Pamuk ve Polyester Karışımlarını Boyama

Polyester ve pamuk karışımı kumaş. 

Pamuk/Polyester Karışımlarının Boyanması 

Polyester, petrol sanayinin bir türevi olan polietilen tereftalattan, yumuşak eğirme yöntemiyle elde edilen sentetik bir liftir. Pamuk, bitkisel bir liftir. Polyester/pamuk karışımları 67/33, 65/35 veya 50/50 gibi belirli oranlarda karıştırıldığında her iki elyafın avantajlı yönlerinin katkısı ile çeşitli üstün özellikler kazanmış karışımlar elde edilir. Ortamda polyester olması, kumaşın yıpranma ve yırtılma dayanımlarını yükseltir. Buruşmazlık özelliklerini geliştirir, daha iyi ütü tutmasını sağlar, çekmezlik özelliği kazandırır. Polyester hidrofob bir elyaf türü olduğundan kumaşlar kolay yıkanır ve daha kolay kurur. Karışımda bulunan pamuk ise polyestere oranla daha fazla nem çektiğinden kumaşlara hoş bir tutum, kullanımda kolaylık, ter çekme yeteneği verir, kumaştaki elektrostatik yüklenmeyi oldukça azaltır. Pamuk ve polyester karışımı iplik üretimi dokuma sırasında karıştırılabilir. Pamuk ve polyester karışım lifleri kumaş (enine açık ve halat hâlinde) ve iplik (bobin ve çile) hâlinde boyanabilir. Polyester lifi, yapısında amorf alanın az, kristalin alanın çok olmasından dolayı sıkı bir yapıya sahiptir. Bu yapı boyanmasını zorlaştırır. Polyester elyafının yapılarında boyanmayı sağlayacak, kolaylaştıracak hidrofil gruplar yoktur. Polyester liflerinin sıkı kristalin yapısı nedeni ile büyük moleküllü boyar maddeler elyafa kolay nüfuz edemez. Polyesterin boyanmasında liflerle kimyasal bağ oluşturmayan dispers boyar maddeler kullanılır. Dispers boyar madde suda çözünmeyen bir boyar maddedir. Piyasada sıvı veya toz hâlinde bulunur. Toz hâlindeki dispers boyar madde önce bir miktar su ile macun hâline getirilir. Ardından gerekli oranda su ilavesi ile su içinde süspansiyon hâlinde (suda çözünmeden asılı kalan maddelerin oluşturduğu heterojen karışım) dağılması sağlanır. Pamuk lifi selüloz bünyesinde % 80–90 oranında selüloz bulunduğundan selüloz esaslı lif de denilir. Pamuğun boyanmasında kullanılan boyar maddeler life ilgisi olan ve lifle bağ kurabilen boyar maddelerdir. 

Pamuk ve Polyester Karışım Materyalleri Boyayan Boyar Madde Çeşitleri 

Pamuk/polyester karışımlarının polyester kısmının boyanmasında dispers boyar madde kullanılır. Dispers boyar maddelerin küçük, orta ve büyük moleküllü olmak üzere üç türü vardır. Bunlardan küçük ve orta moleküllü olanlar çektirme yöntemi ile büyük moleküllü olanlar ise hem termosol (emdirme) hem de çektirme yöntemine göre uygulanabilir. Pamuk kısmının boyanmasında reaktif, direkt ve küp boyar maddelerinden biri kullanılabilir. Ancak günümüzde en fazla reaktif boyar madde tercih edilmektedir. 

Boyama Yöntemleri 

Pamuk/polyester karışımı olan liflerin boyanması iki yöntemle yapılmaktadır: 
- Emdirme yöntemi, Termosol boyama yöntemi (fulard yöntemi), 
- Çektirme yöntemi, HT boyama yönteminde carriersiz boyama, 

Kaynama noktasında carrier yöntemine göre boyama. Pamuk/polyester karışım lifleri tek banyo tek adım, tek banyo iki adım ve çift banyo boyama yöntemlerine göre boyanabilir. 

