Doğal Kumaş Nedir, Doğal Kumaşların Özellikleri

Doğal kumaşlar, doğadan çeşitli yöntemlerle elde edilir; bitkisel ve hayvansal kaynaklı olabilirler.  

Doğal kumaşlar, doğada bulunan tekstil liflerinden elde edilen kumaşlardır; hayvansal liflerinden, ipek böceği kozalarından ve çeşitli bitkilerin tohumlarından, yapraklarından ve gövdelerinden oluşturulan iplikler ile üretilen kumaşlardır. Ham maddesi doğaldır, nefes alabilir ve yumuşaktır. 

Doğal Kumaşların Genel Özellikleri 

- Nefes alır, teri çabuk dışarı atar, 

- Yapay kumaşlara göre terletmeme özelliği daha iyidir ve teri emer, 

- İnsan cildine dosttur, 

- Alerjik özellikleri çok nadirdir, 

- Bakımı ipek, kaşmir gibi kumaşlarda pamuğa oranla daha zordur ancak bütün doğal kumaşlarda yıkama talimatlarına uyulması gerekir, 

- Böceklere karşı sentetik kumaşlara nazaran daha dayanıksızdır, 

- Sentetik kumaşlara göre daha çabuk buruşurlar ve ütülenmeleri zordur. 

Doğal Kumaşlar Nelerdir 

Pamuklu Kumaşlar 

Pamuk, çok yaygın olarak kullanılan bitkisel kökenli doğal elyaftır. Pamuk bitkinin kozasından elde edilir. Kimyasal olarak pamuk elyafı, içinde pamuk mumu ve az miktarda pamuk yağı barındıran saf selülozdan oluşur. Selüloz, doğada bitkiler tarafından sentez yoluyla oluşturulan organik bir maddedir. Pamuğun havayı içine hapsetmesi pamuklu kumaşa yalıtım özelliği kazandırır. Pamuk tarafında hapsedilen hava miktarı yündekinden daha azdır ve tutuculuğu orta seviyededir. Esnekliği az, güçlü ve dayanıklıdır. Emicilik, yaş dayanımı, yumuşaklık, dayanıklık gibi özellikleri pamuğu diğer liflerden ayırır. Pamuk yüne oranla daha fazla nem çeker. Terin buharlaşarak havaya karışmasını sağlar ve aynı zamanda giysilere özellikle sıcak koşullarda rahat giyilebilecek bir doku kazandırır. Bu sebeple genellikle iç giyimde ve bebek giysilerinde tercih edilir. Pamuklu kumaşlar sıcak suda yıkanmaya ve sıkılmaya müsaittir. Asılarak kurutulabilir. Nemliyken ütülenirse kırışığı daha çabuk açılır, kuru iken sıcak buharlı ütü ile ütülenir. Pamuklu kumaşlara sentetik karıştığı zaman daha az buruşur ve daha kolay ütülenir. Pamuklu kumaşlar yıkandıklarında polyester gibi sentetik kumaşlara göre daha geç kururlar. Bunun nedeni pamuk gibi doğal elyaflar, sentetiklere göre daha emicidir, suyu daha çok emerler. Bu nedenle kurumaları daha geç olur. Yüksek ısıda yıkandığında çeker, ütülenmeye karşı dayanıklıdır ve eğer renkli ise, ilk yıkamada tek başına olmasına dikkat edilmelidir. Serin tutar ve esnektir, sürtünme ve darbelere karşı dayanıklıdır. Yıkamalar karşı renk dayanıklılığı yüksek değildir ve kırışmaya eğilimlidir.

