 |
| Naylon olarak da bilinen polyamid kumaşlar sentetik kökenli bir kumaş türüdür. |
Polyamid ya da naylon (Alm. Polyamidfaser, Fr. fibre de polyamide, İng. polyamide fiber), farklı sayıda karbon atomu içeren tekrarlayan diamin ve dikarboksilik asit birimlerinden oluşan bir polimerdir. Polimerizasyon reaksiyonu, basınç, vakum ve ısı ile birlikte kesikli veya kesintisiz bir işlemde gerçekleşmektedir. Polyamid yapısında amid grupları bulunan polimerlerden oluşan, ticari olarak tipine göre naylon, perlon gibi isimlerle adlandırılan, giyimden teknik tekstillere çok geniş bir kullanım alanı bulunan ve dünyada üretilen ilk sentetik liftir.
Poliamit dünyada üretilen ilk sentetik kumaş ham maddesidir ve halk arasında polyamid lifleri için naylon sözcüğü yaygın bir ad olarak kullanılmaktadır. Naylon sözcüğü dilimize, İngilizce nylon teriminden geçmiştir. İlk duyduğumuzda naylon kelimesi, tekstile uzak; kimya ve endüstriye yakın gibi gelse de; bu yapay iplik ham maddesi giyim sanayinde de çok geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Mekanik dayanımı çok iyi olan bir lif türüdür. Bu özelliği sayesinde dayanıklı olması istenen kumaşlarda, diğer elyaf türleri ile karıştırılarak kullanılabilir. Kimyasal dayanımı çok kuvvetli değildir, seyreltik bazı asit ve bazlara karşı dirençlidir. Polyamid lifinden üretilen iplikler, ilk olarak kadın çoraplarının üretiminde kullanılmıştır.
Poliamid liflerinin genel grubu, poliamid molekülünün tekrarlanan amid gruplarındaki karbon atomlarının sayısıma göre sınıflandırılır ve bunlardan üç tanesi, naylon 6.6, naylon 6 ve naylon 11, endüstriyel öneme sahiptir. Naylon eriyikten üretim tekniği ile filament haline getirilir. Kömür ve katran'dan elde edilen hekzametilen diamid, naylon 6.6'nın ana bileşenidir. Sıcak hava tekstüresi yöntemiyle kıvırcıklandırılmış hacimli sürekli filament iplik halde kullanımı özellikle halı üretiminde son derece yaygındır. BCF ve soğuk hava jetli tekstüre edilmiş naylon iplikleri halılarda, döşemeliklerde, dekoratif örme eşyalarda, ev giyiminde, günlük ve hafif ağırlıklı spor giysi ve çoraplarda kullanılır. Naylon lifleri termoplastik olduklarından life ısıl işlem ile boyutsal karalılık kazandırılabilir. Isıl işlem uygulanarak naylon lifinden yapılmış olan kumaşlardan kabartma yüzeyler, pile, külotlu çorap ve taytlarda olduğu gibi kalıcı şekiller verilebilir. Naylon 6.6 lifinin erime sıcaklığı 250 derece iken naylon 6 lifinin erime sıcaklığı 210 °C, diğer yaygın poliamid lifi olan Naylon 11 lifinin ise erime sıcaklığı sadece 185 °C'dir. Naylon 11 lifinin üretimi çok azdır.
Yukarıda belirtildiği gibi naylon 6.6 ve naylon 6 lifleri arasındaki ısıl davranış farklılıktan sayesinde bu polimerlerin birleşiminden oluşan bikomponent lif kullanarak dokusuz yüzey oluşturmak mümkündür. Düşük erime sıcaklıklı naylon, filamentin dış yüzeyinde yer alır ve ısı altında eriyerek liflerin birbirine bağlanmasına ve dolayısıyla bir yüzey oluşumuna imkan verir. Naylon 6'nın düşük erime sıcaklığı onun bu maksatla kullanımım sağlar ve onun yumuşak ve hoş tutum avantajı ile birlikte önemli bir avantaj teşkil eder. Dünya naylon üretiminin % 27'sinin halılarda, % 31'nin evde ve giysilerde, geri kalan % 35'inin ise endüstride ve reçinelerde kullanıldığı tahmin edilmektedir. Lif üretiminde çok yönlülük life çeşitlilik sağlar ve bu da halılarda teknik dizayna katkıda bulunur. Mesela dört delikli bir naylon filamenti, halıda hav hacimliliği, halının kirlenme direncini artırır ve statik elektrik kontrolünü sağlar.
