Atlas Kumaş Nedir, Atlas Kumaş Özellikleri

Atlas kumaş. 

Atlas (Alm. Atlas, Fr. atlas, İng. atlas fabric, sateen, satin), genellikle ipekten nadiren de ipek ve ipek-pamuk karışımından dokunmuş oldukça ince bir kumaş türüdür. Yüzü ipek, tersi pamukla dokunan parlak bir kumaştır. İki tür atlas dokuma vardır. Kumaşın yüzeyini çözgü ipliklerinin egemen olduğu çözgü atlası; atkı ipliklerinin egemen olduğu atkı atlası. Her ikisinde de kumaşı yüzeyi düz, desensiz ve parlaktır. İlk olarak Çin ve Hindistan'da dokunduğu bilinir. 

Atlas kumaşın çözgüsü, pamuk ipliği olan çeşidi daha tok bir kumaş olup; bu tip atlas kumaşlar mefruşatta kullanılır. Atlaslar dokuma tekniğine göre; çözgü yüzlü, atkı yüzlü, çift yüzlü, donuk (mat renkli), yanardöner (atkı ve çözgü farklı renkte) atlaslar olmak üzere çeşitli gruplara ayrılırlar. Düz dokunan atlasların yanı sıra boyuna çizgi çubukları olan ve taraklı denen türleri de vardı. Atlasta en çok tercih edilen renkler; yeşil, kırmızı ve mor, neftidir. Atlas kumaşlar, elbise, kaftan, şalvar gibi giysilerde ya da döşeme, perde, yorgan gibi mefruşat işlerinde kullanılır. Sırma işleme gibi ağır işlemelere dayanıklı olması ve parlaklığını uzun süre koruması özellikleriyle değerli kumaş olarak saraylarda kullanılmıştır. 

Atlas veya saten, ipeğin parlaklığını en iyi şekilde yansıtan dokuma ve kumaş türüdür. Atlas; çözgü ve atkısı ince ipekten, genellikle sert, parlak, tek renkte sık dokunmuş bir kumaştır. Batılılar buna satin (saten) derler. Bir basit dokuma olan atlas, beş ya da daha fazla çözgü ve beş ya da daha fazla atkılı bir dokuma birimi üzerine yapılandırılmış, yüzer çözgü yüzlü dokumaya düzgün bir görünüm veren birbirinden ayrı bağlantı noktalarıyla dokunmuş yüzer dokumadır. 

Atlas Kumaş Tarihçesi 

Atlas kumaşın ilk kez Çin'de dokunmuş ve tüm dünyaya 14. yüzyılda Arap tüccarlar aracılığıyla yayılmıştır. Osmanlılar, Selçuklular ve Bizanslılar tarafından da sık tercih edilen kumaş, tarihte Frank atlası olarak da adlandırılmıştır. 15. yüzyılda atlas kumaş ithal eden Osmanlılar, 16. yüzyılda kadifenin yanında atlas üretimiyle de ilgilenmeye başlar. O dönemde bunların misk-ı atlas, şehri atlas (Bursa işi), Şam atlası, Maraş atlası gibi türleri görülür. Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi’nde belirttiğine göre, 16. yüzyıl ortalarında İstanbul’da atlas ticareti yapan 105 dükkân ve 300 esnaf bulunmaktaydı. Osmanlı Sarayı’nda vezir seviyesine yükselen paşaların, padişaha sunmaları gereken hediyeler arasında on iki top atlas da vardı. 

Tarihi atlas dokuma kumaş ve kaftan örnekleri. 

Atlas kumaşın öne çıkan özelliği düz renk ve parlak olmasıdır. Atlas kumaş Osmanlı zamanında en sık kullanılan kumaş türleri arasında yer almıştır. Tarihte, atlas kumaşlar, ince ipekten sık dokunmuş, altın ve gümüş tellerle işlenmiş çeşitleri olan bir kumaş türüdür. Başta Bursa olmak üzere 15. yüzyıldan itibaren Anadolu’da Ahilik teşkilatı içerisinde önemli bir yerleri vardı. 16. yüzyılda İstanbul'da atlas ticareti yaygınlaşmıştır. Öyle ki sarayda hediyelik eşyalar sınıfına bile dahil olmuştur. Atlasın sürmayî denilen türü ünlüydü ve entari altına giyilen dar şalvarlar kadın giyiminde önemliydi. 

Osmanlı zamanında üretilen atlaslar, ekseriyetle kırmızı (al), sarı, mavi ve yeşil renkte olup desensizdir. Pahalı, dayanıklı ve parlak olmasından dolayı saray mensuplarınca daha çok benimsenmiş olan atlas; bayrak, sancak, yorgan yüzü, perde, bohça, para kesesi, kürk astarı, kaftan, şalvar, entari ve elbiselerin yapımında kullanılmıştır. 

Atlas Kumaş Özellikleri 

Atlas kumaşlar, ipeğin parlaklığını en belirgin biçimde gösteren kumaş cinsidir. Kumaş yüzeyi pürüzsüz ve parlaktır. Satene benzeyen bu düz renkli, sert ve parlak kumaş türü, özellikle abiye kıyafetlerde ve elbiselerde sık kullanılır. 

Atlas kumaşlar, ince ve ipekli bu kumaş türüdür, dayanıklı olması ve şık görünümü nedeniyle özel gecelerde ve davetlerde giyilen gece elbiselerinde oldukça sık kullanılır. İnce yapısı ile terletme özelliği azdır. Atlas kumaşta örgü raporunda beş atkı ve beş çözgü ipliği bulunur. Her çözgü ipliğine karşı bir bağlantı noktası olan kumaşta, bağlantı noktaları birbirine değmez. Bu yönüyle hem satenden hem de polyester kumaştan ayrılan atlas kumaş, günümüzde çoğunlukla pamuktan üretilir. Dokuma özelliği nedeniyle son derece kalın ve ağır bir kumaş olan atlas, dayanıklı olması açısından da sektörde sık tercih edilen bir kumaş türüdür. Bunun yanı sıra çok fazla kırışmaz ve kolay ütülenir. Atlas kumaş iki çeşitten oluşur. Eğer kumaş yüzeyinde çözgü iplikleri ağırlıktaysa bu kumaşa çözgü atlası, atlas iplikleri ağırlıktaysa atkı atlası denir. Atlas kumaş hataya açık olmayan, dikimi profesyonellik isteyen bir kumaş türüdür. Uzman bir terzinin elinde çok estetik ve göz alıcı bir kıyafete dönüşebilir. Günümüzde hazır giyim ve moda sektöründe önemli bir yere sahip olan atlas kumaş, şık, parlak ve sağlam kumaş dokusu nedeniyle pek çok kadın tarafından tercih edilir. Atlas kumaş, günümüzde gece kıyafetleri ve abiye kıyafetlerin yanı sıra iç çamaşırları, gömlek ve etek gibi parçalarda da sık kullanılan bir kumaş çeşididir.