Tekstil ve Moda

İplikte Fikse Yöntemleri

Fikse yöntemleri, yapay liflerden üretilen ipliğe büküm verildikten sonra ipliğin bu bükümü koruması istenir. Bu da ancak iplik fikse işlemi ile sağlanabilir. Fikse işlemi genellikle iki farklı biçimde uygulanır. 

Doymuş buhar tekniği 
Doymuş buhar tekniği ile filament, yumuşama sıcaklığına güvenli bir şekilde ulaştırılır. İpliklere, buhar verilerek fikse işlemini yapan makinelere fikse makinesi (kazanı) denir. Doymuş buhar tekniği ile fikse yapan makinenin çalışma prensibi şöyledir. İplikler cağlıktan alınarak serici kafa tarafından gerilimsiz olarak delikli paslanmaz çelikten imal edilmiş sonsuz bir konveyör bandı üzerine serilir. Bu işlem sonucunda filamentler serbestçe çekecek ve iplik üzerinde uygun ve düzenli kıvrım elde edilecektir. Daha sonra iplik soğutma ünitesinden geçer ve fikse tüneline girer. Fikse tünelinde iplik, saf doymuş buhar ve yüksek sıcaklıkta (150 °C) işlem görür. İpliğin bükümünü tamamen fikseleyen, büküm ve moleküler yapısını etkileyen bir termik şoka maruz kalır. Fikse edilmiş iplik tabakası, soğutma cihazının içinden geçerek sarımdan önce akümülatör üzerinde birikir. İplikler birbirinden ayrılarak bobinleme makinesinde konik veya silindirik bobinlere sarılır. Böylece iplik kopmasında veya takım değiştirme esnasında beklemeler ortadan kalkmış olur. 

Sıcak hava tekniği 
İkinci yöntem olan bu yöntemde fikse işlemi için sıcak hava veya kızgın buhar kullanılır. Sıcak hava veya kızgın buhar kullanıldığında lif için gerekli olan sıcaklığın üzerine çıkılır. Polipropilenin yumuşama noktası son derece düşük (130 °C) olduğundan yüksek sıcaklıklara karşı son derece hassastır. Sıcak hava kullanımında havanın sıcaklık dalgalanmaları 5 °C'yi geçmemelidir. Çünkü çalışılan sıcaklık bozunma noktasına (140 °C) yakındır. PP'nin kullanım alanı halı ipliğine dayanır. Fikse işlemi ile halının aşınma dayanımı, boyutsal stabilitesi, boya tutuculuk ve yüzey düzgünsüzlüğü iyileştirilmiş olur. 

Not: Fikse işleminden sonra iplik, sarım kısmında bobin hâlinde sarılır. 

1 yorum:

yapay liflerde fikse yöntemleri sadece bu iki şekilde mi oluyor