 |
| % 100 polyamid kumaş şişme mont. |
Polyamid Özellikleri
Mukavemet: Naylon normal ve yüksek mukavemetli olmak üzere iki değişik türde üretilir. En hafif tekstil elyaflarından biri olmasına karşın en mukavemetlilerinden biridir. Bundan daha mukavemetli olan sadece aramid ve cam elyafıdır. Elyafın mukavemeti yıkama ile düşmez. Bu yüzden ince şeffaf örgülerde, perde bluz döşemelik ve halıda başarı ile kullanılmaktadır. Sadece ince ve dayanıklı olması ile değil, sert ve katlanabilir olması ile de tanınır. Naylon en yüksek aşınma haslığına sahip elyaftır. Sürtünme, eğilip bükülmeye son derece dayanıklıdır. Kesik naylon elyafının sürtünmeye karşı haslığı filamentine kıyasla daha yüksektir.
Elastikiyet: Naylon bilinen elyaflar arasında elastikiyeti en yüksek olanlardan biridir. Ancak bu elastikiyet elastomer grubuna dahil olan kadar değildir. Gerildikten sonra kendi haline bırakıldığında tekrar eski haline döner.
Isının etkisi: Naylon kumaşlar ısıyı iyi iletmezler. Naylon giysilerin serin ve sıcak tutması iplik ve dokuma konstrüksüyonuna bağlıdır. Düzgün, yuvarlak kesitli ince naylon filamentlerden dokunan kumaşlar havayı ve dolayısıyla ısı ve soğuğu zor iletirler.
Su Emicilik: Naylon çok fazla rutubet emmez. Naylon filamentterden yapılmış kumaşlarda rutubet elyaf içine nüfuz etmez. Rutubet elyaf üzerinde kalır. Bu yüzdendir ki naylon giysiler çabuk kurur. Bu tür kumaşlar yağmurluk ve pardesü yapımında kullanılır. Kesik naylondan üretilen kumaşlar ise o kadar fazla çabuk kurumaz. Naylonun az rutubet alması sıcak ve nemli ortamlarda problem yaratır.
Temizlenebilme ve yıkanabilirlik: Eğer naylon ipliğine antistatik madde verilmişse veya kumaş antistatik terbiyesi görmüşse naylon kumaşlar kolay kir tutmaz ve uzun süre temiz kalır. Eğer bu yapılmamışsa kumaş yıkandıktan sonra son durulama suyunu veya kurutma esnasında antistatik madde verilebilir, Naylon ılık su ile yumuşatılmış suda sabun veya deterjan ile yıkanır.
Ağartmanın etkisi: İyi korunduğu takdirde naylon beyazlığını kaybetmez. Ancak üzerindeki terbiye maddeleri veya birlikte yıkandığı başka kumaşlardan boya almaşı halinde sararır veya grileşir.
Şekil muhafaza: Naylon iyi stabliteye sahiptir. Islandıktan sonra formunu muhafaza eder.
 |
| Polyamid halı kartelası. |
Çeşitli amaçlar için üretilen pek çok polyamid türü olsa da; polyamid lifleri içinde en çok üretilen ve kullanılan iki tür vardır. Bunlar naylon 6.6 ve naylon 6'dır.
Naylon 6.6
Naylon 6.6'nın başlangıç maddeleri adipik asit ve heksametilen diamindir. Adipik asit ve heksametilen diaminde 6'şar karbon atomu bulunmaktadır. İsmindeki 6.6 bu kimyasal dizilişten gelmektedir.
Naylon 6.6 Lifinin Elde Edilmesi
Naylon 6.6 lifinin elde edilmesi için yapılacak ilk işlem bu iki maddenin uzun molekül zincirleri veya polimerler oluşturmasını sağlamaktır. Bu başlangıç maddeleri etil alkol içinde ısıtıldığında naylon 6.6 tuzu oluşur. Bu tuzun sudaki çözeltisi basınç altında buhar verilerek havasız bir ortamda 215-220 °C'de tutulduğunda polimerleşme başlar. Polimerizasyon derecesi istenilen seviyeye ulaştığında % 1 oranında asetik asit eklenerek polimerizasyon durdurulur. Süt beyaz renkte olan ve katılaşan naylon 6.6 polimeri küçük parçalar şeklinde kesilerek, yumuşak eğirme yöntemine göre filament hâline getirilir. Bu filamentlere daha sonra bir germe çekme işlemi uygulanır. Naylon 6.6 filamentleri mat olarak elde edilmek isteniyorsa naylon 6.6 tuzu halindeyken % 1 oranında TiO₂ (titanyum dioksit) eklenir.
