 |
| Pamuk elyaf şeritleri. |
İplikte kaliteyi belirleyen parametreler:
- İplik düzgünsüzlüğü (%U),
- Neps - İnce yer,
- Kalın yer,
- İplik numarası,
- Numara varyasyonu,
- Büküm,
- Büküm varyasyonu,
- Mukavemet,
- Mukavemet varyasyonu,
İPLİK DÜZGÜNSÜZLÜĞÜ:
Düzgünsüzlük, tamamen düzgün bir iplik üretmek mümkün olsaydı, yani düzgünsüzlüğü sıfır (0) olan bir iplik yapmak mümkün olsaydı, bu ipliğin her santimetresinin ve her metresinin kütlesinin birbiriyle eşit olduğunu görürdük. Ancak bu gerçek hayatta mümkün değildir. Yani ipliğin kütlesi belirli bir ortalama değer etrafında yukarı ve aşağı sapmalar gösterir. Bu sapmaların aşağı ve yukarı yöndeki büyüklüğü düzgünsüzlük oranını belirler. Yukarıda da belirtildiği gibi elyaf demetinin kütlesindeki yani birim uzunluğunun ağırlığındaki değişmeler kaydedilir.
Fiziksel tekstil laboratuarında "Uster" aleti vasıtası ile ölçülür. Düzgünsüzlük değeri genellikle % U olarak gösterilir. Uster değerinin büyümesi düzgünsüzlüğün arttığını ifade eder. Düzgünsüzlük değerleri sınıflandırılarak istatistiki tablolar haline getirilmiştir. Örneğin: ipliğimizin ölçülen Uster değerinin;
Düzgünsüzlük, tamamen düzgün bir iplik üretmek mümkün olsaydı, yani düzgünsüzlüğü sıfır (0) olan bir iplik yapmak mümkün olsaydı, bu ipliğin her santimetresinin ve her metresinin kütlesinin birbiriyle eşit olduğunu görürdük. Ancak bu gerçek hayatta mümkün değildir. Yani ipliğin kütlesi belirli bir ortalama değer etrafında yukarı ve aşağı sapmalar gösterir. Bu sapmaların aşağı ve yukarı yöndeki büyüklüğü düzgünsüzlük oranını belirler. Yukarıda da belirtildiği gibi elyaf demetinin kütlesindeki yani birim uzunluğunun ağırlığındaki değişmeler kaydedilir.
Fiziksel tekstil laboratuarında "Uster" aleti vasıtası ile ölçülür. Düzgünsüzlük değeri genellikle % U olarak gösterilir. Uster değerinin büyümesi düzgünsüzlüğün arttığını ifade eder. Düzgünsüzlük değerleri sınıflandırılarak istatistiki tablolar haline getirilmiştir. Örneğin: ipliğimizin ölçülen Uster değerinin;
(%U) % 10 sınırında olması » 100 fabrikadan ancak 10 tanesinin bu değeri tutturabildiğini, yani iyi derecede olduğunu,
(%U) % 50 sınırında olması » 100 fabrikadan ancak 50 tanesinin bu değeri tutturabildiğini, yani orta derecede olduğunu,
(%U) % 75 sınırında olması » 100 fabrikadan 75 tanesinin bu değeri tutturabildiği, yani kötü derecede olduğunu ifade eder.
İplik Düzgünsüzlüğünü etkileyen faktörler:
- İplik kesitindeki lif sayısında olan farklılaşmalar,
- Çekim sistemindeki "yüzen liflerin" miktarı,
- Lif uzunluğu,
- Lif inceliği,
- Çekim sisteminde uygulanan hatalı çekim,
- Mekanik arızalardan (kırık dişli, vurgulu çalışma) kaynaklanan hatalar.
Düzgünsüzlük değerinin düşük veya yüksek olması tamamen nihai iplik görüntüsüne yansır ve bu görüntünün iyi ve ya kötü olmasında birinci derecede etkendir.
Düzgünsüzlük değerinin düşük veya yüksek olması tamamen nihai iplik görüntüsüne yansır ve bu görüntünün iyi ve ya kötü olmasında birinci derecede etkendir.
NEPS: İplik üzerindeki 1 mm'den küçük lif düğümleridir.
İNCE YER: İplik kesitindeki daralmadır.
KALIN YER: İplik kesitindeki genişlemedir. İnce yer, kalın yer ve neps sayısı "Uster" aleti vasıtasıyla tespit edilir ve 1000 metre iplikteki neps sayısı söylenir. Bu değerlerin de istatistiki olarak sınıflandırılması yapılmıştır. Ölçülerek bulunan ince, kalın ve neps değerleri istatistiki değerlerle mukayese edilerek değerlendirme yapılır.
İPLİK NUMARASI: Belli uzunlukta sarılan iplikler numara terazisinde tartılarak ağırlıkları belirlenir. Formülde değerler yerine konularak iplik numarası belirlenir.
NUMARA VARYASYONU: İplik numaralarındaki dalgalanmalardır. İplik numarasındaki dalgalanma aynı zamanda düzgünsüzlük demektir.