Tek banyo tek adım; her iki lifi boyayan boyar maddeler ve tekstil yardımcı maddeler flotteye ilave edilerek karışımı oluşturan her iki lif grubunun da aynı anda boyanmasıdır. Tek banyo iki adımda ise önce boyanacak olan lif için gerekli boyar madde ve tekstil yardımcı maddeler flottede çözülerek karışımdaki bir lifin boyanması sağlanır. Flotte boşaltılmadan karışımdaki diğer lifin boyanması için istenen sıcaklığına gelinerek boyar madde ve tekstil yardımcı maddeler çözülüp flotteye ilave edilip ikinci lifin boyanmasının sağlanmasıdır. 

Çift banyo yöntemi; karışımdaki liflerden, önce boyanacak olan lif için boyar madde ve tekstil yardımcı maddeler çözülerek lifin boyanması sağlanır. Ardından flotte boşaltılarak yeni banyo alınıp diğer lifin boyanması için boyar madde ve tekstil yardımcı maddeler ilave edilip boyanması işlemidir. Boyar maddeler ve boyama yöntemleri aşağıdaki tabloda verilmiştir: 

Polyester Kısmı Pamuk Kısmı Boyama Yöntemi 

Dispers boyar madde - Reaktif boyar madde - Çift banyo, 

Dispers boyar madde - Reaktif boyar madde - Tek banyo iki adım, 

Dispers boyar madde - Direkt boyar madde - Tek banyo tek adım, 

Dispers boyar madde - Küp boyar madde - Tek banyo iki adım, 

Dispers boyar madde - Küp boyar madde - Tek banyo tek adım, 

Dispers boyar madde - Küp boyar madde - Çift banyo. 

Emdirme Yöntemine Boyama 

Termosol Boyama: Pamuk/polyester karışım liflerin boyanmasında, uzun metrajlı kumaşlar için termosol (fulard) yöntemi tercih edilebilir. Bu yöntemde önce süspansiyon hâldeki dispers boyar madde çözeltisi boya mutfağında hazırlanır. Hazırlanan çözelti termosol makinesinin ön kısmında bulunan fularda pompalanır. Kumaş fularddan geçirilerek boyar maddenin kumaş yüzeyine alınması sağlanır. Kumaş üzerindeki fazla flotte sıkma silindirleri tarafından sıkılarak fularda dönüşü sağlanır. Ardından kumaş ön kurutucuya geçerek (infraruj bölümü) kumaş üzerine fularddan alınmış olan flottedeki çözeltinin içindeki suyun bir kısmı buharlaşarak boyar maddenin kumaş yüzeyinde daha yoğun olarak kalması sağlanır. Ön kurutucudan çıkan kumaş fikse (sabitleme) işleminin yapılacağı kabine girerek (ortam sıcaklığı 180–230 santigrat derecede 30–90 saniye muamele edilir. Polyesterin lif gözenekleri boyar madde moleküllerinin girebileceği kadar açılarak boyar maddenin lif içine girişi sağlanır. Bu şekilde polyester kısmının boyanması yapılmış olur. Ardından tekrar emdirme yöntemine göre pamuk kısmı da boyanır. Pamuğu boyayan boyar maddenin özelliğine ve yöntemine göre kumaş sıcak veya soğuk bekleme odasında döndürülerek 6–36 saat bekletilebilir. Beklemeden sonra boyanmış kumaşın yıkama ve kurutma işlemi yapılarak pamuk ve polyester kısımların boyanması sağlanır. Termosol yöntemi ile boyama dokuma kumaşlara uygulanabilir. Örgü kumaşlar çözgü yönünde esnediğinden termosol yöntemine göre boyamada tercih edilmez. Termosol boyama yöntemine göre işlem sırası şu şekilde oluşur: Fulard (Dispers boyar madde + migrasyon önleyici), Ön kurutma ve esas kurutma, Fikse, Redüktif yıkama, Selüloz bölümünün boyanması reaktif, küp, direkt boyar maddelerinden biri seçilerek kontinü olarak boyanması işlem basamakları şu şekildedir: Fulard boyar madde ile, Bekleme odasında kumaşın döndürülerek bekletilmesi, Yıkama ve kurutma 

Termosol boyama için reçete: 

Polyester kısmın boyanması için örnek boyama reçetesi; X g/l Dispers boya. 

