ipliği ve yelken bezi yapımında kullanılır.
Polivinil Lifleri
Polivinil lifleri 4 ana
grupta toplanır:
Poliakrilonitril Lifleri (PAN): poliakrilonitril lifleri, akrilik ve modakrilik olmak üzere iki gruba ayrılır.
Polivinil klorür lifleri: % 100 PVC lifleri, polivinil klorür kopolimerleri, modifiye edilmiş polivinil klorür lifleri,
Polivinil klorür lifleri: % 100 PVC lifleri, polivinil klorür kopolimerleri, modifiye edilmiş polivinil klorür lifleri,
Poliviniliden klorür lifleri,
Povinilalkol lifleri.
Povinilalkol lifleri.
Akrilik Liflerin Elde
Edilmesi
Akrilik lifler % 85
oranında akrilonitril polimerleri ile % 15 oranında birden fazla
monomerin karıştırılması ile elde edilmiştir. Sıvı
akrilonitril çeşitli katalizörler kullanılarak polimerizasyon
işleminden geçirilirler. Polimer içerisine katılan bir solvent
ile eritilir ve % 25-40 oranında bir polimer çözelti elde
edilir. Sıcak hava ile karşılaşılan liflerin üzerindeki çözücü
buharlaştırılır ve filament biçimindeki lifler sertleştirilir.
Akrilik lifleri yaş veya kuru çekim yöntemine göre elde edilir.
Bu filamentlere daha sonra mukavemetlerinin artması için bir germe
çekme işlemi uygulanır.
Akrilik Liflerinin
Fiziksel Özellikleri
Enine kesit ve boyuna
görünüş: Yaş eğirme yöntemine göre üretilen akrilik
liflerinin enine kesiti yuvarlak veya fasulye şeklindedir. Kuru
eğirme yöntemine göre elde edilen akrilik liflerinin enine kesiti
yer fıstığı şeklindedir. Yuvarlak veya fasulye şeklinde enine
kesite sahip olan akrilik liflerinin yaylanma yeteneği, yer fıstığı
şeklinde enine kesite sahip olan akrilik liflerinin de yumuşaklığı
ve parlaklığı iyidir. Akrilik liflerinin boyuna görünüşleri
pürüzsüz, büklümlü ve çizgilidir.
İncelik ve uzunluk: Akrilik lifleri çeşitli uzunluklarda üretilebilir. Kullanım alanına bağlı olarak filament hâlde olabileceği gibi kesikli (stapel) şeklinde de olabilir. Kesikli (stapel) olarak kullanılacak liflerin daha hacimli olması için kıvrım kazandırılır.
Mukavemet: Akrilik liflerinin mukavemeti diğer sentetik lifler (naylon, poliester, olefin) kadar yüksek değildir. Daha çok pamuk yün lifi gibi doğal liflere yakındır. Akrilik liflerinin mukavemeti 2 - 3,6 gr/denye, arasındadır.
Nem çekme özelliği: Akrilik liflerinin nem çekme özelliği düşüktür. Bu oran normal şartlarda %1 - 2,6 arasında değişmektedir. Akrilik liflerinin nem çekme özelliği düşükse de, mikro liflerin yüzeylerinde su tutma özellikleri yüksektir.
Sürtünmeye karşı dayanıklılık: Akrilik liflerinin sürtünmeye karşı dayanıklılığı iyi değildir.
Boyut değiştirmezlik: Akrilik liflerinin boyut değiştirmezliği iyi değildir. Sıcak fiksaj işlemi uygulanan poliester liflerinin boyutlarında değişiklik olmaz. Buhar akrilik ürünlerinin boyutlarında değişikliğe neden olabilir.
Esneklik ve yaylanma özelliği: Akrilik liflerinin esneklik özelliği diğer sentetik liflere oranla daha düşüktür. Yaylanma özelliği ise lifin türüne göre iyiden çok iyiye doğru farklılıklar gösterir. Akrilik liflerinin uzama oranı % 20-36 arasında değişir. Akrilik lifi % 1 uzatıldığında % 95 esneyebilir. Hacimsel yoğunluk: Akrilik liflerinin özgül ağırlığı 1,14-1,19 gr/cm³ arasında değişmektedir.
İncelik ve uzunluk: Akrilik lifleri çeşitli uzunluklarda üretilebilir. Kullanım alanına bağlı olarak filament hâlde olabileceği gibi kesikli (stapel) şeklinde de olabilir. Kesikli (stapel) olarak kullanılacak liflerin daha hacimli olması için kıvrım kazandırılır.
Mukavemet: Akrilik liflerinin mukavemeti diğer sentetik lifler (naylon, poliester, olefin) kadar yüksek değildir. Daha çok pamuk yün lifi gibi doğal liflere yakındır. Akrilik liflerinin mukavemeti 2 - 3,6 gr/denye, arasındadır.
Nem çekme özelliği: Akrilik liflerinin nem çekme özelliği düşüktür. Bu oran normal şartlarda %1 - 2,6 arasında değişmektedir. Akrilik liflerinin nem çekme özelliği düşükse de, mikro liflerin yüzeylerinde su tutma özellikleri yüksektir.
Sürtünmeye karşı dayanıklılık: Akrilik liflerinin sürtünmeye karşı dayanıklılığı iyi değildir.
