Bina ve İnşaat Teknik Tekstilleri (Buildtech)

Teknik tekstil ile kaplanmış konser alanı. 

Bina ve inşaat teknik tekstilleri, inşaat mühendisliğinin toprak üstünde olan uygulamalarında kullanılan tekstil malzemeleridir. Bu malzemelerin kullanım oranı, sentetik liflerin gelişimiyle artış göstermiştir. Bina ve inşaat teknik tekstilleri, yeni bir binanın inşasında, yıpranmış ve/veya zayıf binaların güçlendirilmesinde, restorasyonunda kullanılmaktadırlar. Yeni bir bina yapılırken tekstil yüzeyleri en çok çatı, dış cephe ve beton takviye malzemesi olarak tercih edilmektedirler. 

Tekstil malzemeleri yıllardır binalarda kullanılmaktadır. Bu malzemelerin kullanımı sentetik liflerin piyasaya çıkması ve yaygınlaşması ile birlikte artmıştır. Günümüzde; hava alanları, stadyumlar, spor salonları, fuar ve gösteri alanları, askeri ve endüstriyel depolar gibi yerlerde bu malzemeler oldukça sık kullanılmaktadır. Bu tür kumaşların bina ve inşaatlarda kullanılmasının çok sayıda avantajı bulunmaktadır. Bir kumaş kılıfın ağırlığı; tuğla, çelik veya betonun ağırlığının 1/30’u kadardır. Bu sayede hem maliyet azalmakta, hem de daha az malzeme ihtiyacı gerekmektedir. Membran yapılar da binalarda kullanılmaktadır. Sentetikle kaplanmış veya lamine edilmiş kumaşlar mukavemeti ve çevresel dayanımı artırmaktadır. 

Çadırlar, tenteler ve güneşlik gibi geçici yapılar inşaat tekstillerinin en görünür ve belli başlı uygulamalarından bazılarıdır. Bu malzemeler, önceleri ağır pamuklulardan yapılır iken, şimdilerde daha hafif, mukavemeti yüksek, çürümeye, güneş ışınlarına ve hava şartlarına dayanıklı sentetik malzeme çeşitlerine artan bir şekilde ihtiyaç duyulmaktadır. Oldukça yeni bir alan sayılan "mimari membranlar" stadyumlar, fuar merkezleri ve diğer modern binalar gibi yarı saydam yapıların inşaasında göze çarpmaya başlamıştır. İnşaat sektöründe tekstiller için potansiyel kullanım alanları hemen hemen sınırsızdır. Bazı tekstiller duvarları rutubete karşı korumak için nefes alabilen membranlar olarak kullanılırken; nonwoven, cam lifleri ve polyester kumaşlar, halihazırda, çatı kaplama uygulamaları için büyük ölçüde kullanılmaktadır. Lifler ve tekstiller bina ve ekipman yalıtımında da önemli bir rol oynamaktadır. Cam lifleri şu anda tüm dünyada asbest liflerinin yerine kullanılmaktadır. 

Kompozitler genellikle inşaat alanında parlak bir geleceğe sahiptir. Mevcut cam takviyeli malzeme uygulamaları, duvar panellerini, fosseptik depolarını ve sağlıkla ilgili teçhizatları içermektedir. Cam, polipropilen ve akrilik lifleri ve tekstillerin hepsi betonun, sıvaların ve diğer inşaat malzemelerinin çatlamasını önlemede kullanılmaktadır. Şimdi daha yenilikçi bir kullanım köprü inşaasında camın bulunmasıdır. Japonya’da karbon lifi depreme dayanıklı binalar için muhtemel bir takviye malzemesi olarak büyük bir ilgi çekmektedir ancak bu malzemenin fiyatı halen geniş çaplı kullanım için yüksektir. Betonların kuvvetlendirilmesi, kopma ve eğilme mukavemetlerinin artırılması amacıyla lif kullanmak (fiber-reinforced concrete) artık tüm inşaat sektöründe yaygın olarak başvurulan bir yöntemdir. Bu malzemeler kompozit olarak adlandırılmaktadır. Son on yıldır, yapı sektöründe çimentoyu güçlendirmek maksadıyla lif takviyeli polimer (fibre reinforced polymer - FRP) kullanımında önemli bir artış olmuştur. FRP genellikle polyester, vinil ester veya epoksi polimer matrisinin içinde devamlı aramid, karbon ve cam elyafının yerleştirilmesiyle elde edilir. Bu malzemelerin mekanik özellikleri çeliğe göre çok farklıdır. Bu özellikler kullanılan elyaf ve reçine tipine göre değişmektedir. Genellikle FRP'ler çeliğe göre daha düşük ağırlıkta, düşük Young modülüne sahip fakat daha kuvvetlidir. Ayrıca bu malzemelerin yük-uzama eğrileri dik olup, gevrek yapıdadırlar. FRP malzemelerin çeliğe göre en önemli avantajları, çelik gibi korozyona uğramamalarıdır. 

Binalarda iyi bir yalıtım sağlamak ve konfor şartlarının temini bakımından, yapı sektöründe kaliteli binalar inşaa edilmesinde önemli bir etkendir. Yalıtım denildiğinde öncelikle ısı, su ve es yalıtımı akla gelmektedir. Binaların çatılarında, iç duvar, döşeme veya tavanlarında yalıtım macıyla çok farklı tipte ürünler geliştirilmiştir. Son yıllarda Amerikan DuPont firması, inşaat ve binaların kullanımları esnasında ortaya çıkabilecek sorunları önlemek amacıyla Tyvek adı altında su yalıtım örtülerini piyasaya sürmüştür. Tyvek örtüler, nemin atmosfere serbestçe ve güvenli bir şekilde çıkışını sağlarken aynı zamanda hava girişini kısıtlayıp su girişini engeller ve böylece binaların dış cephelerini korur. Tyvek, nefes alan su yalıtım örtüleri genel olarak esnek, yüksek yoğunluklu polimerden mamul dokunmamış elyaf malzemeleridir. Tekstil malzemeleri hafif olmalarından dolayı açık alanların üzerlerinin kapatılması maksadıyla gün geçtikçe daha fazla kullanılmaktadır. Diyafram veya çadır bezi olarak niteleyebileceğimiz bu teknik dokumalar farklı yapılarda, estetik amaçlı veya işlevsel amaçlı kullanılmaktadır. Diyafram veya çadır bezi olarak nitelendirilen teknik dokumalara örnekler aşağıda verilmektedir: 

- Toulouse Havaalanı Uçak Hangarı, Fransa, yapım yılı 1993, 1400 m² akrilik kaplı PES/PVC membran, 

- "Burj Al Arab Oteli" Dubai, dünyadaki ilk yedi yıldızlı otel, yapım yılı: 1999, 1550 g/m² ağırlığında Dyneon ile kaplı cam elyaf membran (kanvas 1/1 dokuma kumaş), 

- Ankara Hipodromu, yapım yılı: 1998, PVC kaplı polyester kumaş, 

- Turin'de Alışveriş Merkezi-yapım yılı 1999, 8500 m², PVC kaplı polyester kumaş, 

- Roskilde - Danimarka, Avrupa’nın en büyük açık hava festivalinde tekstil malzemesinden kurulmuş sahne, yapım yılı 2000, 1300 m², malzeme turuncu renkli PVC kaplı polyester kumaş. 

Bina ve inşaat teknik tekstilleri pazarı son yıllarda önemli gelişmeler gösteren teknik tekstil alanlarından birisidir. Bu sektörün gelişimi büyük oranda yapı sektöründeki gelişmelere bağlıdır.