Parça boyama, dikilmiş konfeksiyon ürünlerinin boyanması anlamına gelmektedir. Parça boyama işlemi ile, ham veya ön terbiyesi yapılmış örgü veya dokuma kumaşlardan mamul ürünlerin direkt, pigment veya reaktif boyarmaddelerle istenilen renklere boyanması sağlanır. Parça boyamada dikim aşaması tamamlanmış konfeksiyon, yani genel itibarıyla tekstil ürünlerinin kullanılan boyar madde ve yardımcı kimyasallar aracılığı ile renklendirilmesi, istenilen renklere boyanması işlemidir. Parça boya, düşük adetlerde ki üretimleri yapabilmek ve hızlı üretim terminlerine cevap verebilmek için tercih edilir.
Konfeksiyon ürünleri üzerinde aşağıda örnekleri sıralanan birden fazla değişken materyal bulunması bazı sorunları da beraberinde getirmektedir.
- Fermuar ve Metalik Aksesuarlar
- Düğme, Kuş gözü ve Stoperler
- Nakış, Brode Polyester Astarlar, Müflon ile Mont içine Kullanılan Elyaflar
- İşaret Kalemleri, Çizgi Taşları
- Dikiş İplikleri
- Kumaş çeşitleri
Boyamada fermuar ve metalik aksesuarların neden sorunları nelerdir
Fermuarlar üzerinde taşıdıkları metalik özellikler nedeni ile parça boyada risk yaratan en önemli faktörlerden biridir. Boyama esnasında kullanılan bazı kimyasallar metaller ile reaksiyona girmektedir. Bu durumda mamul hasar görmekte yada fermuar özelliklerini kaybetmektedir. Oksit işlemi yapılmış fermuar boyada kullanılan bazı kimyasallardan etkilenmektedir. Bu sebeple dişler kullanılmaz hale gelmekte yada mamul üzerinde lekelenme ve parçalanma sorunları ortaya çıkmaktadır. Polyester esaslı fermuarların kullanılması durumunda bunların boyama işlemlerine dikkat edilmelidir. Çünkü boyamaları sağlıklı yapılmayan fermuarlar mamule zarar verebilmektedir. Bu yüzden fermuar seçimi yapılırken bu hususlara dikkat edilmeli ve boyahanelerle iletişim halinde olunmalıdır.
Boyama işleminde düğme, kuş gözü ve stoperlerin neden sorunları nelerdir
Parça yapılacak ürünlerde bu materyallerin eğer mümkünse boyama işlemlerinden sonra takılması daha uygundur. Özellikle çakma düğme ve onları arka taraftan sabitleyen çivi reaksiyona girebilir. Kuş gözü mamul üzerinde paslanabilmekte hatta etrafını parçalayabilmektedir. Stoperler bazen alüminyumdan yapılmakta, boya kimyasalları ile reaksiyon vererek lekelenmelere sebep olmaktadır. Düğme olarak plastik yada sedef düğme kullanmak gerekiyorsa mutlaka test yapmak gerekir. Yukarıda adı geçen tüm materyaller boyama öncesi kullanılacaksa defalarca denenmelidir. Deneme sonuçlarının olumlu çıkması üretimde sorun çıkmayacağı anlamına gelmemelidir.
Nakış, brode, polyester astarlar, müflon ile mont içine kullanılan elyaflar boyanması
Nakışlar pamuk ise mutlaka boya alacaktır. Eğer nakış renginin mamulün rengi ile aynı olması isteniyorsa problem yoktur. Fakat boya almaması gerekiyorsa mutlaka % 100 polyester olması zorunluluğu vardır. Yapılan nakışlar dayanıklı olmalıdır çünkü parça boyamada fiziki sürtünme olduğundan yıpranmalar olabilir. Dayanımı zayıf olan nakışlarda meydana gelebilecek problemler boyahane kaynaklı değildir. Parça boyama esnasında mamul boydan ve enden çekeceğinden nakış boyutlarının ona göre ayarlanması gerekmektedir. Mamullerde kullanılacak polyester astarlar parça boyamanın uzun süreli olması nedeni ile yıpranabilir. Bu tür modellerin parça boyama esnasında zarar görme olasılığı çok yüksektir.
Boyamada bağcık, kordon, biye ve garnilerin yaşatacağı sorunlar nelerdir
Mamul üzerinde bağcık kullanmak zorunlu ise bunların mamul üzerine dikilmesi gerekmektedir. Çünkü boyama sonrası bağcıkların söküldüğü yerlerde boya almayan bölümler olabilir. Bunun nedeni dikimin çok sıkı yapılmasıdır. Seyrek ayarda yapılacak dikişler söküldüğünde boya almama sorunu olmayacaktır. Bağcık yada kordonların dikilmemesi veya kötü dikim sonucu malların birbirine dolanması söz konusu olacaktır. Bu da mamullerde kırık ve lekelenmelere sebep olmaktadır. Kordonların dikim şeklinin sağlamlığını kontrol etmek için numune olarak birkaç tane boyayıp test etmek gerekir.
Biye ve garni olarak kullanılan kumaşların mamulle aynı renk olması gerekiyorsa % 100 pamuk olmalıdır. Eğer polyester materyal kullanılacaksa bu materyal ham olduğunda boya almayacaktır. Eğer boyalı ise polyester boyanan kumaşın çok iyi fikse edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde mamul üzerinde lekelenmeler olabilecektir.