Boyut değiştirmezlik: Akrilik liflerinin boyut değiştirmezliği iyi değildir. Sıcak fiksaj işlemi uygulanan poliester liflerinin boyutlarında değişiklik olmaz. Buhar akrilik ürünlerinin boyutlarında değişikliğe neden olabilir.
Esneklik ve yaylanma özelliği: Akrilik liflerinin esneklik özelliği diğer sentetik liflere oranla daha düşüktür. Yaylanma özelliği ise lifin türüne göre iyiden çok iyiye doğru farklılıklar gösterir. Akrilik liflerinin uzama oranı % 20-36 arasında değişir. Akrilik lifi % 1 uzatıldığında % 95 esneyebilir. Hacimsel yoğunluk: Akrilik liflerinin özgül ağırlığı 1,14-1,19 gr/cm³ arasında değişmektedir.
Akrilik Liflerinin
Kimyasal Özellikleri
Kimyasal maddelerden
etkilenme: Akrilik lifleri nitrik asit dışında diğer asitlere
karşı dayanıklıdır. Özellikle yoğun ve sıcak haldeki
alkaliler life zarar verir. Kuru temizlemede kullanılan çözücüler
lifin sertleşmesine yol açabilir. Klorlu ağartıcılar dışındaki
ağartıcılara karşı dayanıklıdır.
Çevresel faktörlere karşı dayanıklılık: Akrilik liflerinin güneş ışığına karşı dayanıklılığı oldukça iyidir. Bakteri, mantar, küf, güve ve diğer zararlı böcekler liflere zarar vermez.
Elektriklenme özelliği: Akrilik liflerinin elektrik iletme özelliği az nem çektiği için düşüktür. Bu nedenle akrilik ürünlerde statik elektriklenme problemi ile karşılaşılır.
Isıdan etkilenme özelliği: Akrilik liflerinin belli bir erime noktası yoktur. Erime noktası 215-255 °C arasında değişir. Çok yüksek sıcaklıklar ürünlerin renginde değişikliğe neden olabilir. Ütüleme sıcaklığı 110 °C olmalıdır.
Yanma özelliği: Akrilik liflerinin alevle karşılaştığında eriyerek yanar. Alev çekildikten sonrada yanmaya devam eder. Kimyasal bir koku ve siyah bir is bırakır. Külü sert, siyah ve şekilsizdir.
Çevresel faktörlere karşı dayanıklılık: Akrilik liflerinin güneş ışığına karşı dayanıklılığı oldukça iyidir. Bakteri, mantar, küf, güve ve diğer zararlı böcekler liflere zarar vermez.
Elektriklenme özelliği: Akrilik liflerinin elektrik iletme özelliği az nem çektiği için düşüktür. Bu nedenle akrilik ürünlerde statik elektriklenme problemi ile karşılaşılır.
Isıdan etkilenme özelliği: Akrilik liflerinin belli bir erime noktası yoktur. Erime noktası 215-255 °C arasında değişir. Çok yüksek sıcaklıklar ürünlerin renginde değişikliğe neden olabilir. Ütüleme sıcaklığı 110 °C olmalıdır.
Yanma özelliği: Akrilik liflerinin alevle karşılaştığında eriyerek yanar. Alev çekildikten sonrada yanmaya devam eder. Kimyasal bir koku ve siyah bir is bırakır. Külü sert, siyah ve şekilsizdir.
Akrilik Liflerinin
Kullanım Alanları
Akrilik lifleri çeşitli
giysilerde ve ev tekstili ürünlerinde tek başlarına veya karışım
hâlde kullanılabilir. Tutumlarının yün lifine benzemesi, hafif
olmaları ve bakımlarının yüne göre daha kolay olması nedeniyle
akrilik lifleri piyasada aranır bir konuma gelmiştir. Akrilik
liflerinden hacimli iplikler üretilerek özellikle örme yüzey
üretimde ve örmecilik sektöründe yaygın olarak yararlanılır.
Giyim: Kazak, elbise, çorap, el örgü iplikleri çocuk giysilerinde
ve bazı spor giysilerinde (özellikle kayak) kullanılır. Akrilik
liflerinden imitasyon kürk kumaşlar da üretilebilir.
Ev tekstili: Perdelik ve döşemelik kumaş, battaniye ve halı yapımında kullanılır.
Ev tekstili: Perdelik ve döşemelik kumaş, battaniye ve halı yapımında kullanılır.
Modakrilik Lifleri
Bileşiminde % 35-85
arasında akrilonitril içeren life modakrilik lifi denir. Modakrilik
liflerinde akrilonitrilin yanında komonomer olarak vinil krorür,
viniliden klorür ve vinil disayinit bulunur. Lifler kuru veya yaş
çekim yöntemine göre üretilir. Modakrilik liflerinin
mukavemetleri ve sürtünmeye karşı dayanıklılıkları iyi
değildir. Liflerin yaylanma yeteneği ve esneme özellikleri iyidir.
Dökümlü bir liftir. Güneş ışığına karşı dayanıklılıkları
çok iyidir. Kimyasal maddelere karşı ve aleve karşı
dayanıklılığı iyidir. Modakrilik liflerinin nem çekme özelliği
çok düşüktür % 0,4-3 arasında değişir. Sürtünmeden dolayı
liflerde tüylenme problemi ile karşılaşılabilir. Modakrilik
ürünleri 110 °C ve daha düşük sıcaklıklarda ütülenmelidir.