Migrasyon önleyici madde: 30 g/l, pH 4,5-5,5 Asetik asit, 0,5-1 g/l Dispergatör, 0,3-1 g/l Egalizatör. 

Redüktif yıkama; 4 g/l Sodyum hidroksit, 3 g/l Hydrosülfit. 

Pamuk kısmının boyanmasında işletme şartlanın uygunluğuna göre bir yöntem tercih edilebilir. Aşağıdaki uygulamada pad-batch yöntemine uygun bir boyama reçetesi verilmiştir. X g/l Soğukta boyayan reaktif boyar madde, 1-3 g/l üre, X g/l Kostik (boyar madde % sine göre hesaplanacak), % X Tuz (boyar madde % sine göre hesaplanacak), 1 g/l Sodyum silikat, 3 g/l Islatıcı, X g/l Egalize maddesi (Boyama düzenleyici), Kumaş geçiş hızı 15-20 m/dk. Boyama işlemi yapıldıktan sonra 6-12 saat doka sarılı olan kumaş döndürülerek bekletilir. Bekleme süresi tamamladıktan sonra işletmedeki makine durumuna göre jiger, pad-steam veya pad-jig gibi bir makinede kaynar sabunlama, sıcak ve soğuk yıkamalar yapılmalıdır. Pamuk kısmının boyanmasında kullanılan tuz ve soda miktarı boyar madde yüzde miktarına göre değişebilir. 

Boyanma sonrası art işlemler ve önemi 

Termosol yöntemine göre yapılan boyamalar sonunda yapılan art işlemler haslıkların artmasını sağlayacaktır. 
Kullanılan kimyasallar ve görevleri: 

Migrasyon önleyici madde: Boyama işlemi sırasında migrasyon oluşmasını önler. 

Üre: Pamuk/polyester karışım mamulün kontinü olarak boyanmasında reaktif boyar maddenin çözünürlüğünü arttırır. 

Asetik asit: Asetik ortam sağlar. 

Dispergatör: Dispers boyar maddenin flotte içinde disperge hâlinde kalmasını sağlar. 

Hidrosülfit: Polyester kısmın boyanmasından sonra redüktif yıkama için kullanılır. 

Tuz: Pamuk kısmının boyanmasında boyar maddenin lifi çekiş hızını arttırır. 

Kostik: Ortamın bazikliğini sağlar. 

Sodyum silikat: Pamuk kısmı boyandıktan sonra mamulün beklemesi sırasında hava ile irtibattan dolayı boyamanın bozulmasını engeller. 

Islatıcı: Mamulün daha iyi ıslanmasını sağlayarak boyar madde alımını kolaylaştırır. 

Egalize maddesi: Boyamanın düzgün olması için kullanılır. 