İşaret kalemleri ve çizgi taşları boyama işleminde ne gibi sorunlar yaşatır
Konfeksiyon mamullerinde dikim esnasında işaretlemeler için suyla uçabilen kalemler kullanılmaktadır. Yaşanan tecrübeler bu kalemlerin bozuk olması durumunda büyük problemler çıkarttığını ortaya koymaktadır. Bozuk kalemle çizilen bölümde kullandığımız kimyasallarla oluşan reaksiyon sonucu parçalanmalar olmaktadır. Bazen de boyanın nüfuz etmesini engellemektedir.
Çizgi taşları yağlı özelliğe sahip olduğu için boya kimyasalları ile reaksiyona girerek sorun yaratmaktadır. Bu tür çizgi taşları ve işaret kalemleri kullanıldığında mutlaka üretim öncesi deneme yapılması gereklidir. Deneme de sorun çıkmaması üretimde sorun çıkmayacağı anlamına gelmez.
Dikiş iplikleri boyamada ne gibi sorunlar yaşatır
Parça boyamada kullanılan dikiş iplikleri mamulün kendi renginde olacaksa mutlaka % 100 pamuk olmalıdır. Eğer pamuk olan iplikler ham mamule kasarlı veya merserizeli olarak seçilip dikilmişse mamulden farklı tonda çıkabilecektir. Mamul kasarlı veya merserizeli kumaştan üretilip ham iplikle dikilmişse bu da ton farkına sebep olacaktır. Parça boyada kullanılacak olan iplikler boyama süresinin uzunluğu dikkate alınarak dayanıklı olanları seçilmelidir. Beyaz renge boyatılacak mamul kasarlı ise beyaz iplikle dikilmelidir. Beyaza boyama işlemi sırasında kullanılan kimyasalların güçlü etkisi kasarlı ürünler ve dikiş ipliği üzerinde daha etkin olacağından mamulün yıpranması söz konusudur. İplik beyaz olduğunda bahsi geçen güçlü kimyasalları kullanmadan beyaza boyama işlemi gerçekleştirilebilir. Eğer polyester iplik kullanılacaksa bunun boya almayacağı bilinmelidir.
Kumaşların parça boya sırasında yaşatacağı sorunlar nelerdir
Parça boyamada boya kalitesini etkileyen en önemli unsurlardan biride kumaştır. Öncelikle boyanacak kumaşın seçimi yapılırken lot farkının olabildiğince az olması gerekmektedir.
Kasar ya da şeker kasarı yapılmış mamuller kasar farkı sorunu yaşabilmektedir. Kimi zaman parça farkına düşülmekte bu durumda tekrar boyama ile düzetilememektedir. Kasarlı olarak boyanmak zorunda olan mamuller de kumaş olarak yapılan kasar sonrası durulama ve uygulama hatası sonucu kalabilecek kimyasal maddeler bizim yapacağımız boyamayı kötü yönde etkileyebilmektedir.
Parça boyama işlemine girecek ürünlerin kesimi ve dikimi sırasında şu konulara dikkat etmek gerekir
a-) Kumaşın kesiminden başlayarak tüm aşamalarda metolama sistemi uygulanmalıdır.
b-) Kumaşların her topunun başından ve sonundan test için numune alınması gerekmektedir. Bu kumaşlar en kritik renge atılarak toplar arasındaki farklar belirlenebilir. Eğer toplar arasındaki çekmelerde hesaplanmak isteniyorsa aynı kumaşlara ölçü işaretleri konularak her iki iş bir arada halledilebilir.
c-) Ürünlerin koliye konuş şekline göre kesim yapılabilir. Eğer tek beden tek koli sistemi uygulanıyorsa birbirine en yakın lotlar aynı bedene denk getirilmelidir.
d-) Asortili yüklemelerde birbirine yakın lotların aynı renge denk getirilerek boyanması daha uygundur.
e-) Ürünlerin boyahaneye getirilişi sırasında torbalama işleminin asorti sistemine uygun yapılması gerekmektedir.
Ham olarak boyanan mamullerde olabilen sorunlar şunlardır
Dokuma sırasında olabilecek kopmalar ipliklerin tekrar düğümlenmesi sonucu halledilebilmektedir. Fakat fiziki sürtünmenin fazla olduğu parça boyama işlemi sırasında düğüm açılabilmekte karşımıza delik olarak çıkmaktadır. Özellikle boyama öncesi yapılan haşıl sökme işlemi bu yıpranmayı arttırmaktadır. Ham dokuma mamullerde haşıl sökme zorunludur. Bu sebeple kumaş seçimine ve de kumaş kontrolüne çok özen gösterilmelidir.
Dokuma kumaştan oluşmuş mamullerin mümkün olabildiğince ring ipliğinden seçilmesinde fayda vardır. Tecrübelerimiz ring ipliğinin dayanımının fazla oluşu nedeni ile parça boyaya daha uygun bir iplik olduğunu ortaya çıkarmıştır. Ring ipliğinin open-end ipliğe nazaran daha az tüylendiği gözlenmiştir.
Örgü mamullerin parça boyamasında da dokumada ki kriterler geçerlidir. Farklı olarak en boy ölçü değerlerinde firelerin azaltılabilmesi için ham mamulün ram ve sanfor yapılmasında fayda vardır.
Dikim esnasında olabilecek makine hasarları (Makine ayağı ezmesi, yanlış dikim sonrası aynı yere yapılacak tekrar dikimler, kat kısımları kalın yerlerin dikimindeki aşırı iğne vuruşları) boyama sonrası mamulde delik ve yırtık şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
0 yorum:
Yorum Gönder