Diğer Polivinil
Lifleri
Polivinilklorür
lifleri: Bu lifler asetilen ve hidroklorik asitten elde edilen
lifleri, vinilklorürün polimerleştirilmesi sonucunda üretilen
liflerdir. Bu gruba giren üç lif vardır. % 100 PVC lifleri,
polivinilklorür kopolimerleri, modifiye edilmiş polivinil klorür
lifleri.
% 100 PVC lifleri: % 100 polivilklorüre plastikleştirici eklenmesiyle elde edilmektedir. Güç tutuşurluk, yanmazlık ve kimyasal maddelere karşı dayanıklılıkları nedeniyle, itfaiyeci elbiselerinde, çadır, balık ağları, dokusuz yüzeyler ve yelkenler gibi endüstriyel tekstil alanında kullanılmaktadır.
Vinilklorür kopolimerleri: Bu lifler güç tutuşurlukları, kimyasal maddelere karşı dayanıklılıklarının yüksek olması nedeniyle çeşitli filtreler ve ağ dokumaları gibi özel alanlarda kullanılır.
Modifiye polivinilklorür lifleri: Polivinil klorürün kimyasal yapısı değiştirilerek içindeki klor miktarı arttırılır. Bunun sonucunda bazı özelliklerinde değişimler olur. Güç tutuşurluk ve yanmazlık özellikleri nedeniyle çadır, muşamba, tente ve çeşitli filtrelerin üretimde kullanılır.
Polivinilidenklorür lifleri: Bileşiminde en az % 80 oranında viniliden klorür bulunan polimer maddeden çekilmiş lifler olarak tanımlanır. Güneş ışığına karşı dayanıklılıkları çok iyidir. Kolay yıkanır, temizlenir ve leke tutmaz. Bu özellikleri nedeniyle otomobil döşemelerinde ve dış mekânlarda kullanılacak döşemeliklerde kullanılır.
Polivinilalkol lifleri: Bu lifler yaş eğirme yöntemine göre elde edilir. Polivinil alkol liflerinden çeşitli filtrelerin, balık ağlarının ve spor giysilerin yapımında yararlanılır. Ayrıca pamuk, viskoz ve ipek lifleri ile karıştırılarak eşarp ve fular yapımında da kullanılmaktadır.
% 100 PVC lifleri: % 100 polivilklorüre plastikleştirici eklenmesiyle elde edilmektedir. Güç tutuşurluk, yanmazlık ve kimyasal maddelere karşı dayanıklılıkları nedeniyle, itfaiyeci elbiselerinde, çadır, balık ağları, dokusuz yüzeyler ve yelkenler gibi endüstriyel tekstil alanında kullanılmaktadır.
Vinilklorür kopolimerleri: Bu lifler güç tutuşurlukları, kimyasal maddelere karşı dayanıklılıklarının yüksek olması nedeniyle çeşitli filtreler ve ağ dokumaları gibi özel alanlarda kullanılır.
Modifiye polivinilklorür lifleri: Polivinil klorürün kimyasal yapısı değiştirilerek içindeki klor miktarı arttırılır. Bunun sonucunda bazı özelliklerinde değişimler olur. Güç tutuşurluk ve yanmazlık özellikleri nedeniyle çadır, muşamba, tente ve çeşitli filtrelerin üretimde kullanılır.
Polivinilidenklorür lifleri: Bileşiminde en az % 80 oranında viniliden klorür bulunan polimer maddeden çekilmiş lifler olarak tanımlanır. Güneş ışığına karşı dayanıklılıkları çok iyidir. Kolay yıkanır, temizlenir ve leke tutmaz. Bu özellikleri nedeniyle otomobil döşemelerinde ve dış mekânlarda kullanılacak döşemeliklerde kullanılır.
Polivinilalkol lifleri: Bu lifler yaş eğirme yöntemine göre elde edilir. Polivinil alkol liflerinden çeşitli filtrelerin, balık ağlarının ve spor giysilerin yapımında yararlanılır. Ayrıca pamuk, viskoz ve ipek lifleri ile karıştırılarak eşarp ve fular yapımında da kullanılmaktadır.
Poliolefin Lifleri
Poliolefin lifleri ilk
olarak İtalya ve Almanya'da üretilmiştir. ABD'de üretimi ise
1960 yılında başlamıştır. Poliolefin lifleri, doymamış
hidrokarbonların polimerleşmesi ile elde edilen liflerdir.
Poliolefin lifleri polietilen lifleri, polipropilen lifleri,
politetrafluoroetilen lifleri (teflon) olmak üzere üç grupta
incelenir.
Polipropilen Lifleri
Polipropilen Liflerinin Elde Edilmesi
Polipropilen Liflerinin Elde Edilmesi
Bir petrol ürünü
olan propilenin uygun katalizörler ile 25-30 atmosfer basıncı
altında 100 °C’de polimerizasyonu ile elde edilmektedir.
Polipropilen lifleri günümüzde yumuşak çekim veya düzesiz çekim
yöntemine (film yarma tekniği) göre elde edilir.
