Fitil Makinesi Nedir, Fitil Makinesi Ne İşe Yarar

Fitil makinesi. 

Fitil makinesi (Alm. Flayer, Flyer, Fr. banc à broches, İng. flyer; roving frame), iplikçilikte cer şeridini çekim vererek incelten, az da olsa büküm vererek mukavemet kazandıran ve bobin halinde sararak bilezikli iplik makinesinde eğirmeye uygun forma getiren makinedir. Piyasada flayer veya kelebekli fitil makinesi olarak da bilinir. 

Fitil dairesi, cer makinelerinden elde edilen şeritleri, ring iplik makinelerinde işlenebilecek inceliğe getiren, büküm vererek mukavemetini sağlayan masuralara sarılmasını gerçekleştirerek ring iplik makinesine hazırlayan iplik işletmeciliğinin ara aşamasıdır. 

Pamuk iplikçiliğinde cer makinesinden gelen cer şeritleri ring iplik makinesinde kullanılabilecek incelikte değildir. Ring iplik makinesinde yüksek oranlarda çekim vermek mümkün olmadığından ara inceltme işlemine gerek duyulmuştur. Fitil makineleri bu ihtiyaca cevap vermek üzere tasarlanmıştır. 

Fitil makinesinin görevleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir: 

1. Çekim sistemi vasıtasıyla cer şeridine çekim uygulayarak (yaklaşık 7-10 defa) inceltmek ve fitil haline getirmek. 

2. Bu fitile ring iplik makinesinde çizeceği yol sırasında kopmayacak büyüklükte (inç'deki büküm takribi T= l,25 - l,28) bir büküm vererek yeterli mukavemeti sağlamak. 

3. Ring iplik makinesinin cağlığına takılabilmesi için fitili ABS veya Polipropilen malzemeden yapılmış silindirik bir masuraya (makaraya) sarmak. Sarım katlarının birbiri üzerinden kaymaması için konik bir yapı teşkil ettirmek. 

4. Fitil bobinin sarımı sırasında bobin çapı devamlı artış gösterecektir. Buna mukabil sevk hızında hiçbir değişiklik olmayacaktır. Fitil bobini sarımının başlangıcından sarım bitinceye kadarki zaman süresi içinde sarım gerginliği, makine içindeki bir tertibat vasıtasıyla devamlı sabit tutulmaktadır. 

Fitil makinesinin yukarıdaki görevleri yerine getirebilmesi için aşağıdaki makine elemanlarına ihtiyacı vardır: Çekme işlemi için çekim sistemi; büküm ve sarım elemanı olarak kelebek; sarım sırasında gerekli hareketli planga; fitil bobininin hızını ve sarım gerginliğini ayarlayan konik tambur veya yeni makinelerin bazılarında bunun yerini alan bilgisayar kontrollü değişken sarım hız motoru; sarım sırasında hareketli planganın aşağı ve yukarı hareketinin sınırını belirleyen bir şanzıman ve şalter ile ana tahrik şanzımanı. 

İkinci pasaj cer makinesinden çıkan ve fitil makinesinin cağlığına yerleştirilen kovalar başlangıçta hiçbir zaman aynı dolulukta olmamalıdır. Bir partinin başlangıcında cer makinesinden takriben dört farklı metrajda, yani farklı dolulukta kova çıkartılarak fitil makinesi beslenir. Bunun adına 'kademe teşkili' denir. Sebebi kovaların aynı anda bitmesini, yani 'ani boşalmayı' önlemektir. Cer bandındaki lifler birbirlerini ancak aralarındaki sürtünme kuvveti vasıtasıyla tutabilmektedir. Lif bandındaki bu düşük tutunma kabiliyetini arttırmak için şeride daha sonra büküm verilecektir. Çağlık üzerinden çekilen cer şeritlerinin birbirine sürtünerek elyaf kaybı veya kazancına sebep olmadan çekim sistemine girmeleri gerekmektedir. Çekim sistemine giren bir şerit çekilerek bir fitil haline getirilir.