Çektirme Yöntemine Boyama 

Carriersiz HT Boyama: HT boyama makinesi; basıncı yükseltilebilen ve buna bağlı olarak da yüksek sıcaklıklara çıkabilen kapalı bir boyama makinesidir. Polyesterin boyar madde ile bağ oluşturacak uçlarının bulunmamasından dolayı boyama farklı yöntemlerle yapılabilir. Bu yöntemlerden biri HT boyama yöntemidir. Bu boyama makinelerinde basınç arttığından dolayı banyo sıcaklığını da 100 °C'nin üzerine çıkarmak mümkündür. Polyesteri boyamada banyo sıcaklığı 120–130 °C'ye getirildiğinde polyesterin lif gözenekleri dispers boyar maddenin geçebileceği ölçüde açılarak o zamana kadar lif yüzeyinde olan boyar maddenin lif içine girişi sağlanarak boyama yapılır. İşletmede boyama yapmadan önce laboratuvarda ön çalışma yapılmaktadır. Bu çalışma sonucuna göre işletmede boyamaya geçilir. HT boyama makinelerinde işlem; banyo oranları 1:4 ile 1:6 arasında değişir. Boyanacak mamul 400 kg ise ve 1:4 banyo oranında çalışılacak ise toplam flotte miktarı 1600 litre olacaktır. Makine içine suyu rezerve tankından ilave edilir. Makine içine kumaş ve banyo alındıktan sonra ilave tankından gerekli olan boyar madde ve yardımcı maddeler ilave edilir. Boyama prosesine göre uygun sıcaklık ve sürede boyama işlemi yapılır. Pamuk/polyester karışımı liflerde önce polyester kısmı boyanır. Redüktif yıkamaları yapılır. Ardından (prosese göre) banyo boşaltılır. Yeni banyo alınarak pamuk kısmı boyanır. Pamuk kısmı da boyandıktan sonra gerekli yıkamalar yapılıp kumaş makineden çıkartılır. 

Dispers/reaktif boyar maddelerle boyanması 

Pamuk/polyester karışım liflerini dispers/reaktif boyar maddelerle HT yöntemine göre boyama, çift banyo yöntemi veya tek banyo iki adım metoduna göre yapılmalıdır. Genelde çift banyo yöntemi uygulanır. Pamuk/polyester mamulün öncelikle polyester kısmı boyanır. Çünkü boyama polyester lifini boyadıktan sonra redüktif yıkama yapmak gerekmekte ve bu yıkamada kullanılan maddeler pamuğu boyayan boyar maddeleri lif içinden dışarı çıkmasını sağlamaktadır. Bundan dolayı önce polyester lifinin boyanıp redüktif yıkaması yapıldıktan sonra pamuk kısmının boyanması gerekir, polyester lifinin boyanma sıcaklılığı daha yüksek olması ve dispers boyar madde pamuğu kirletmesi de polyesterin önce boyanmasındaki etkenlerdendir. Pamuğu boyayan boyar maddeler polyesteri kirletmez. Polyester kısmının boyama işlemi bitiminde hemen banyonun boşaltılması mamulde düzeltilemeyecek kırışıklık izlerinin kalmasına yol açabilir. Bunun için banyo 80 °C'ye verilen diyagrama uygun şekilde düşürülüp ondan sonra banyo boşaltılır. Polyester kısmı boyandıktan sonra kumaş üzerinde kalan boyar maddelerin uzaklaştırılması için redüktif yıkama ve nötralizasyon işlemi yapılmalıdır. Pamuk kısmının boyanmasında boyar madde banyoya bir anda verilmemeli, makine içine çoktan aza doğru gidecek oranda 10 dakika gibi bir zamanda dozajlanmalıdır. Boyar madde ilavesi bittikten sonra 45 dakika boyunca soda banyoya eşit oranda dozajlanmalıdır. Verilen diyagrama uygun kalınarak banyo boşaltılmalı; nötralizasyon, iyon tutucu ile yıkama ve sıcak-ılık yıkamalar ayrı ayrı banyolarda yapılmalıdır. 

Boyanma sonrası art işlemler ve önemi 

Polyester lifinin boyanmasından sonra redüktif yıkama yapılmaz ise fiksaj olmayan boyar maddeler haslıkların düşmesine neden olacaklardır. Bundan dolayı redüktif yıkamanın dikkatle yapılması oldukça önem taşımaktadır. Dispers/reaktif boyar madde ile yapılan boyama sonrasında yapılan art işlemler ile boyama sırasında life bağlanmayan, banyo veya lif yüzeyinde kalan boyar maddelerin sonraki aşamalarda renk değişimi ve akması gibi sorunlara neden olmaması için boyama sonunda yapılan yıkama işlemleridir. Art işlemler ile mamulün yıkama, sürtünme, ütü, ışık gibi kullanım haslıklarının iyileştirilmesi sağlanır. 