Polipropilen Liflerinin
Fiziksel Özellikleri
Enine kesit ve boyuna
görünüş: Polipropilen liflerinin enine kesitleri genelde yuvarlak
boyuna görünüşleri ise silindiriktir. Lif yüzeyi pürüzsüz
görünür.
Renk ve parlaklık: Polipropilen lifleri renksiz olarak üretilir. Üretim sırasında polimer sıvısı boyanarak istenilen renkte lif elde edilebilir.
İncelik ve Uzunluk: Polipropilen liflerinin çeşitli uzunluklarda üretilebilir. Kullanım alanına bağlı olarak filament halde olabileceği gibi kesikli (stapel) şekilde de olabilir.
Mukavemet: Polipropilen liflerinin mukavemeti yüksektir. Polipropilen liflerinin mukavemeti 3-5 gr/denye arasındadır.
Nem çekme özelliği: Polipropilen lifleri bünyelerine hiç nem çekmez. Nem çekmediği için su ile bulaşan lekelerden etkilenmez. Polimer çözeltisi renklendirildiği zaman boyanabilir.
Renk ve parlaklık: Polipropilen lifleri renksiz olarak üretilir. Üretim sırasında polimer sıvısı boyanarak istenilen renkte lif elde edilebilir.
İncelik ve Uzunluk: Polipropilen liflerinin çeşitli uzunluklarda üretilebilir. Kullanım alanına bağlı olarak filament halde olabileceği gibi kesikli (stapel) şekilde de olabilir.
Mukavemet: Polipropilen liflerinin mukavemeti yüksektir. Polipropilen liflerinin mukavemeti 3-5 gr/denye arasındadır.
Nem çekme özelliği: Polipropilen lifleri bünyelerine hiç nem çekmez. Nem çekmediği için su ile bulaşan lekelerden etkilenmez. Polimer çözeltisi renklendirildiği zaman boyanabilir.
Polipropilen Liflerinin Kimyasal Özellikleri
Sürtünmeye karşı
dayanıklılık: Polipropilen liflerinin sürtünmeye karşı
dayanıklılığı çok iyidir.
Boyut değiştirmezlik: Polipropilen liflerinin boyut değiştirmezliği mükemmeldir. 120 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda ürünler büzüşür.
Esneklik ve yaylanma özelliği: Polipropilen liflerinin esneklik özelliği çok iyidir, yaylanma özelliği ise iyi değildir.
Hacimsel yoğunluk: Polipropilen liflerinin özgül ağırlığı çok düşük olup 0,92 gr/cm³'tür. Bu lifin sudan da hafif olduğunu gösterir.
Kimyasal maddelerden etkilenme: Polipropilen liflerinin asitlere ve alkalilere karşı dayanıklılığı iyidir. Kuru temizlemede kullanılan çözücüler life zarar verebilir. Bu yüzden yıkama yapılması daha iyidir ve önerilir.
Çevresel faktörlere karşı dayanıklılık: Polipropilen lifleri uzun süre güneş ışığı etkisi altında kalırsa lif zarar görür. Bakteri, mantar, küf, güve ve diğer zararlı böcekler liflere zarar vermez.
Elektriklenme özelliği: Polipropilen liflerinin elektrik iletme özelliği düşüktür. Nem çekmedikleri için ürünlerde statik elektriklenme problemi ile karşılaşılır. Bitim işlemleri ile bu problem giderilebilir.
Isıdan etkilenme özelliği: Polipropilen liflerinin erime noktası 170 °C civarındadır.
Yanma özelliği: Polipropilen lifleri alevle karşılaştığında yanarak erir. Alev çekildikten sonrada lifler kendi kendini söndürür. Kimyasal bir koku veya parafin kokusu çıkar. Siyah bir is bırakır. Külü oldukça serttir.
Boyut değiştirmezlik: Polipropilen liflerinin boyut değiştirmezliği mükemmeldir. 120 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda ürünler büzüşür.
Esneklik ve yaylanma özelliği: Polipropilen liflerinin esneklik özelliği çok iyidir, yaylanma özelliği ise iyi değildir.
Hacimsel yoğunluk: Polipropilen liflerinin özgül ağırlığı çok düşük olup 0,92 gr/cm³'tür. Bu lifin sudan da hafif olduğunu gösterir.
Kimyasal maddelerden etkilenme: Polipropilen liflerinin asitlere ve alkalilere karşı dayanıklılığı iyidir. Kuru temizlemede kullanılan çözücüler life zarar verebilir. Bu yüzden yıkama yapılması daha iyidir ve önerilir.
Çevresel faktörlere karşı dayanıklılık: Polipropilen lifleri uzun süre güneş ışığı etkisi altında kalırsa lif zarar görür. Bakteri, mantar, küf, güve ve diğer zararlı böcekler liflere zarar vermez.
Elektriklenme özelliği: Polipropilen liflerinin elektrik iletme özelliği düşüktür. Nem çekmedikleri için ürünlerde statik elektriklenme problemi ile karşılaşılır. Bitim işlemleri ile bu problem giderilebilir.
Isıdan etkilenme özelliği: Polipropilen liflerinin erime noktası 170 °C civarındadır.
