Koruyucu Tekstiller, Koruyucu Tekstillerin Sınıflandırılması 👨‍🚒

Ateşe dayanıklı giysiler, itfaiye erlerinin en önemli yardımcısıdır. 

Koruyucu tekstiller (Alm. Schutzgewebe, Fr. textile protectif; İng. protech; protective textile), kişilerin ya da ekipmanların, zararlı madde ve kötü çevre koşullarının etkisi altında kalma riskini önlemek ya da azaltmak için kullanılan giysiler, örtüler, çadırlar ya da ekipmanlardan oluşan tekstil ürünleridir. 

Koruyucu giysiler ve koruyucu tekstiller, aşırı sıcak, aşırı soğuk, radyasyon, zararlı kimyasal maddeler gibi ortam ve çevre koşullarına maruz kalma riskini önlemek ve insanların bu riskten korunmasını sağlamak veya bu riski azaltmak için giydikleri tekstil ürünlerine denir. 

Koruyucu tekstiller, istenmeyen bir ortam veya maddenin bulaşmasını veya yayılmasını önlemek için de kullanılır. Çeşitli oranlarda risk içeren şartlarda çalışan itfaiyeciler, güvenlik personelleri, otomobil yarışçıları, tıbbi personeller, ağır sanayi işçileri, astronotlar vb. insanların görevlerini yaparken dış etkilerden korunması amacı ile üretilen kıyafetlere koruyucu elbiseler denir. Bu elbiselerin özellikleri kullanıldıkları endüstrinin ihtiyaç ve beklentilerine göre değişir. Bu tip ürünler yüksek sıcaklığa dayanabilen ve yüksek mukavemete sahip olan yüksek performanslı lifler veya iplik yapılarında yapılan ufak değişiklikler veya çeşitli apreler ile üretilirler. 

Koruyucu giysilerde en önemli husus insan ve canlı hayatının korunmasıdır. Ayrı bir tekstil malzemesinden ziyade giysinin kendisi koruma sağlar, kumaş bütün koruyucu giysilerde ve diğer koruyucu tekstil ürünlerinde kritik unsurdur. Giysiyi giyen kişi ile potansiyel tehlike arasındaki güvenlik bariyeri olarak, bir kaza anında yaşanan yaralanma derecesini belirleyecek olan kumaşın özellikleridir. 

Koruyucu giysi tipleri şunlardır: çadırlar, kasklar (miğferler), eldivenler (el ve kol korunması için), uyku tulumları, hayatta kalma çantaları ve takım elbiseleri, yangından koruyan giysiler, ısıya dayanıklı giysiler, çift taraflı ceketler, balistik dayanımlı yelekler, biyolojik ve kimyasal koruyucu giysiler, patlamaya dayanıklı yelekler, alev almayan başlıklar ve eldivenler, erimiş metal koruyucu giysiler, yüzdürme yelekleri, donmayı önleyici ve kanallı ılık hava giysileri dahil askeri koruyucu giysiler, denizaltı koruyucu giysileri, dalgıç giysileri ve dalma elbiseleri, hayat salları, özel havlu ve bezler, zararlı ışınlardan koruyucu tulumlar, halatlar ve emniyet kemerleri gibi tekstil ürünleridir. Koruyucu elbiselerin, insan sağlığını koruma işlevini yerine getirmesinin yanında elbisenin konforu da önemlidir. Yeterli konfor sağlamayan bir elbise, yüklenilen görevi yerine getirmede verimliliği azaltır. Bu nedenle, koruyucu elbiseler; konfor ve koruma özellikleri aynı anda sağlamalıdır. Eskiden daha ağır malzemelerden yapılan çelik yelekler artık daha hafif ve dayanıklı olan tekstil malzemelerinden (aramid vb.) yapılmaktadır. 

Koruyucu tekstiller, çeşitli özelliklere sahip katmanlardan oluşur. 

Genel olarak, koruyucu giysiler aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir. 
Termal Koruma Giysileri: Isıya, aleve, eriyen metallerin sıçramalarına ve aşırı soğuğa karşı koruma sağlayan elbiselerdir. Termal koruyucu elbiseler, aleve ve ısıya maruz kalmaya karşı koyan ya da aşırı çevre koşullarında ısı transferine karşı yalıtım sağlayan geniş bir yelpazedeki ürünleri kapsar. Bu tip elbiseler, petro-kimya ve elektrik işçilerince giyilen üniformalardan, dökümhaneler ve yüksek ısılarda çalışan diğer tesislerde giyilen elbiselere kadar değişik kullanım alanlarına sahiptir. Elbiseler tek veya çok katlı olabilir. 

Nükleer, Biyolojik ve Kimyasallara Karşı Koruma Giysileri: Çoğunlukla askeri kullanım amaçlıdırlar. Bunlar çoğu zaman sentetik veya doğal elyaftan dokunmuş ayrıca karbon elyaf ve köpükten oluşan çok katlı yapılardır. 
Kimyasallara Karşı Koruyucu Giysiler: İnsan sağlığına zarar veren kimyasallara karşı koruma sağlayan elbiselerdir. Dünyada çeşitli alanlarda, çok farklı toksik özelliklere sahip yüz binden fazla kimyasal madde kullanılmaktadır. Zehirli kimyasallardan kaynaklanan riskler ortaya çıktıkça kimyasallara karşı koruyucu görev gören giysi ve ekipmanın kullanımı artmıştır. Bu durum belirli ölçüde de kimyasallara karşı koruyucu giysilerin ve ekipmanın kullanılmasını öngören düzenleme ve standartlardan kaynaklanmaktadır. 
Mekaniksel Koruma Giysileri: Kesilme, yırtılma ve aşınma gibi zararlara karşı korunmak için kullanılır. Tüm bunların sağlanabilmesi için giysilerin yüksek mukavemetli tekstil liflerinden yapılması gerekmektedir. 

Elektrikten Koruyucu Giysiler: Elektromanyetik ve elektrostatik olarak 2 ayrı grupta incelenen elektrik zararlarından korunmak için kullanılırlar. Yüksek voltaj tehlikesi altında çalışanlar; kesinlikle güç tutuşur, mukavim ve konforlu iletken koruma giysilerini tercih etmelidirler. Bunun özellikler için doğal, sentetik ve metal ipliklerden yapılmış koruyucu giysiler tercih edilir. 

Temiz Oda Giysileri: Bu isimle adlandırılan giysiler; insanı çevre şartlarından değil aksine, çevreyi insan kaynaklı kirliliklerden koruyan giysilerdir. İnsan vücudunun her gün 1 milyar deri hücresi döktüğü ve insan vücudu ve giysilerin bir miktar toz, saç, kıl, iyonlar, kozmetikler, parfüm, tütün içerdiği göz önüne alındığında kirliliği önleyen bu tip giysilerin optik, uzay araçları, yiyecek, ilaç sanayi ve otomotiv sanayinde ne kadar önemli bir yeri olduğu görülür. 

Radyasyona Karşı Koruyucu Giysiler: X-ışını ile çalışanlar, kanser tedavi merkezlerinde çalışanlar ve iyonlaştırılan radyasyona maruz kalan diğer ortamlarda çalışan personeller için gereklidir.