 |
| Pad roll boyama işlem şeması. |
Pad-roll yöntemi ya da emdirme-sıcakta bekletme yöntemi (Alm. Klotz-Roll Verfahren, Pad-Roll Verfahren, Fr. teinture par foulardage, stockage, İng. pad-roll process), boyarmadde ve/veya kimyasal maddelerle
emdirilmiş kumaşın ısıtıldıktan sonra sıcak bekletme odacıklarında leventlere sarılarak, beklemeye bırakıldığı bir
yarı kesikli terbiye yöntemine denir.
Pad-Roll Yöntemi Uygulanması
Pad-roll yöntemi
emdirme-sıcak bekletme olarak da adlandırılan yarı kesikli
yöntemlerden biridir. Pad-batch’ten farklı olarak bu yöntemde,
30–60 C’de emdirmeden sonra sıkılarak roliğe sarılan tekstil
materyali, termo bekletme kamarası denilen kapalı odacıklarda,
sıcakta bekletilir. Emdirildikten sonra sıkılan tekstil materyali,
bir IR kurutucudan geçirilerek ısıtılır. Roliğe çok sıkı
olmamak koşuluyla sarılarak uygulanan işlemin sıcaklığında
ısıtılmış termo bekletme kamarasında, döndürülerek 1–6
saat süreyle bekletilir. Özellikle pamuk ve polyester/pamuk
karışımlarının boyanmasında uygulanır. Günümüzde kullanımı
yaygın değildir.
Pad-Roll Yönteminin
Tercih Edilme Sebepleri
Pad-roll yönteminin
işletmelerde tercih edilme nedenleri şunlardır: Ucuz olarak
üretilmeleri, Tek eleman ile çalışılabilmesi, Kimyasal madde
tüketiminin az olması, Sistemin bakımının kolay olması,
Bekletme süresinin kısa olmasıdır. Bu avantajlarının yanında
pad-roll yöntemiyle çalışılırken en çok rastlanan problem
kumaşta baş son farkının çıkmasıdır. Çünkü roliğe ilk
sarılan kısım, en son olarak çıkar. Son sarılan kısım ise ilk
olarak çıkar. Durum böyle olunca, tüm kumaş bekletme kamarasında
aynı sürede kalmamış olur. Bu da boyamalarda baş ile son farkına
neden olur. Bunu engellemek için, içerisinde iki rolik bulunan
termo-bekletme kamaraları geliştirilmiştir. Kumaş içeride bir
rolikten diğerine sarılarak süre eşitlenir.
Pad-Roll Yöntemine
Uygun Boyar Madde Seçimi
Bu yöntem özellikle
boyar madde difüzyonunun zor olduğu mamullerin boyanmasında tercih
edilir. Yüksek reaktiviteli boyar maddelerin uygulanmasında
kullanılan bir yöntemdir.
Boya Banyosunda
Kullanılan Kimyasal Maddeler ve Görevleri
Yarı kesikli ve
kesiksiz çalışma yöntemlerinin esası emdirmedir. Bu anlamda
pad-batch için kullanılan kimyasal maddeler pad-roll yöntemi için
de kullanılır. İki yöntemin farkı, burada emdirme flottesinin
sıcak olması ve döndürülerek bekletmenin sıcakta yapılmasıdır.
Fulard Sıcaklığı ve Önemi
Pad-roll yönteminde,
pad-batch’in tersine flotte ısıtılarak emdirilir. Pad-batch
yönteminde anlatılan emdirme fulardının soğutma sistemi, burada
fulard teknesinin ısıtılması için kullanılır. Ayrıca boyar
madde boyama çözeltisi de ısıtılarak fulard teknesine
gönderilir.
Fulard Hızı
Bilindiği gibi Fulard
hızı terbiye işleminin sonucunu doğrudan etkileyen bir faktördür.
Pad-roll uygulamalarında da yapılan terbiye işleminde kumaşın
alacağı flotte miktarına göre (pick-up) fulardın hızı
ayarlanır.
Pad-Roll Yöntemine
Göre Boyama Sıkma % si Hesabı
Silindirlerin sıkma
değeri için, pad batch yönteminde dikkate alınan bütün noktalar
ve hesaplamalar pad-roll yöntemi için de geçerlidir.
Sıkma Silindirlerinin
Basınç Ayarı
Sıkma silindirlerinin
basıncı, kumaş üzerinde pick-up değeri kadar flotte kalacak
şekilde sıkılmak üzere ayarlanır.
Dakikadaki İlave
Miktarının Ayarı (Debi Ayarı)
Fulard teknesine,
pad-batch yönteminde olduğu gibi flotte seviyesi aynı kalacak
şekilde besleme yapılır.
Fulard Makinesindeki
Çalışma Ayarı
Pad-roll
uygulamalarında pick-up değerine göre belirlenen fulard hızı,
flotte besleme hızı ve sıkma silindirlerinin basınç değerleri
kontrol panolarından ayarlanır. Uygulamanın sonuna kadar ayarların
değiştirilmemesi standart bir üretim için zorunludur.
Kumaşın Roliğe
Sarılması
Bu yöntemde kumaş,
doğrudan termo bekletme odacığının roliğine, IR kanalından
geçirilip ısıtılarak sarılır. Bu durumda iken levendin dönüş
hızı boyar madde çözeltisinin sızmasını önleyecek şekilde
düzenlenir. Bu dönüş ne çok hızlı ne de çok yavaş olmalıdır.
Döndürme hızı, baş ve son farkının oluşmaması için
önemlidir.
Bekletme ve Son
İşlemler
Termo Bekletme Odaları: Termo bekletme odaları
kumaşın flotte ile emdirildikten sonra sabit sıcaklılarda
bekletilebilmesi için hazırlanmış kamaralardır. Kamaralar modül
hâlindedir ve tekerleklidir. Kamara, emdirme sonrası kumaşın
doğrudan içeriye sarılabilmesi için fulard teknesinin çıkışına
yerleştirilir. Emdirilen kumaşın tamamının sarılmasından sonra
kapağı kapatılır. İşletmenin bekletme için ayrılmış
bölümüne götürülerek elektrik bağlantısı yapılır. Kamara,
yapılan terbiye işleminin sıcaklığına ısıtılır ve sabit
sıcaklıkta bekletme başlar. Bekletme süresi terbiye işlemine
göre 1–6 saat arasında değişir. Termo bekletme odalarına,
kumaşın % 100 nemli kalması için sürekli buhar akışı
sağlanır. Kumaşın nemli kalması dalgalı boyamayı engellemek
açısından önemlidir. Buhar gönderilmezse, mamul üzerindeki
çözelti buharlaşır ve dalgalı boyama ortaya çıkar.
Son İşlemler: Bekletme süresi
sonunda yapılan işlemler pad-batch uygulaması ile aynıdır.
Yıkama sonunda mamul kurutma makinesine gönderilir.
0 yorum:
Yorum Gönder