Yanma özelliği: Polipropilen lifleri alevle karşılaştığında yanarak erir. Alev çekildikten sonrada lifler kendi kendini söndürür. Kimyasal bir koku veya parafin kokusu çıkar. Siyah bir is bırakır. Külü oldukça serttir.
Polipropilen Liflerinin
Kullanım Alanları
Polipropilen lifleri
çeşitli giysilerde, döşemelik kumaş, halı ve endüstriyel
alanda oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir. Tek başlarına
veya diğer liflerle karıştırılarak kullanılabilir.
Giyim: İç giyim, çorap, çocuk giysilerinde, çeşitli ipliklerin yapımında, özellikle lifin nem çekmemesi nedeniyle ve sürtünmeye karşı dayanıklı oluşlarından spor giysilerinde kullanılır.
Ev tekstili: Polipropilen lifleri, battaniye, halı ve halat yapımında jüt ve benzeri liflerin yerini almaktadır. Polipropilen lifleri özellikle halı ve döşemelik kumaş yapımında kullanılmaktadır. Battaniye yapımında yün lifleri ile karıştırılarak kullanılır.
Endüstriyel tekstil: Çeşitli filtre kâğıdı, balık ağ ve kayış yapımında kullanılmaktadır. Polipropilen liflerinden yat döşemeleri ve otomotiv sektöründe de yararlanılmaktadır.
Giyim: İç giyim, çorap, çocuk giysilerinde, çeşitli ipliklerin yapımında, özellikle lifin nem çekmemesi nedeniyle ve sürtünmeye karşı dayanıklı oluşlarından spor giysilerinde kullanılır.
Ev tekstili: Polipropilen lifleri, battaniye, halı ve halat yapımında jüt ve benzeri liflerin yerini almaktadır. Polipropilen lifleri özellikle halı ve döşemelik kumaş yapımında kullanılmaktadır. Battaniye yapımında yün lifleri ile karıştırılarak kullanılır.
Endüstriyel tekstil: Çeşitli filtre kâğıdı, balık ağ ve kayış yapımında kullanılmaktadır. Polipropilen liflerinden yat döşemeleri ve otomotiv sektöründe de yararlanılmaktadır.
Diğer Poliolefin Lifleri
Polietilen lifleri:
Polietilen lifleri etilen gazının polimerizasyonu sonucu elde
edilir. Yumuşak eğirme yöntemine göre elde edilir. Liflerin
birçok özelliği polipropilen lifine benzemektedir. Polietilen
liflerinin erime noktası ve uzama yeteneği polipropilen lifinden
daha düşüktür. Bu lif tekstil sektöründe çok büyük bir öneme
sahip değildir. Plastik ve ambalaj sanayinde daha etkin olarak kullanılmaktadır. Polietilen lifleri kimyasal maddelere karşı
koruyucu kumaş, ip, yelken bezi, ağ, halat, filtre, otomobil ve
uçak döşemelerinde kullanılmaktadır.
Politetrafluoroetilen lifleri (teflon): Tetrafluoroetilen gazının yüksek basınç altında su beraberliğinde polimerleşmesi ile elde edilir. Yanmaya ve kimyasal reaktiflere karşı koruyucu kumaşların yapımında, ambalaj malzemesi, filtre bezleri, taşıyıcı bantlar, kaplama maddeleri ve tıbbi malzemelerin yapımında kullanılır. Uzay giysilerinde de kullanılmaktadır.
Politetrafluoroetilen lifleri (teflon): Tetrafluoroetilen gazının yüksek basınç altında su beraberliğinde polimerleşmesi ile elde edilir. Yanmaya ve kimyasal reaktiflere karşı koruyucu kumaşların yapımında, ambalaj malzemesi, filtre bezleri, taşıyıcı bantlar, kaplama maddeleri ve tıbbi malzemelerin yapımında kullanılır. Uzay giysilerinde de kullanılmaktadır.
Elastomer Lifleri: Poliuretan, glikol ile
diizosiyanat bileşiklerinin reaksiyonundan elde edilir. Bu lif ilk
olarak Almanya'da üretilmiştir. İlk üretilen bu lifler sert
tutumlu olduğundan tekstilde kullanım alanı yaygınlaşmamıştır.
Esneklikleri çok yüksek olan poliuretan lifleri elastomer lif
grubuna girer.
Spandex Lifleri:
Yapısında % 85 oranında poliuretan polimerleri bulunan sentetik
liflere spandex adı verilir. Spandex lifleri 1958 yılında ABD'de
üretilmiş ve 1959 yılında piyasaya sürülmüştür. Spandex
liflerinin enine kesitleri yuvarlak ve yer fıstığı şeklinde,
yüzeyleri genelde pürüzsüzdür. Spandex lifleri 0.7-1 gr/denye
gibi çok düşük bir mukavemete sahiptir. Spandex liflerinin en
önemli özelliği kopma anındaki uzama yüzdesinin % 400-700
arasında olmasıdır. Liflerin nem çekme yeteneği % 1-1,4
oranındadır. Spandex liflerinin kimyasal maddelere karşı
dayanıklılığı iyidir. Bakteri ve mikroorganizmalar life zarar
vermez. Güneş ışığına karşı dayanıklıdır. Spandex lifleri
alevle karşılaştığında kimyasal bir koku çıkararak yanar ve
siyah, yumuşak bir kül bırakır. Liflerin erime noktası 230-270 °C arasında değişmektedir. Spandex lifleri başka liflerle
birlikte kullanılır. Bu liflerin üzeri bazen pamuk, viskoz ve
naylon lifleri ile kaplanabilir. Esnekliği iyi olan mayo, iç
çamaşırı, çorap konçları, çorap, dizlik, çeşitli dans ve
spor giysilerinde kullanılmaktadır. Cerrahi bant ve korse yapımında
da kullanılır. Çeşitli kumaşlarda ve trikolarda spandex
liflerinden yararlanılır.
