Ring İplik Makinesi Nedir, Ne İşe Yarar

Ring iplik makinesi. 

Ring iplik eğirme ya da bilezikli iplik eğirme (Alm. Ringspinngarn, Fr. filature à anneaux, İng. ring spinning), çekim sisteminden beslenen lif topluluğuna bir bilezik etrafında döndürülen kopça ve dönen bir iğ yardımıyla büküm verilerek ipliğin oluşturulduğu eğirme yöntemine denir. 

Ştapel ipliklerinin yaklaşık % 75'i ring ipliğidir. Esas itibariyle ring iplik makinesi aşağıdaki üç görevi yerine getirir: 

- Çalışılmakta olan fitili istenen iplik numarası nisbetinde çekerek inceltmek, 

- İpliğe büküm vererek yeterli mukavemeti sağlamak, 

- İpliği masura üzerine kops teşkil edilecek şekilde sarmak. 

Bu görevlerin yerine getirilmesi aşağıdaki çalışma elemanlarını gerekli kılmaktadır: Fitil bobinlerinin takılacağı bir cağlık; fitilin çekilerek inceltileceği bir çekim sistemi; iplik üzerine bükümün dağıtılacağı kopça-bilezik tertibatı; ipliğin kops halinde masuraya sarılma düzeni ve bütün yeni makinelerde mevcut olan otomatik takım değiştirme tertibatı. 

Çekim sisteminde apronlar ve baskı manşonları: 

Optimal bir iplik eğirme prosesi için uygun apron seçiminin büyük önemi vardır. Çekim sistemi içinde liflerin transportunu gerçekleştiren apronlar üst ve alt apron olarak ikiye ayrılırlar. Kısa lif iplikhanesinde kullanılan apronlar aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır: 

- Lif transportunu başarıyla gerçekleştirebilmeli, 

- Aşınmaya karşı yüksek mukavemet göstermeli, 

- Kopma mukavemeti yüksek olmalı, 

- Sürtünme katsayısı düşük olmalı. 

Piyasada apronlar açık ve kapalı apron şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Kapalı apronlarda ek yeri olmayacağı için çalışma sırasında en ufak bir darbe (vurgulu çalışma) olmayacaktır. Apronlar genellikle sentetik malzemeden imal edilir. Özellikle kimyasal liflerin çalışılması sırasında çekim sisteminde genellikle klima değerlerinin değişmesinden kaynaklanan problemler (sarıklar) olabilir. Bu durumlarda kromla tabaklanmış deri apron kullanımı probleme çözüm getirebilir. Hem üst, hem de alt apronun deri seçilmesi halinde biri kromla tabaklanmış, diğeri ise normal tabaklanmış deri olmalıdır. 

Genellikle deri apron altta kullanılır ve bunun her iki ucu da açık olduğu için uçlar verevlemesine kesilerek özel bir yapışkanla yapıştırılır. Açık sentetik apronların yapıştırılması da bu şekilde olur. Piyasada en çok kullanılan yabancı kaynaklı apronlara Armtrong, Dayteks, Berkol ve yerli apronlara Asteks örnek olarak gösterilebilir. Çekim sistemindeki lif kıstırma noktalarında liflerin zedelenmemesi için üst baskı silindirlerinin her iki tarafına kauçuk malzemeden imal edilmiş manşon geçirilmiştir. Ring iplik makinelerinde kullanılan manşonlar 60 Shore ile 85 Shore (Şor) arasında imal edilir. Yumuşak manşonlarda liflerin kıstırılması ve sevki daha kontrollü olmakta (iplik düzgünsüzlük değeri % U iyileşmekte), sert manşonlar ise daha fazla baskıya dayanıklı olmakta ve elyaf sarığı teşkiline meyli daha az olmaktadır. Tecrübeler, ring iplik makinesinin çıkış silindirinde yumuşak manşon kullanılması halinde iplik değerlerinin daha düzeldiğini göstermektedir. Ne 30/l penye ve daha ince ipliklerde tecrübeler gereği giriş silindirinde 82 Shore, orta silindirde 73 Shore ve çıkış silindirinde 65 Shore sertliğinde manşon kullanılması önerilebilir. 65 Shore manşon da kullanılabilir. Fakat bu durumda manşondaki aşınma çok süratli olmaktadır. Open End ipliklerde (karde Ne 20/l - Ne 30/l) 82 - 73 - 73 Shore çalışılması yine iyi sonuç vermiştir. 73 Shore yerine çıkışta 65 Shore manşon kullanımı daha iyi iplik sonuçları verse de aşınma çok süratli olmaktadır. Belirli bir çalışma süresi sonunda (takribi 1000-2000 çalışma saati) manşonların üzerinde aşınmalar, çapaklar ve ince yarıklar oluşur. Bu aşınmalar malzeme yorulması, yüksek baskı kolu basıncı veya manşon üzerinde oluşabilen elyaf sarıklarını temizlemek üzere işçinin, kullanımı yasak olan kesici madde kullanmasıyla meydana gelebilir. 

1108 iğlik bir makinede bir sırada 554 adet mevcuttur (554 giriş, 554 orta ve 554 çıkış baskı silindiri ve manşonu). Aşınma durumunda bu manşonların taşlanması (rektifiye edilmesi) gerekir. Şayet çıkış silindir manşonları taşlanacaksa 554 adet manşonlu çıkış silindirinin tamamı çıkartılarak manşonlar, hepsi ayni ölçülerde olacak şekilde taşlanırlar. Bu sebepten iplikhanelerde, makine kapatmamak için en az birer takım giriş, orta ve çıkış için baskı manşonu yedeği (sadece manşon veya çekirdek kısmıyla beraber) olması tavsiye edilir. Manşonların rektifiyesi, manşon asgari çapa düşünceye kadar tekrarlanır. Manşon asgari çapa düştükten sonra çekirdeğinden çıkartılarak atılır ve buraya yenisi takılır. Eskiden manşonlar antistatik bir madde ile laklanarak statik elektriklenme sonucunda olabilecek sarıklar önlenirdi. Günümüzde ise genellikle manşon taşlama işleminden sonra manşonlara ultraviole ışın verilerek antistatik bir yüzey oluşturulmakta ve sarmalar bu şekilde önlenmektedir. Özellikle 3-4 günden uzun süren tatillerde çekim sistemi mutlaka boşa alınmalı, yük altında bırakılmamalıdır. Aksi takdirde baskı manşonları üzerinde uzun süre baskı altında tutulmadan dolayı iz oluşur; bu durum manşonu zedelediği gibi ezilen yerlerden dolayı iplik üzerinde periyodik düzgünsüzlük hataları oluşur. 3-4 günlük tatil sürelerinde de bir defa makinenin çalıştırılarak silindirlerin döndürülmesi tavsiye edilir. 

İĞ DEVRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 

İplik makinesinde iğ devrinin yükselmesiyle üretim artar. İğ devrini etkileyen faktörler aşağıdaki gibidir: 

- Bilezik çapı küçüldükçe iğ devri artar 

- Kopça hızı yükseldikçe iğ devri artar, 

- İplik numarası inceldikçe iğ devri arttırılır (iplik inceldikçe kesitteki lif sayısı azalacağından mukavemeti sağlamak amacıyla ipliğe verilen büküm arttırılır ve bunun sonucunda iğ devri de yükseltilir), 

- Bükümün ve dolayısıyla mukavemetin daha yüksek olmasından dolayı dokuma ipliklerinde, trikoya oranla daha yüksek iğ devirlerine çıkılır.