İPLİK BÜKÜMÜ: İpliğe mukavemet kazandırmak için büküm verilir. Büküm sayısının tespitinde iplik mukavemetinin yeterliliği esas alınır. İpliğe Z veya S yönde büküm verilir. Bükümü etkileyen faktörler şu şekilde sıralanabilir;
- Lif inceliği (ince lif daha fazla büküm kaldırır),
- Lif uzunluğu (uzun lif daha fazla büküm kaldırır),
- İpliğin triko veya dokumaya uygun olması (triko ipliği açık büküm=3.5 ve dokuma ipliği kapalı bükümlüdür).
- İplik inceliği (iplik inceldikçe büküm artar).
BÜKÜM VARYASYONU: İplik bükümündeki dalgalanmadır.
MUKAVEMET: İpliğin sağlamlığını ifade eder. Birimi Rkm'dir. Kopma uzunluğu demektir. Mukavemeti Etkileyen Faktörler:
- Lif olgunluğu ve mukavemeti,
- Lif uzunluğu,
- Lif inceliği (kesitteki lif sayısı),
- Büküm miktarı.
MUKAVEMET VARYASYONU: İplik mukavemetindeki dalgalanmalardır. Sebebi;
- İplik kesitindeki lif sayısında olan oynamalar (numara varyasyonu),
- Bükümdeki dalgalanmalar,
- Uzun/kısa ve ince/kalın liflerin, ipliğe homojen bir şekilde dağılmamasıdır.
Dokuma Kumaş Hataları ve Örme Kumaş Hataları
Dokuma Kumaş Hataları ve Örme Kumaş Hataları
8 yorum:
Kalın yerler hem nihai ürünün görüntüsünü bozar hem de sonraki aşamalardaki iplik kopuşlarının en önemli nedenidir. Çünkü bu bölgeler daha az büküm almışlardır.
Neps dokuma ya da örgü kumaşın görüntüsünü olumsuz yönde etkiler, ayrıca belli büyüklüklerden sonra, özellikle örme işlemi sırasında ipliğin çalışmasında güçlük yaratır. Dolayısıyla nepsten kurtulmak tekstilde önemli bir teknolojik problem olarak karşımıza çıkmaktadır.
İplikhanelerde tüylenmenin nedenleri çok çeşitlidir. Bunlardan en önemlileri: hammaddenin türü, iplik büküm oranı - bükümü fazla olan iplik daha az tüylüdür, işletme şartları, eğirme elemanları ve makine özellikleridir
Bence bunlara ek iplik sürtünme oranı da kaliteyi etkiler, örneğin triko ipliklerde ipliğin örgü makinelerinde rahat çalışmasını temin etmek amacıyla ipliğe bobinleme aşamasında parafin işlemi uygulanır. Dokuma bobinlerde bu işleme gerek yoktur, dokumada haşıllama işlemi uygulanır. Örme işlemi esnasında ipliğin geçtiği iplik geçiş boruları, kılavuz, iğne gibi yerlerde bir sürtünme söz konusudur. Bu kuvvet ipliğe etki ederek çekme kuvvetinin artmasına neden olur. İpliğin hiç ya da yeterli parafin almaması örgü makinelerinde çalışma güçlüklerine, tüylenmeye ve hatta zaman zamanda örgü patlaklarına neden olabilir. Ayrıca bu istenmeyen özellik bazı makine hatalarına ve bozulmalarına yol açabilir
Kesikli elyaf ipliklerinde lif uçlarının iplik kesitinden dışarı doğru çıkması sonucunda tüylülük veya tüylenme oluşmaktadır. Tekstilde tüylülük, ipliğin 1 cm uzunluğundaki ölçme bölgesinde, iplik kesitinden dışarı doğru uzanan kılcal liflerin toplam uzunluğu ile ölçülür.
Uster düzgünsüzlüğü, Uster test cihazı ile ölçülür. Yukarıda da belirtildiği gibi elyaf demetinin kütlesindeki yani birim uzunluğunun ağırlığındaki değişmeler kaydedilir. Daha sonra matematiksel yöntemle düzgünsüzlük (% U) değeri hesaplanır. Bu değerler grafik halinde gösterilir.
Kesikli elyaflardan eğrilen ipliklerde çeşiti hatalar oluşmaktadır. Bizim şu anda üzerinde durduğumuz hatalar sık yani 1000 metrede birden fazla hatta bazen ondan fazla görülen hatalardır. Bu hataları 3 temel gruba bölebiliriz. İnce yerler, kalın Yerler ve neps (düğümcükler) olmak üzere.
Bu hataların nedeni hammaddeden kaynaklanabileceği gibi iplik hazırlama ya da doğrudan eğirme işlemi sırasında da oluşabilir. İplikhaneler bu değerleri sürekli olarak ölçüp, analiz ederek hemde istatistiklerine göre nerede olduklarını görebilirler, hem de işletmelerini düzenleyerek daha az hatalı iplik üretmeye çaba gösterirler.
iplikte kaliteyi etkileyen faktörler, lif inceliği kalınlığı, iplikte neps büküm mukavemet büküm ve numara varyasyonları, ipliğin kalitesi nasıl anlaşılır, iplikte kalitenin nedenleri,
Yorum Gönder