Sentetik Liflerin Ortak Fiziksel Özellikleri
Renk: Çekim sırasında çözeltiye renk pigmentleri eklenmediği takdirde çoğunlukla renkleri beyazdır.
Uzunluk: Tüm sentetik lifler filament olarak elde edilir. İstenildiği takdirde kesilir.
Enine Kesit: Düze deliklerinin şekli lifin enine kesitini belirler.
İncelik: Düze deliklerinin çapı lifin inceliğini belirler.
Parlaklık: Genelde parlak liflerdir, kullanım alanına göre yarı mat veya mat olarak da elde edilebilir.
Sürtünmeye karşı dayanıklılık: Sürtünmeye karşı dayanıklılıkları iyiden mükemmele doğru değişiklik gösterir. Yıpranma belirtisi olmadığı için giysiler uzun süre yeni görünür. Bu özelliği en düşük olan lif akriliktir. Sürtünmeye karşı dayanıklı olduklarından renkleri de kolay bozulmaz.
Mukavemet: İyiden mükemmele doğru değişiklik gösterir.
Tüylenme: Özellikle kesikli olarak üretilen liflerde problem olabilir.
Yaylanma yeteneği: Mükemmeldir. Bu nedenle daha az buruşur.
Hacimsel Yoğunluk: Liflere göre değişiklik gösterse de genelde lifler hafiftir.
Nem çekme özelliği: Nem çekme özellikleri çok düşük olduğundan ürünler çabuk kurur. Yıkandığında çekmez ve zor boyanır. Su ile bulaşan lekelere karşı dayanıklıdır.
Güneş ışığına karşı dayanıklılık: Güneş ışığına karşı dayanıklılığı iyiden mükemmele doğru değişiklik gösterir. Perde, iç ve dış mekanlarda kullanılacak halı ve döşemelik kumaş üretiminde tercih edilir.
Sentetik Liflerin Ortak Kimyasal Özellikleri
Kimyasal maddelerin etkisi: Birçok kimyasal maddeye karşı dayanıklıdır. Kimyasal maddelerle uğraşılan işlerde koruyucu giysi yapımında yararlanılır.
Isıya karşı hassasiyet: Ütüleme sırasında ütünün çok sıcak olması durumunda sentetik kumaşlar büzüşür daha sonra da erir. Sigara yanığı ürün üzerinde delik oluşmasına neden olur.
Mantar ve güvelerin etkisi: Mantar ve güvelere karşı dayanıklı olduğundan saklanmaları bir sorun yaratmaz.
Yağ çekme özelliği: Lifin içine işleyen yağ lekeleri sadece kuru temizleme ile çıkarılabilir.
Statik elektriklenme: Giysiler giyen kişinin üzerine yapışırken özellikle soğuk ve kuru havalarda statik elektriklenme olur.
Güç tutuşurluluk: Life göre zayıftan mükemmele doğru değişiklik gösterir.
Sentetik Liflerin Ortak Fiziksel Özellikleri
Renk: Çekim sırasında çözeltiye renk pigmentleri eklenmediği takdirde çoğunlukla renkleri beyazdır.
Uzunluk: Tüm sentetik lifler filament olarak elde edilir. İstenildiği takdirde kesilir.
Enine Kesit: Düze deliklerinin şekli lifin enine kesitini belirler.
İncelik: Düze deliklerinin çapı lifin inceliğini belirler.
Parlaklık: Genelde parlak liflerdir, kullanım alanına göre yarı mat veya mat olarak da elde edilebilir.
Sürtünmeye karşı dayanıklılık: Sürtünmeye karşı dayanıklılıkları iyiden mükemmele doğru değişiklik gösterir. Yıpranma belirtisi olmadığı için giysiler uzun süre yeni görünür. Bu özelliği en düşük olan lif akriliktir. Sürtünmeye karşı dayanıklı olduklarından renkleri de kolay bozulmaz.
Mukavemet: İyiden mükemmele doğru değişiklik gösterir.
Tüylenme: Özellikle kesikli olarak üretilen liflerde problem olabilir.
Yaylanma yeteneği: Mükemmeldir. Bu nedenle daha az buruşur.
Hacimsel Yoğunluk: Liflere göre değişiklik gösterse de genelde lifler hafiftir.
Nem çekme özelliği: Nem çekme özellikleri çok düşük olduğundan ürünler çabuk kurur. Yıkandığında çekmez ve zor boyanır. Su ile bulaşan lekelere karşı dayanıklıdır.