Kullanılan kimyasal maddeler ve görevleri 

Islatıcı: Pamuk/polyester karışımlarının pamuk kısmının daha çabuk ve daha iyi ıslanmasını sağlamaktadır. Islatıcı ile yapılan ön yıkama sonucu liflerin boyanması esnasında lifler daha çabuk ve iyi bir şekilde boyar maddeyi çekecektir. Islatıcı flotteye boyanacak mamulle veya hemen sonrasında ilave edilir. Hızlı ıslatması ve köpük yapmaması için ıslatıcı miktarı doğru ayarlanmalıdır. 

Tuz: Selüloz ve selüloz esaslı liflerinin boyanmasında sülfatve sodyum tuzları tercih edilir. Tuz, boyar maddenin çekim hızını arttırır. Tuz, flotteye boyar madde verildikten sonra veya önce ilave edilebilir. Pamuk/polyester karışım lifini boyarken pamuk kısmının boyanmasında kullanılır. Tuzun hepsi bir anda verilmez eğer verilirse flottede bulunan tüm boyar madde parçacıkları life hücum edeceğinden abrajlı boyama olur; yani lifin bazı yerleri açık renk bazı yerleri koyu renk olur. Tuz, pamuk/polyester karışımlarının pamuk kısmını boyayan reaktif ve direkt boyar maddelerin ikisinde de kullanılır. 

İyon tutucu: İyon tutucular suya sertlik veren kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg) gibi iyonları askıya alır. Bu sayede suyun sertliğinden dolayı oluşabilecek hata önlenmiş olur. İyon tutucu, pamuk ve polyester lif karışımlarını boyayan direkt, reaktif ve küp boyar madde ile yapılan boyamalarda kullanılabilir. Ancak son yıllarda art işlemlerde haslık artırmaya etkisi olduğundan dolayı tercih edilmektedir. 

Kırık önleyici: Kumaşın makineye halat formunda verilmesinden dolayı sonradan giderilemeyecek kırışıklıklar oluşabilir. Kırık önleyici kumaş üzerinde kayganlık oluşturur. İşlem süresince kumaşı kırışıklara karşı korur. 

Asetik asit: Ortamını asidik duruma getirir. Nötralizasyon amaçlı olarak da kullanılır. 

Kostik: Polyester lifinin redüktif yıkamasında kullanılan yıkama ortamını bazik yapan maddedir. 

Hidrosülfit: İndirgen bir maddedir. Polyesterin boyanmasından sonra redüktif yıkamada kullanılır. 

Egalize maddesi: Boyar maddelerin kumaşın her tarafına eşit dağılımını sağlayarak düzgün boyama elde edilmesini sağlamak için kullanılır. 

Dispers/direkt boyar maddelerle boyanması 

Pamuk ile polyester karışım lifleri dispers/direkt boyar maddelerle HT yöntemine göre boyama, genelde tek banyo yöntemi, tek adım metoduna göre yapılmadır. Tek banyo tek adım boyamada mamul makineye koyulur. Bu yöntemde dispers ve direkt boyar madde 5 dakika arayla banyoya ilave edilir. Polyester lifi 130 °C'de 30 dakika işlemle boyanırken pamuk kısmı 80 °C'de 20 dakika işlem yapılarak boyama gerçekleşir. 

Boyanma sonrası art işlemler ve önemi 

Dispers/direkt boyar madde ile yapılan boyama sonrasında yapılan art işlemler ile boyama sırasında life bağlanmayan, banyo veya lif yüzeyinde kalan boyar maddelerin sonraki aşamalarda renk değişimi ve akması gibi sorunlara neden olmaması için boyama sonunda yapılan yıkama işlemleridir. Art işlemler ile mamulün yıkama, sürtünme, ütü, ışık gibi kullanım haslıklarının iyileştirilmesi sağlanır. 

