Biyoparlatma ya da enzimle tüy dökme (Alm. Antipilling Ausrüstung, Fr. glaçage biologique, İng. biopolishing; defibrillation), selüloz esaslı liflerden yapılmış kumaşlardaki tüylenme ve boncuklanma sorununu önlemek amacıyla selülaz enzimi yardımıyla yapılan bir terbiye işlemine denir.
Selülaz enzimi pamuk, viskon, keten vb. gibi selülozik kumaş ve karışımlarının tüylerini gidererek bitim işlemlerinde tuşeyi olumlu yönde etkilemek amacıyla kullanılmaktadır. Bu işleme biyoparlatma denilmektedir. Selülaz enzimi selüloz bazlı pamuk kumaşlar ve liflerde kullanılırken, proteaz ipek ve yün kumaşların biyoparlatmasında kullanılarak yüzeyde tüylenme önlenerek yumuşaklık arttırılmaktadır. Biyoparlatma işlemi, pamuklu ürünlerin işlenmesinde kullanılan enzimatik bir bitim prosesi olup, selülaz enzimi kullanılmaktadır. Enzimlerin kullanılmasıyla sağlanan etkiler; daha az tüylülükte temiz bir yüzey, boncuklanmada azalma ve daha iyi tuşe elde edilmektedir. Ticari yumuşatıcılarla kombine edildiğinde daha iyi bir yumuşaklık elde edilebilir. Selülaz enzimleri, kumaş yüzeyindeki kısa selüloz tüylerin ve pillinglerin temizlenmesini sağlamaktadır. Bu işlem yumuşaklığın arttırır. Biyoparlatma işlemi giysilerin kullanım ömrü uzatır ve çoklu yıkamaya karşı dayanımı arttırır. Tekstil sektöründe biyoparlatma işleminde kullanılan farklı selülaz enzimleri bulunmaktadır.
Selüloz, β-1,4- bağlarıyla birbirine bağlı glukoz birimlerinden oluşan polimerik yapıda bir polisakkarittir. Selüloz degredasyonu, yapısında bulunan β-1,4- glikozit bağlarının selülaz enzimi ile hidrolizi ile gerçekleşir. Polisakkarit yapıda olan selüloz oligosakkarit ve glukoz birimlerine parçalanır. Endoselülazlar selülozun iç kısmındaki amorf yapıda bulunan bağları degrede ederken, ekzoglukonazlar selülozun kristal uçlarındaki çözülebilir oligosakkaritleri glukoza parçalar. Ticari biyoparlatma enzimi endoselülaz, ekzoglukonaz ve biyoselülazlardan oluşur. Selülaz enzimi spesifik substratı olan ve pamuk kumaşların yapısında bulunan yüzeydeki ince selülaz liflerini parçalayarak yüzeyin pürüzsüzleşmesini sağlar.
Biyoparlatma, pamuklu kumaşların boyama prosesinden önce veya sonra yapılabilir. Kumaşların düzgün boyama performansını arttırarak, tutum ve yüzey parlaklığı özelliklerini iyileştirir. Biyoparlatma işlemi asidik ve nötral banyolar için sırasıyla 4.5 - 5 ve 7 civarındadır. İşlem 55 °C’de yapılıp, 85 °C ile enzim deaktive edilerek sonlandırılır.
0 yorum:
Yorum Gönder
Merhaba, daha kaliteli bir site için yorumlarınızı bekliyoruz.