Güneş ışığına karşı dayanıklılık: Güneş ışığına karşı dayanıklılığı iyiden mükemmele doğru değişiklik gösterir. Perde, iç ve dış mekanlarda kullanılacak halı ve döşemelik kumaş üretiminde tercih edilir.
Sentetik Liflerin Ortak Kimyasal Özellikleri
Kimyasal maddelerin etkisi: Birçok kimyasal maddeye karşı dayanıklıdır. Kimyasal maddelerle uğraşılan işlerde koruyucu giysi yapımında yararlanılır.
Isıya karşı hassasiyet: Ütüleme sırasında ütünün çok sıcak olması durumunda sentetik kumaşlar büzüşür daha sonra da erir. Sigara yanığı ürün üzerinde delik oluşmasına neden olur.
Mantar ve güvelerin etkisi: Mantar ve güvelere karşı dayanıklı olduğundan saklanmaları bir sorun yaratmaz.
Yağ çekme özelliği: Lifin içine işleyen yağ lekeleri sadece kuru temizleme ile çıkarılabilir.
Statik elektriklenme: Giysiler giyen kişinin üzerine yapışırken özellikle soğuk ve kuru havalarda statik elektriklenme olur.
Güç tutuşurluluk: Life göre zayıftan mükemmele doğru değişiklik gösterir.
Sentetik Liflerin Ortak Bakım Özellikleri
Yıkama: Çamaşır makinesinde yıkanabilir. 40 °C’de yıkanmalıdır.
Ağartıcılar: Kullanılabilir. Optik ağartıcılar kullanılmalıdır.
Kurutma: Asarak veya kurutma makinesinde kurutulabilir.
Ütüleme: Ütü yapılması gerektiğinde dikkatli olunmalı, düşük sıcaklıklar tercih edilmelidir.
Kuvvetli deterjanlar: Kullanılabilir.
Yağ lekelerinin çıkarılması: Yağ lekelerinin çıkarılması için öncelikle bir ön hazırlık yapılmalı veya kuru temizlemeye verilmelidir.
Saklama: Mantar, güve gibi böceklerin ürünler üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığından saklanmaları problem değildir.
Sentetik Lifleri Tanıma
Testleri
Sentetik lifleri ayırt
etmek için mikroskop, yakma ve kuru destilasyon testleri
uygulanabilir.
Mikroskop Testi
Sentetik liflerin boyuna görünümü ve enine kesit özellikleri, mikroskopla liflerin boyuna görünüm ve enine kesitleri incelenerek lifler gruplandırılabilir. Sentetik liflerin boyuna ve enine görüntüsünün mikroskop altında incelenmesiyle elde edilir. Sentetik liflerin mikroskopla boyuna görünüm ve enine kesitleri incelenerek liflere ait gruplandırma aşağıdaki verilmiştir. Liflerin boyuna görünüm ve enine kesit özellikleri:
Poliamid lifleri (naylon, perlon rilsan), boyuna görünüm: Poliamid lifleri mikroskop altında düzgün bir silindir, cam bir çubuk görünümündedir. Enine Kesit: Enine kesiti yuvarlaktır.
Poliester lifleri, boyuna görünüm: Poliester lifleri mikroskop altında düzgün bir çubuk şeklinde görülür. Enine Kesit: Enine kesiti yuvarlaktır.
Akrilik lifleri, boyuna görünüm: Akrilik liflerinin boyuna görünümleri pürüzsüz, büklümlü ve çizgilidir. Enine kesit ise yaş eğirme yöntemine göre üretilen akrilik liflerinin enine kesiti yuvarlak veya fasulye şeklindedir. Kuru eğirme yöntemine göre elde edilen akrilik liflerinin enine kesiti yer fıstığı şeklindedir.
Modakrilik lifler, boyuna görünüm: pürüzlü ve boyuna çizgilidir. Enine kesiti tırtıklı, U şeklinde veya yerfıstığı şeklindedir.
Polivinil klorür lifleri, boyuna görünümleri düzgündür. Enine kesiti yuvarlağa yakındır.
Polivinil klorür lifleri, boyuna görünümleri silindiriktir. Lif yüzeyi pürüzsüz görünür. Enine kesitleri genelde yuvarlaktır.
Polipropilen lifleri, boyuna görünümleri silindiriktir. Lif yüzeyi pürüzsüz görünür. Enine kesitleri genelde yuvarlaktır.
Polietilen lifleri, boyuna görünümleri düz ve üstleri pürüzsüzdür. Enine kesiti daire biçimindedir.
Polivinilalkol lifleri, boyuna görünümleri düz ve pürüzsüzdür. Enine kesiti yassı fasulye şeklindedir.
Poliüretan lifleri, boyuna görünümleri düzgündür. Enine kesiti genelde yuvarlaktır.
Yakma Testi
Sentetik liflerin boyuna görünümü ve enine kesit özellikleri, mikroskopla liflerin boyuna görünüm ve enine kesitleri incelenerek lifler gruplandırılabilir. Sentetik liflerin boyuna ve enine görüntüsünün mikroskop altında incelenmesiyle elde edilir. Sentetik liflerin mikroskopla boyuna görünüm ve enine kesitleri incelenerek liflere ait gruplandırma aşağıdaki verilmiştir. Liflerin boyuna görünüm ve enine kesit özellikleri:
Poliamid lifleri (naylon, perlon rilsan), boyuna görünüm: Poliamid lifleri mikroskop altında düzgün bir silindir, cam bir çubuk görünümündedir. Enine Kesit: Enine kesiti yuvarlaktır.
