 |
| İplik eğirme işlemi önceleri elde yapılırken, günümüzde iplik eğrilmesi işini makineler üstlenmiştir. |
Eğirme (Alm. Spinnen, Fr. filage, İng. spinning), bir lif topluluğunu belirli bir düzende bir araya getirerek büküm verme işlemi ile iplik üretilmesidir. Eğirme, bir adet tekstil lifi kitlesinin (elyaf), başlangıçta karmaşık olan şeklinden oldukça uzun bir iplik birliği şeklinde düzenlenmesini sağlayan işlemler dizisidir.
İplik eğirme işleminde, farklı iplik eğirme yöntem, iplik eğirme sistemleri ve iplik eğirme teknolojileri mevcuttur. Bunlar;
- Modern iplik eğirme sistemleri
- Elde iplik eğirme
İplik Eğirmenin ve İpliğin Tarihçesi
Eğrilmiş iplik liflerin sağlam kalıcı, dayanıklı bir iplik edilmesi amacıyla bükerek veya bir araya getirerek yapışık hale getirilmesidir. İplik içinde liflerin bükülmesi işlemine eğirme denir. Eğirmenin tarihi geç taş devri olarak adlandırılan günümüzden yaklaşık 40000 yıl öncesine tarihlendirilebilir ve iplik eğirme işlemi endüstrileşmenin ilk işaretlerinden biridir.
Eğrilmiş iplik bir tek tip lif içerdiği gibi çeşitli karışım tiplerini de içerebilir. Yapay lif (yüksek güç, yapay parıltı ve ateşe dayanıklılık kalitesine sahip) ile tabii lifler (iyi bir su emme ve deriyi rahat hissettirme kapasitesine sahip) birleşimi çok yaygındır. Çok yaygın bir şekilde kullanılan karışımlar pamuk-polyester ve yün-akrilik liflerdir. Farklı doğal lifler karışımı da yaygındır, özellikle angora ve kaşmir.
İplikler birkaç katmandan yapılır, her bir katman tek bükümlü iplikten olur. Bu tek bükümlü katlar daha kalın bir iplik elde etmek için birlikte zıt yönde bükülür. Son bükümün yönüne dayanarak, iplik s-büküm veya z-büküm olarak bilinecektir.
İplik üretiminde ilk makineleşme 1272'de Bologna da ortaya çıkmıştır. Burada 11. yüzyıl sonlarında, Çin'de kullanılan makineler temel alınarak ipek ipliğinin büküm ve sarımı makineleştirildi ve 14. yüzyılda bu makineler su çarkı ile çalıştırılmaya başlandı.
1480’li yıllarda çıkrığın masuraya sarım yapan kısmına, yarım aya benzeyen bir parça ilave edilmiştir. Bu parça masuranın üzerine ipliği sararken, malzemenin çapraz sarılarak sökülmesini engellemektedir. Bu parça; flayerli çıkrık denilen çıkrığa da adını vermiştir. İplik bükümü ve sarımı sanayileşme bakımından önceleri dokuma kadar çok gelişmemişti.
1700'lü yıllarda dünya genelini etkileyen teknolojik gelişmelerden tekstil sektörü de payını almıştır.1733 yılında John Kay tarafından seri atışlı mekiğin (uçan mekik) bulunması dokuma makinelerinin kapasitesini büyük oranda arttırdı. Aynı dönemde iplik ihtiyacının artması nedeniyle iplik makinelerindeki gelişmeler de kendini göstermektedir.
1 yorum:
iplik olarak eğrilebilen bütün lifler tekstil lifi olarak adlandırılır.
Yorum Gönder