Formaldehit (kimya) metil alkolün yükseltgenmesiyle elde edilen, plastik, boya, ilaç yapımında ve tekstil sanayisinde kullanılan, suda iyi çözünen pis kokulu bir gazdır.
Formaldehit CH2O formülüne sahip bir organik bileşiktir. Aldehitlerin en basit üyesidir, diğer ismi Metanal'dir. Karbonil grubunun boş olan iki bağına birer hidrojen bağlanmasıyla oluşur. Tüm gelişmiş canlılarda doğal olarak üretilir. Zehirli bir gazdır. Sulu çözeltisin kendisine özgü, yakan bir kokusu vardır. Kaynama noktası -19 °C ve erime noktası -92 °C’dir. Formaldehit, genellikle % 37’lik sulu çözeltisi şeklinde taşınır veya depo edilir. Bu çözeltiye formalin denir. Piyasada birçok ürünün içinde son kullanım tarihini uzattığı için kullanılmaktadır. Formalinden, düşük basınç altında su buharlaşıp, ayrıldığı zaman, paraformaldehit meydana gelir. Bu bir polimer olup, formülü HO (CH2O)xH olan beyaz katı bir maddedir (x yaklaşık 30’dur). Bu polimer ısıtıldığı zaman, gaz formaldehite dönüşür. Bundan dolayı, gaz formaldehit elde etmek için, uygun bir kaynaktır. Saf formaldehitten, polimer ürünler elde edilebildiği gibi, fenol ve kazein ile de sentetik reçine ve plastikler imal edilmektedir.
Formaldehit kimya endüstrisinde en yaygın olarak kullanılan ve üretilen maddelerden birisidir. Formik aldehit ve metil aldehit olarak da bilinmektedir. Renksiz bir gazdır ve sıklıkla en fazla % 40'lık olmak üzere sulu çözelti halinde kullanılır (formalin). Formalin çözelitlerinde bir miktar da metil alkol bulunmaktadır. Gerek gaz hali gerekse sıvı çözeltisi kendisine özgü, hoşa gitmeyen bir kokuya sahiptir. Oksitleyen maddelerle hızla tepkimeye girer, yüksek derişimlerinde yanıcı bir sıvıdır. Hidroklorik asitle bis (klorometil) eter buharı oluşturacak şekilde tepkimeye girer, oluşan bu madde ise kanser yapıcı bir maddedir.
Formaldehit Kullanım Alanları
Üreformaldehit ve fenolformaldehit reçineler köpük yalıtımı malzemelerinin, yapımında, sunta ve kontraplak imalinde tekstil ürünlerinin işlenmesinde, ve ayrıca, formaldehit üre, fenol ve melamin reçinelerinin yapımında kullanılmaktadır.
- Kompozit ahşap ürünlerin üretiminde kullanılan reçineler.
- Gübreler ve böcek ilaçları.
- Bazı ilaç, kozmetik ve bulaşık yıkama sıvıları ve kumaş yumuşatıcılar gibi diğer tüketici ürünlerinde kullanılan koruyucular.
- Tutkallar, kumaşlar, boyalar ve kaplamalar, boyalar ve kaplamalar ve kağıt ürünleri.
- Tarım, tıp, kozmetik, temizlik, yapı kimyasalları.
- Tıbbi laboratuvarlarda koruyucu sıvı ve sterilize edici madde olarak kullanılmaktadır. Başlıca reçine imalatında ve kimyasal üretim ara maddesi olarak kullanılmaktadır.
- Temizlik malzemeleri imalatında formaldehit kullanımı vardır.
- Hayvancılıkta dezenfektan amaçlı formaldehit kullanılır.
- Kozmetik sektöründe formaldehit kullanılır.
- Mantar yetiştiriciliğinde dezenfektan amaçlı formaldehit kullanılır.
- Yapı sektöründe (cam yünü, taş yünü imalatında) formaldehit kullanılır.
- Mobilya sektöründe (sunta, mdf, suntalam, mdflam, kontraplak imalatında) formaldehit kullanılır.
- Balık çiftliklerinde dezenfektan amaçlı formaldehit kullanılır.
Kişisel bakım ürünlerinde mikropların üremesini önlemek için koruyucu olarak kullanılır, bu dozu insan için tehlike arz etmez. Ayrıca bazı aşılarda da ölü hücreleri korumak için kullanılır. Formaldehitin tehlikesi doza bağlıdır.
3 yorum:
Formaldehit gözlerde kızarmaya ve sulanmaya ve sebep olur, gözlerinizi yakar.
formaldehitsiz ürün bulmak imkansıza yakın her-şeyin için katıyor bu zararlıyı paragöz üreticiler
Formaldehit, akla gelebilecek her türlü ürünün bozulmasını önler. Tekstil ürünleri, duvar kağıdı, sıva, halıfleks, boya, yağlı boya, lastik, mobilya, her çeşit deterjan, kozmetikler ve vücut bakım ürünlerinde kullanılmasının yanı sıra; et, balık, sucuk, yağ, tahıl ürünleri, aroma ve emülgatör türü bütün katkı maddelerinde, hayvan yemi, laboratuvarlarda sterilize edici ve koruyucu sıvı olarak, tohumlar ve her çeşit aşıda kullanılır.
Formaldehitin en yaygın kullanıldığı alanlar, suntadan yapılan mobilyalar, suntalam malzemeler, parkeler, dolap vb. ev eşyaları, duvar kaplamaları, mobilyalar, oda kokuları, kumaşlar, deterjanlar, cilalar, halılar ve duvar boylarıdır. Evin nem ve ısısı ne kadar yüksek ayrıca evdeki eşyalar ne kadar yeni ise, havaya karışan ve insan sağlığına zararlı formaldehit miktarı o kadar fazla olur.
Formaldehit güçlü mutajen ve alerjenler arasında olup; ödem, kronik rinit, bronşiyal astım, alerjik gastrit, kolit ve aşırı duyarlılığa neden olabilir. Uzun süre formaldehite maruziyet bu şikâyetleri artırabilir hatta akciğer kanseri, beyin kanseri ve lösemiye yol açabilir.
Yorum Gönder
Merhaba, daha kaliteli bir site için yorumlarınızı bekliyoruz.