Poliester lifleri, boyuna görünüm: Poliester lifleri mikroskop altında düzgün bir çubuk şeklinde görülür. Enine Kesit: Enine kesiti yuvarlaktır.
Akrilik lifleri, boyuna görünüm: Akrilik liflerinin boyuna görünümleri pürüzsüz, büklümlü ve çizgilidir. Enine kesit ise yaş eğirme yöntemine göre üretilen akrilik liflerinin enine kesiti yuvarlak veya fasulye şeklindedir. Kuru eğirme yöntemine göre elde edilen akrilik liflerinin enine kesiti yer fıstığı şeklindedir.
Modakrilik lifler, boyuna görünüm: pürüzlü ve boyuna çizgilidir. Enine kesiti tırtıklı, U şeklinde veya yerfıstığı şeklindedir.
Polivinil klorür lifleri, boyuna görünümleri düzgündür. Enine kesiti yuvarlağa yakındır.
Polivinil klorür lifleri, boyuna görünümleri silindiriktir. Lif yüzeyi pürüzsüz görünür. Enine kesitleri genelde yuvarlaktır.
Polipropilen lifleri, boyuna görünümleri silindiriktir. Lif yüzeyi pürüzsüz görünür. Enine kesitleri genelde yuvarlaktır.
Polietilen lifleri, boyuna görünümleri düz ve üstleri pürüzsüzdür. Enine kesiti daire biçimindedir.
Polivinilalkol lifleri, boyuna görünümleri düz ve pürüzsüzdür. Enine kesiti yassı fasulye şeklindedir.
Poliüretan lifleri, boyuna görünümleri düzgündür. Enine kesiti genelde yuvarlaktır.
Yakma Testi
Bir organik maddenin
ısı enerjisi ile bu enerjiden etkileşimi belli bir değere kadar
fizikseldir. Ancak belli bir ısıdan sonra kimyasal etkileşim
meydana gelmeye başlar. Yeterli ısıyla yanma olayı başlar.
Isıtma ve yakma yöntemiyle, lif örneğinin ısı ve alev
karşısındaki davranışı gözlenir. Lifin ısı karşısında
eriyip erimediği, yakma işlemi sonucundaki yanma biçimi, yanma
sonrasında çıkardığı koku ve yanma artığı incelenerek lif
örnekleri sınıflandırılabilir.
Sentetik Liflerin Aleve
Karşı Tepkileri ve Yanma Karakteristik Özellikleri
Alev içinde yanma
şekli, çıkardığı koku ve yanma karakteristik özelliğinden
lifler gruplandırılabilir. Sentetik liflerin aleve karşı
tepkileri ve yanma karakteristik özelliklerine ait gruplandırma
yanış şekli, koku, ve kalıntı şekli (kül) yukarıdaki tabloda
gösterilmiştir.
Kuru Destilasyon Testi
Sentetik Liflerin Kuru
Destilasyon Sonuçları
Sentetik lifler kuru destilasyon sonuçlarına göre de gruplandırılabilir. Sentetik liflerin kuru destilasyon sonuçlarına göre liflere ait gruplandırma aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Sentetik lifler kuru destilasyon sonuçlarına göre de gruplandırılabilir. Sentetik liflerin kuru destilasyon sonuçlarına göre liflere ait gruplandırma aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
7 yorum:
sentetik liflerin kullanımı gün geçtikçe artıyor çünkü talep fazla ve doğal lifler bu taleplere hemen cevap veremiyor, birde kullan at tekstiller çıktı, bunlarda sentetiklere olan talebi yoğunlaştırıyor
suni lifler nelerdir anladım ama suni lif çeşitleri kaç tanedir hepsi bu kadar mı
Polietilen lifinin özellikleri?
Polietilen lifleri tanımı 'Diğer Poliolefin Lifleri' başlığı altında verilmiş
Sentetik liflerden yapılmış giysiler iyi görünürler. Kolay buruşmaz, kolayca yıkanırlar ve dayanıklıdır ayrıca boyalar kolayca renk atmaz. Ne olursa olsun sentetikler kumaşlardan üretilen elbiseler hep giyildi, giyiliyor ve giyilecektir. Buruşukluk probleminde doğal kumaşlardan daha az sahiptir. Ancak sentetik kumaşlar iki ciddi sorun vardır: havayı kolay geçirmez ve toz ve kir parçacıklarını icinde absorbe etme eğilimdedir ve zamanla lifleri içindeki kirler emilir. Sentetikleri uzun zaman yıkamayınca bu emme işlemi geri dönülmez hale gelir, ve kiri herhangi bir şekilde çıkarmak mümkün olmaz.
sentetik lifler özellikleri ve kullanım alanları, sentetik lif türleri ve isimleri nelerdir, sentetik lif çeşitleri nelerdir, sentetik lifler, sentetik lifler nelerdir
sentetik denilince aklıma sentetik başlık nedir sorusu geliyor bulmacalarda çıkan cevabı kask olan ama bunun konumuzla ilgisi yok tabi ki.
Yorum Gönder