Enzim yıkama, daha canlı ve yıpranmamış jean eldesi için, enzimlerin kullanıldığı bir yıkama türüdür. Enzimlerin tekstilden gıdaya, ilaçtan kozmetik, deterjan, biyoyakıta, endüstri ve biyoteknoloji alanlarında çeşitli uygulamaları bulunmaktadır. Enzimler protein yapıda moleküllerdir ve doğada biyolojik ortamlarda çalışmak üzere tasarlanmışlardır. Aminoasit zincirleri enzimlerin üç boyutlu şeklini, konformasyonunu ve fonksiyonunu belirlemektedir.
Tekstil alanında en çok kullanılan enzimler arasında amilaz, selülaz, katalaz, proteaz, peroksidaz, lipaz ve lakkaz bulunmaktadır. Selülaz enzimi pamuk, viskon, keten vb. gibi selülozik kumaş ve karışımlarının tüylerini gidererek bitim işlemlerinde tuşeyi olumlu yönde etkilemek amacıyla kullanılmaktadır. Bu işleme biyoparlatma denilmektedir. Selülaz enzimi tekstil proseslerinde nötr ve asidik banyolarda kullanılmak üzere iki farklı uygulamada kullanılmaktadır.
Enzim yıkama denim kumaş üretim prosesleri için büyük önem taşımaktadır. Böylece denim ürünlerin ömrü de artmış olmaktadır. Organik mikroorganizmaların yıkama işlemlerinde kullanılması yıkama olayına yeni bir anlam katmıştır. Son yıllarda konfeksiyon ürünlerinde istenen yüksek dayanıklılık nedeni ile yıkama işlemleri içine kimyasallar da girmeye başlamıştır. Enzimler bunların başlıcalarından biridir. Taşla beraber enzim kullanılarak daha kısa sürede belirgin bir efekte ulaşılarak mamule zarar vermeden yıkama işlemi bitirilmektedir. Taş yıkama işleminden sonra yapılan durulama, ağartma yumuşatma işlemleri de bu yıkama isimlerine ön ek olarak kullanılmaktadır. Taş yıkama + ağartma, enzimli taş yıkama, ağır taş yıkama, taş yıkama+silikon yumuşatma gibi isimler en sık kullanılanlarıdır.
Taşla beraber mamule kazandırdığı tutum enzimi vazgeçilmez bir yıkama unsuru haline getirmiştir. Haşıl sökücü enzimler (alfa-amilaz bazlıdır) ön yıkamada kullanılır. Taş enzimleri (Selüloz bazlı olanları tercih edilmektedir) taş yıkamada kullanılır. Tüy dökücü enzimler (asit bazlıdır) tüylenmiş veya tüylenmeye müsait mallarda kullanılmaktadır. Bu enzimler tencel veya viskon içeren mamullerde çok sık kullanılmaktadır.
Denim ürünlerde boya sökme amacıyla (enzim ile taş yıkama ya da sadece enzim ile yıkama prosesinde) kullanılan enzim selülaz enzimidir. Bio-parlatma (enzimatik tüy dökme) işleminde daha çok asidik selülazlar tercih edilirken, denim kumaştan mamül ürünlere uygulanan enzimatik taş yıkama prosesinde veya taş kullanılmaksızın sadece enzim ile gerçekleştirilen yıkamalarda nötral selülaz enzimleri tercih edilmektedir.
Asidik selülazlar
45-55 °C’de ve 4,5-5,5 pH aralığında maksimum etki gösterirler. pH 6'ya çıkıldığında ise, renk sökme etkisi % 40'ların altına düşmektedir.
Nötral selülazlar
50-60 °C'de ve 6-8 pH aralığında maksimum etki gösterirler. En büyük etkiyi pH 6'da sağlamakla birlikte, pH 7-7,5 arasında renk sökme etkileri % 90'ların üzerindedir.
0 yorum:
Yorum Gönder
Merhaba, daha kaliteli bir site için yorumlarınızı bekliyoruz.