Fiksaj Nedir, Fikse İşlemi Ne Demek

Sentetik mamullerin termofiksajı, genellikle ramözde kuru sıcak hava ile yapılır. 

Fiksaj ya da sabitleme (Alm. Farbfixierung, Fixieren, Fr. fixage tinctorial; fixage, İng. color fixation; fixation), boyacılıkta ve basmacılıkta, boyarmadde moleküllerinin ya da iyonlarının kuru ısı ya da buhar yardımıyla liflere bağlanması, liflerin içerisine kalıcı şekilde yerleşmesi işlemine denir. 

Fiksasyon ya da sabitleme (deri. fiksasyon; teks. fiksaj) (Alm. Fixierung, Fr. fixation, İng. fixation), deri üretiminde kullanılan yağlar, boyalar, sepileme maddeleri vb. kimyasalların kolajene kimyasal bağlarla bağlanması, deri içerisinde kalıcı şekilde tutulmasının sağlanması işlemine denir. 

Fikse edilme, fiksaj; sentetik mamullere elyaf üretimi sırasında meydana gelen iç gerilimleri uzaklaştırmak, mamulü stabil hâle getirmek ve materyale dayanıklı düzgün bir şekil vermek için yapılan tekstil ön terbiye işlemidir. Kelime olarak sabitleme anlamına gelir (ing. fixation). Fiksaj işleminde, moleküller arası bağları çözmeye ve yeniden yönlendirmeye yetecek kadar ısı enerjisi verilmelidir. 

Fiksaj çeşitleri nelerdir: 

Sıcak hava ile fiksaj (termofikse): Termofiksaj, sentetik elyaf ve bunların karışımlarından oluşan kumaşlardaki çekme eğilimini azaltmak ve liflerdeki iç gerilimleri yok etmek amacıyla sıcak kuru hava ile yapılan bir işlemdir. 

Sıcak su ile fiksaj (hidrofikse): Hidrofiksaj işleminde, kumaşlar, levent üzerine sarılarak; iplikler, bobin hâlinde basınçlı aparatlarda sıcak su verilerek fikse olur. 

Sıcak buhar ile fiksaj: Kumaşlarda fikse levent üzerine sarılarak; iplikte fikse ise, bobin hâlinde basınçlı aparatlarda buhar verilerek olur. 

Sentetik mamullere uygulanan fiksaj işleminin amaçları: 

- Materyalin boyutsal stabilitesini sağlamak, 

- Buruşmayı ve halat hâlinde terbiye işlemlerinde kırık oluşumunu önlemek, 

- Örgü kumaşların kenar kıvrılmalarını önlemek, mamulün kalan büzülme değerlerini geliştirmek, hassas materyallerin gelecekteki muhtemel deformasyonunu engellemektir. 

- Fiksaj işlemi tüm tekstil materyallerine uygulanır. 

- Fakat polyamid, polyester ve poliakrilonitril gibi sentetik polimer elyafının işlenmesinde özel öneme sahiptir. 

- Sentetik malzemelere fiksaj işlemi filament, iplik ve kumaş formlarında uygulanabilir. 

- Kesikli sentetik elyaftan yapılmış materyallerde ise iç gerilim daha azdır. 

- Sentetik liflerden yapılan materyallerin iç gerilimleri fiksasyon, fiksaj işlemi ile giderilir. Böylece ileride göreceği yaş terbiye işlemlerinde ve bitmiş mamullerin kullanım esnasındaki çekmesi önlenmiş olacaktır.