Kullanılan kimyasal maddeler ve görevleri 

Dispergatör: Dispersiyonu kötü olan sıvı veya toz dispers boyaların, boyamada kullanılan boyar maddelerinin zor ve kritik boyama şartlarında boyama prosesinin sonuna kadar flotte içinde çok iyi dispersiyonunu sağlamak amacı ile kullanılır. 

Fiksatör: Metal tuzlarıdır. Direkt boyar madde ile boyamadan sonra mamulün fiksatörle ile işlem yapılarak ışık haslığının ve yıkama haslığının artması sağlanır. 

Dispers/küp boyar maddelerle boyanması 

Polyester ile pamuk karışım lifleri dispers/küp boyar maddelerle HT yöntemine göre boyama, genelde tek banyo - tek adım, tek banyo - çift adım veya çift banyo metotlarına göre yapılabilir. 

Küp boyar maddeler; suda çözünmeyen ve boyama işlemi için suda çözünür hâle getirilen (küpeleme) indigo veya antrakinon türevleri oluşturulur. Çözünür duruma getirme bazik ortamda indirgeyerek (genelde sodyum hidroksit + hidrosülfit) yapılır. Bu esnada boyar maddenin rengi değişik olur. Boyama bitiminden sonra lifler tarafından alınmış olan boyar madde tekrar suda çözünmeyen küp boyar maddesi şekline dönüştürmek gerekir. Bu da küpeleme işleminde yaptığımız indirgeme reaksiyonunu bir yükseltgen madde yardımıyla geriye döndürmek şeklinde gerçekleştirilir. Boyar maddenin yapısına bağlı olarak hava oksijeni, suda çözünmüş oksijen veya yükseltgen maddelerle liflerin içinde suda çözünmeyen boyar madde şekli meydana getirilir. Küp boyar maddesi ile yapılan boyamalar sonucunda mamulün yıkama, ışık, ter, ütü gibi birçok haslığı çok iyi olur. 

Çift banyo yöntemine göre boyanması: 

1) 1,5 g/l egalize maddesi, % X dispers boyar madde, % X küp boyar madde, 1,5 g/l kırık önleyici, 1,5 g/l İyon tutucu, asetik asit pH 4-5 mamul ilave edilir. 

2) Boyar maddenin indirgenmesi (Küpeleme), sodyum hidroksit, Hidrosülfit, egalize maddesi. 

3) Peroksit ile yükseltgeme işlemi, 

4) 1,5 g/l iyon tutucu, 

Boyanma sonrası art işlemler ve önemi 

Dispers/küp boyar madde ile yapılan boyama sonrasında yapılan art işlemler ile boyama sırasında life bağlanmayan, banyo veya lif yüzeyinde kalan boyar maddelerin sonraki aşamalarda renk değişimi ve akması gibi sorunlara neden olmaması için boyama sonunda yapılan yıkama işlemleridir. Art işlemler ile mamulün yıkama, sürtünme, ütü, ışık gibi kullanım haslıklarının iyileştirilmesi sağlanır. 

Kullanılan kimyasal maddeler ve görevleri 

Sodyum hidroksit: Küp boyar maddeler ile pamuğu boyarken ortamın bazik olmasını sağlar. 

Peroksit: Yükseltgen bir maddedir. Küpeleme ile indirgen durumdaki boyar maddeyi yükseltgemek için kullanılır. 

Egalize maddesi: kırık önleyici, iyon tutucu, asetik asit, hidrosülfit görevlerini önceki uygulama faaliyetlerinde öğrenmiştiniz. 