İpekli Kumaşlar 

Başlıca özellikleri kuvvetli olması, yumuşaklığı, parlaklığı ve çok esnemesidir. İpek böceğinden elde edilir. İpek son derece hassas, parlak ve hafiftir. Buruşur, nem çeker ve terletmez. Isıya, tere ve ışığa duyarlı kumaşlardır. Su damlaları bile ipekte leke bırakır. Çok yüksek ısıda ve santrifüjlü makinede yıkanmaz. İpek kumaşlar çamaşır makinesinde yıkanmaz. Ilık su ile elde, şampuan kullanılarak yıkanmalı, çitileme ve sıkma yapılmamalıdır. İnatçı lekeler söz konusu olduğunda, bir uzmana başvurmak gereklidir. Ütüleme kumaş nemli iken ılık dereceli ütü ile yapılmalıdır, buharlı ütü kullanmamaya dikkat edilmelidir. Dayanıklıdır, çok hafiftir, dokunuşu yumuşak ve hoştur. Renk dayanıklılığı yüksektir. Terlemeye ve çitilenmeye karşı hassastır.

Keten Kumaşlar 

Kenevir, jüt ve sisal gibi bir gövde elyafı olan keten, linum usitatissium adlı bitkinin gövdesinden elde edilir. Eğirmek için bir çok değişik işleme ihtiyaç duyulması ve ipliğin esnek olmamasından kaynaklanan dokuma zorlukları üretimi kolay ve ucuz olan pamuğa göre keteni daha az ekonomik kılar. Ketenli dokumalar oldukça dayanıklı ve emici olurlar. Keten lifinden yapılan ketenli dokumalar içinde havayı saklı tutamaz. Bu onun taze ve serin hissedilmesini sağlar. Nemi alıp hemen atmosfere bırakması sıcak ortamlarda vücudu havalandırıcı etki yapar. Dolayısıyla, yazlık giyimde ve sıcak bölgelerde yatak çarşaflarında da kulanıma uygundur. Keten ipliği eğilmez sert yapısından dolayı, örmeden çok dokumada kullanılır. Çok çabuk buruşan doğal keten nemli iken ütülenmelidir. Daima elde ve soğuk su ile yıkanmalıdır, santrifüjlü makinada kurutulmamalı ve çok sıcak su ile yıkanmamalıdır. Kırışma eğilimi çok yüksektir. Ütülenmeye dayanıklıdır. Serin tutar ve dokunuşu yumuşaktır, kire dayanıklıdır.

Yünlü Kumaşlar 

Yün, koyundan elde edilen, doğallığında yüksek kıvrımlılık olan, kıl kökenli bir protein lifidir. Lifin inceliği ipliğin, dolayısıyla kumaşın kalitesi açısından önem taşımaktadır. Lif ne kadar ince ve uzun olursa o kadar ince ve uzun kumaş elde edilir. Yün lifini inceliği mikron ile ölçülür. (1 mikron: milimetrenin 1000’de biri.) İnceliği, yapısı ve özellikleri elde edildiği koyun çeşidine göre değişir. Belli başlı yün çeşitleri; merinos, lincoln, leichester, sussex, chevrot ve shetland’dır. Yünlü kumaşlar nem çekme özelliği yüksek, yumuşak ve esnek kumaşlardır. Yün lifi aynı yönde giden birbirinin üstüne geçmiş pulcuklardan oluşur. Elyaf içinde tutulan hava, yüne sıcak ve soğuğa karşı yalıtım özelliği verir. Yün kuru ağırlığının % 40-50’si kadar nem çekebilir buna rağmen ıslaklık hissedilmez ve vücuttaki ısıyı dışarı geçirmez. Yüksek ısıda yıkandığında çeker, eğer asılarak kurutulursa deforme olur. Isıyı çok iyi yalıtır, yüksek nem özelliği vardır ve kaybettiği şeklini kolayca bulur. Keçeleşme ve sararmaya eğilimlidir.

Kaşmir Kumaşlar 

Çin, Hindistan ve Moğolistan yaylalarında yaşayan keçilerin en soğuk havalarda oluşan ikinci tabaka ipeksi yününe denir. Tarama yoluyla elde edilir. Birçok özelliği ile yüne benzemesine karşılık, daha ince, parlak ve yumuşaktır. Kaşmir, yumuşaklık, sıcaklık ve iyi döküm isteyen lüks ürünlerde kullanılır. Vücut ısısını dengeleyerek üşümeyi ve terlemeyi engeller. Kaşmir sözcüğünün sanskritçe dilinden geldiği iddia edilir.