Naylon 6.6 Lifinin Kullanım Alanları
Naylon 6.6 lifleri giyim, iç mekânda kullanılan döşemelik kumaşlar ve endüstriyel tekstiller gibi bir çok alanda kullanılır.
Giyim: Elbise, mayo, spor giysileri, kadın, erkek ve çocuk çorabı, iç giyim, ceket ve gömlek.
Ev tekstili: Yatak örtüsü, halı ve perdelik kumaşlar.
Endüstriyel alanlar: Çadır, uyku tulumu, balık ağı, şemsiyelik ve paraşüt kumaşlarında, otomobil lastiklerinde ve emniyet kemeri yapımında kullanılır.
Naylon 6
Termoplastik bir polimer olan naylon 6.6, bir yoğuşma polimerizasyon reaksiyonu yoluyla uzun bir zincir oluşturmak üzere birleştirilen petrokimyasal monomerlerden yapılmaktadır. Polyamid lifleri içerisinde en çok üretilen ikinci türüdür. Naylon 6 lifleri 1940 yılında Almanya'da Perlon L ticari adı ile üretilmiştir. Üretilen naylon 6.6 lifleri ve naylon 6 lifleri tüm naylon lif ihtiyacını karşılamaktadır.
Naylon 6 Lifinin Elde Edilmesi
Naylon'nun başlangıç maddesi 6 karbonlu amino kaproik asittir; NH2(CH2)5COOH. Bu madde 260 °C de basınç altında ve katalizör olarak naylon 6.6 tuzu kullanılmak kaydıyla polimerleştirilir. Naylon 6 polimeri 220 °C'de eritilerek yumuşak eğirme yöntemi ile filament hâline getirilir. Bu filamentlere daha sonra mukavemetlerinin artması için bir germe çekme işlemi uygulanır.
Naylon 6 Lifinin Kullanım Alanları
Naylon 6.6 lifleri ile kullanım alanları benzese de bazı özellikleri nedeniyle ayrıldığı noktalar vardır. Erime noktaları farklı olduğu için uygulanacak ütüleme sıcaklığı da farklıdır. Nem çekme özellikleri aynı olsa da naylon 6 lifi bazı boyalarda daha kolay boyandığından daha parlak ve canlı renkler elde edilebilir. Güneş ışığına karşı dayanıklılığı daha düşük olduğundan perde yapımında kullanılmaz. Naylon 6'nın tutumu, naylon 6.6'ya göre daha yumuşak olduğundan özellikle trikolarda ve tekstüre ipliklerin yapımında daha çok kullanılır.
Giyim: Elbise, kadın ve çocuk çorabı, iç giyim, gömlek.
Ev tekstili: Yatak örtüsü, halı.
Endüstriyel alanlar: Çadır, balık ağı ve otomobil lastiklerinde kullanılır.
20 yorum:
poliamid mi polyamid mi doğru yazılışı türkçe olanı poliamid sanırım ama herkes polyamid diyor.
bu plastikler 4 bir yanımızı çevirmişler, inadına organik, inadına yeşil çevre. kahrolsun yapay lifler
kısaca naylon yani petrol türevleri, çok içli dışlı olmayın kanser sebebi ama yapacak bir şey yok herşeyin menfaat olduğu bir dünyada çok ucuz bir materyal kendileri
Naylon, ilk olarak 1938 yılında yapılmış ve naylon çorap yapımında kullanılmıştır. Üç ana tip naylon ipliği rakamlarla tanımlanmıştır. Naylon 66, ilk geliştirilen naylon olup, erime sıcaklığı ve gerilme direnci en yüksek olanıdır. Naylon 6, benzer olup daha yumuşaktır. Naylon 610, daha ağır bir malzeme olup, diş ve saç fırçalarında, balık ağlarında, cerrahide yara dikişlerinde vs. kullanılır. Naylon 610 suya karşı diğerlerinden daha dirençlidir. Bu üç naylon tipi şimdi başlıca, paraşütlerde ipek yerine, kumaş dokumalarında, ağların yapımında, kilimlerde, tül perdelerde, daktilo şeritlerinde, su ve hava geçirmeyen perde yapımında, tellerin yalıtılmasında, kimya sanayiinde, filtrelerde kullanılmaktadır. Sert ve katı naylon, tarak ve yemek takımı gibi eşyaların üretiminde (toz malzemenin kalıplanmasıyla) kullanılmaktadır.
