ABA: (Ar. Aba) 1. Kaba, kalın, yünlü bir kumaş. Eskiden yaygın olarak üretilen bu kumaştan cüppe, cepken, potur, çakşır, klaçın, yelek, terlik yapılırdı. 2. Bu kumaştan üretilen yakasız, uzun üstlük. 3. Yünden yapılan ince keçe. 4. Çoban kepeneği. 5. Çoğunlukla yünü doğal rengiyle dokunan kilim motifli bir kumaş. Gaziantep yöresinde sırmalı aba, kıl aba, humus aba vb. adlarla anılır. Yörede dirseğe kadar kollu üstlük yapımında kullanılır. Türkçe'mizde de aba ile ilgili bir çok atasözü mevcuttur.
Sözlükte; yünün dövülmesiyle yapılan kalın ve kaba kumaş ve bu kumaştan yapılmış yakasız ve uzun üstlük olarak geçer. Aba, desensiz düz bir kumaştır. Eskiden servet sahibi kibar kimseler nazarında aba giymek, yoksulluk alameti sayılır idi. Bu kumaş ve esvab adına bağlı halk deyimleri vardır. Örneğin Abayı yakmak tabiri âşık olmak, bir güzeli sevmek anlamında hala kullanılır.
Abâ, birbirinden farklı coğrafyalarda üretilen ilk dokuma örneklerinden biridir. Günümüzde üretimi nispeten kısıtlı olarak devam eden, kullanım alanı daraltılmış kumaş türlerindendir. Tekstil dünyasının ilk üretim kumaşlarından olan abâ, genellikle kaba ve sert bir dokuma olarak bilinmektedir. Birbirinden farklı bölgelerde, coğrafyanın iklimi ve habitatına göre üretilen bir tür kumaştır. Abâ kumaş dokumasında kullanılan iplikler bölgeden bölgeye değişiklik göstermektedir. Genellikle akla ilk gelen keçi kılıdır, ancak kimi üreticiler koyun yünü de tercih etmektedir. Deve, öküz ve at tüyünden de üretilen iplikler kullanılmaktadır. Farklı doku ve özellikler içeren bu ham maddelerden üretilen iplik, dokunacak malzemenin yapısını da etkilemektedir. Abâ kumaşının sert ve kaba bir dokuma örneği olarak bilinmesinin nedenlerinden biri, yaygın olan çoban giysilerinde keçi kılı kullanılmasıdır. İpliklerin renklendirilmesi geleneksel olarak kök boya ile gerçekleştirilmektedir. Günümüzde bu malzemelerin yerini suni üretilmiş iplikler ve suni boyalar almaktadır. Abâ kumaşı bölgenin ihtiyaçlarına ve ulaşılabilir malzemesine göre üretilmektedir. Bu ihtiyaçlar genellikle açık alanda kullanılacak giysiler olabileceği gibi, gündelik giyimi de kapsar. Kullanılan malzemenin değişiklik göstermesi gibi motiflerde de desen zenginliği gözlenir. Bölgenin kültürel yapısı, ekonomisi ve giysileri kullanan kişi ve meslek gruplarına göre ortaya çıkan farklılıklar abâ motiflerini de etkilemektedir. Dokumalarda kullanılan sırma, ipek gibi maddi değeri yüksek malzemeler ya da bölge hayvancılığından elde edilen iplikler gibi farklılıklar söz konusudur. Motiflerin azaldığı, abâ kumaşının kaba ve sert malzemelerle üretildiği giysiler de oldukça yaygındır. Abâ kumaşının dokuma malzemesi, dokunduğu yer, hatta motiflerindeki farklılıklar kumaş ismi ve türü olarak ortaya çıkmaktadır. Örneğin, sırmalı veya alacalı gibi motif ve malzeme özelliğinin yanı sıra üretildiği yerin ismini de alan kumaş türleri olarak birbirinden ayrılmaktadır.
0 yorum:
Yorum Gönder
Merhaba, daha kaliteli bir site için yorumlarınızı bekliyoruz.