Carrier Yöntemine Göre Boyama 

Pamuk/polyester karışımı liflerinin polyester kısmının carrier yöntemi ile boyanması kaynama sıcaklığında yapılır. Carrier yöntemi ile boyama işlemi normal atmosfer basıncında boyayan makinelerde yapılır. Bu tür makineler genelde 1/8 ile 1/10 oranlarında çalışır. Polyester lifi için 85 C camlaşma sıcaklığıdır. Bu sıcaklığa kadar polyester lifi boyar madde bünyesine almaz. Carrier taşıyıcı anlamında kullanılmakta ve bu yardımcı maddenin lifleri şişirdiği, böylece büyük boyar madde moleküllerinin lif gözeneklerine kolayca girdiği kabul edilmektedir. Carrier etkisi olan birçok madde vardır. Örneğin; bazı organik asitler, esterler, hidrokarbonlar, fenoller, halojenli bazı bileşikler gibi. Fakat işletmelerde sınırlı bir bölümü kullanılmaktadır. İdeal bir carrierde şu özelliklerin bulunması gerekir: Fazla miktarlar gerektirmeden istenen renk elde edilmelidir. Dispers boyar maddelerle ve yardımcı maddelerle bağdaşırlığı iyi olmalıdır. Buharla uçmamalıdır. Aksi takdirde carrier damlaları yoğunlaşarak yukarıdan düşer ve kumaşta lekeler oluşturur. Kumaşın çekmesine neden olmamalıdır. Kötü kokulu ve zehirli olmamalı, kumaştan kolay uzaklaştırılmalıdır. Boyar maddenin haslıklarını etkilememelidir. 

Carrier boyamada kullanılan dispers boyar maddelerin şu özellikleri göstermesi gerekir: 

Carrier boyama koşullarında iyi çekim sağlayabilmelidir. Boyar madde paletinde istenen renk bulunmalıdır. Haslıkları yeterli olmalıdır. Pamuk/polyester karışım liflerin boyanmasında genelde çift banyo yöntemi tercih edilir. Dispers/reaktif boyar maddelerle carrier yöntemine göre boyanması Reçete: % 2 dispers boyar madde, % X carrier, 1-2 ml/l asetik asit (pH 4-5), 0,5 g/l dispersiyon maddesi 

Reçete: 2 ml/l ıslatıcı, %1,5 Reaktif boyar madde, 8 g/l soda, 12 g/l tuz (sülfat veya sodyum tuzları), 1,5 g/l kırık önleyici. Reçetede verilen değerler ve boyama diyagramı işletmelerde farklı oranlarda ve şekilde uygulanabilir. 

Boyanma sonrası art işlemler ve önemi 

Polyester lifinin boyanmasından sonra redüktif yıkama yapılmaz ise lifin içine girmeyen boyar maddeler haslıkların düşmesine neden olacaktır. Bundan dolayı redüktif yıkama yapmak oldukça önem taşımaktadır. Carrier ile pamuk/polyester karışım mamullerin boyanması sonrasında yapılan art işlemler ile boyama sırasında life bağlanmayan, banyo veya lif yüzeyinde kalan boyar maddelerin sonraki aşamalarda renk değişimi ve akması gibi sorunlara neden olmaması için boyama sonunda yapılan yıkama işlemleridir. Art işlemler ile mamulün yıkama, sürtünme, ütü, ışık gibi kullanım haslıklarının iyileştirilmesi sağlanır. 

Kullanılan kimyasallar maddeler ve görevleri 

Soda: Soda banyodaki bazik ortamı sağlar. Reaktif ve direkt boyar maddeler pamuk lifleri ile bağ yapmak için yani liflerin boyanması için alkali ortam gerektiğinden soda kullanılır. Alkali ortam olarak genelde pH 10–10,5 olması istenir. Flotte içine soda boyar maddeden önce veya sonra verilebilir. Soda, pamuk karışımlarını boyayan reaktif ve direkt boyar maddelerin ikisinde de kullanılır. 

Carrier: Kaynama sıcaklığında polyester boyanmasında life boyar maddeyi taşıyıcı olarak kullanılır. 

Dispergat: Dispersiyonu kötü olan sıvı veya toz dispers boyaların, boyamada kullanılan boyar maddelerinin zor ve kritik boyama şartlarında, boyama prosesinin sonuna kadar flotte içinde çok iyi dispersiyonunu sağlamak amacı ile kullanılır.