Naylon, İngilizce nylon sözcüğünden türetilmiş isim. Naylon mecazi olarak, düzmece, sahte anlamı katmak üzere isim tamlamalarında da kullanılmakla birlikte, bu sözcük aslen kimyasal bir terimdir. Kimyasal adı polihekzametien adipamittir. Askerlikte kısa dönem yapanlara da naylon, poşet gibi isimler takılır, tabi içten içe keşke bizde poşet olsaydık da iç geçirmez değiller
Tişört, çorap, mont vs. satın almadan önce mutlaka etiketine bakarım. Yüzde 1'i bile polyester veya poliamid olsun almam. Terletiyor çünkü. Etiketine bakıp yüzde yüz pamuk olanı seçiyorum. Tabi her etiketde yazan da doğru olmuyor bazen. Terletiyorsa kesin karışık kumaş. Daha ucuz üretme hırsına oluyor tüm bunlar. Doğru düzgün kıyafet bulmak da zorlaştı artık.
poliamid in akma gerilmesini bilen varmı arkadaşlar acil.
halat ve benzeri uygulamalarda, emniyet kemerlerinde, paraşüt kumaşlarında, balıkçılıkta, kaynak elbiselerinde, kompozit malzeme olarak spor malzemeleri imalatında, kargo ve denizcilikte, araba lastiği imalatında, transmisyon kayışlarında ve askeri uygulamalarda kullanılan bir malzemedir. Ayrıca yapısında bulundurduğu karbon lifli yapı mukavemeti arttırdığı gibi işlenebilirliği kolaylastırır. Poliamitin özgül ağırlığı 1,135 olup kopma uzaması % 280 civarındadır
çorapların kısa sürede yıpranmasını önlemek için kullanılan maddedir kendileri özellikle kolay yıpranan uç ve taban kısımları yapay lif ve karışımları bakımından zengindir. Örneğin bir çorapta % 80 pamuk % 20 polyamide mevcut olabilir, aynı zamanda bu miktarlar çoğaltılıp azaltılabilir.
poliamit kumaş zararlı mı, sorusuna verilecek cevap petrol sağlık mı veya poliamit yani naylon sağlıklı mıdır sorusuna verilecek cevap ile aynıdır. bazi insanlarda deriye uzun süre temasinda alerjik etkiler gösterebilir
Polyamid 6 nın tuşesi Polyamid 6.6 ya göre daha iyidir karşılaştırma yapmak gerekirse
polyamid kumaşlardan kaçınmanız gerekir çünkü hammaddesi petroldür, bu nedenle polyamit iplik üretiminde kullanılan diğer kimyasallar ile birlikte sürekli kullanımda kanser olma tehlikesi meydana getiren kumaş türüdür
herkes poliamiti yerin dibine sokmuş ancak o naylon kumaşlar ihtiyaç nedeniyle üretiliyor, tamam iç çamaşırı ve tene temas eden giysiler yapılmasın ama naylon da bir ihtiyaç tabii ki daha sağlıklı materyaller varsa polyamid yerine onları kullanmak mantıklı,
polyamid kumaş sağlıklı mı diye soranlara yanlış soru soruyorsun kardeşim, sorman gereken soru polyamid nedir zararları nelerdir olmalı. bildiğin naylondan ne gibi bir sağlık bekliyorsun
Polyamid kumaş esner mi?
naylon kumaş ve elbiseler %100 naylon ise esneme oranı azdır esnek kumaşlar değildir dayanıklı malzemelerdir
poliamitler - Yapıdaki sentetik poliamitler bir dikarboksilik asidin bir diamin ile kondenzasyonu veya bir amino asidin kendi kendine kondenzasyona uğraması sonucu oluşan naylon gibi lifler. En çok bilinenlerden Naylon-6, N-aminokaprolaktamdan, Naylon 6,6 ise hekzandioik asit ve 1,6-diaminohekzan'ın kondenzasyonundan elde edilir. Naylonlar termoplastik olup, yüksek erime noktalı, pek çok çözücüde çözünmeyen mekanik özellikleri iyi ve sürtünmesi düşük liflerdir.
polyamid sözlük anlamı ne demek, polyamid lifleri ve kullanım alanları, poliamid nedir, tekstilde polyamid ve naylon türleri nelerdir, naylon 6 ve naylon 6.6 lifleri nedir, poliamit nedir giyilen naylon kumaşlar ne demek, naylon elbise olur mu
Polyamid diğer adı ile piyasada naylon olarak bilinir.
polyamid malzeme nedir demeyin petrol olduğunu bilin yeter
Yorum Gönder