Örme Kumaşların İsimleri ve Özellikleri

Örme kumaşlar kışlık ve yazlık gibi çeşitleriyle yaygın bir kullanım alanına sahiptir. 

Kumaşlar, ipliklerin çeşitli yöntemlerle (dokuma, örme ve nonwoven) bir araya getirilerek oluşturduğu kaplayıcı yüzeylerdir. Pamuk, yün, ipek, keten, poliester, naylon vb. maddelerden imal edilir. İpliklerin, iğne yardımı ile belli bir düzende birbirlerinin içerisinden geçirilmesi ile örme kumaş yüzeyi oluşturulur. 

Örme Kumaş Çeşitleri İsim ve Özellikleri  

Süprem (Jersey): Kalın veya ince olarak RL düz örgü modeliyle örülmektedir. Yani bir tarafı düz diğer tarafı ters olarak örülür. Askı, atlama gibi yardımcı örgü elemanlarının kullanılabildiği süprem oldukça sık kullanılır. Süpremin ön ve arka görünüşü oldukça farklı bir görüntüye sahiptir. Tüp şeklinde üretilebilen fakat kesilerek açık en şeklinde de kullanılabilen kumaş türleridir. Enine ve boyuna yaklaşık olarak aynı oranda esneme kabiliyetine sahiptir. Kesildikleri zaman yanlardan kumaşın arka yüzüne doğru, üst ve alttan kumaşın ön yüzüne doğru kıvrılmalar meydana getirebilir. 

İki İplik (Two Ply Fleece): Teknik olarak astar örgülü olarak isimlendirilen, ancak piyasada iki iplik örme kumaş olarak tanınan kumaştır. RL tek plakalı yuvarlak örme makinelerinde, iğne ve kilit dizilişleriyle elde edilir. Genellikle birbirinden numara yönünden farklı iki tane ipliğin (zemin ipliği ve astar ipliği) aynı iğneye verilmesi ile oluşur. Astar ipliği genellikle kalın, hacimli ve şardonlanmaya uygun olan ipliklerdir. Astar ipliğinin kalınlığının, zemin ipliğinin kalınlığının iki katı olmasında fayda vardır. 

Üç İplik (Three Ply Fleece): Üç iplik Örme Kumaşlar, iki iplik örme kumaşlardan farklı şekilde zemin ve astar ipliğine ilave olarak üçüncü bir ipliğin (bağlama ipliği) örmeye katılımı ile üretilir. Genellikle birbirinden farklı olarak kullanılan üç iplikten, birinci zemin ipliği ile zemin örgüyü, ikinci iplik (astar ipliği) ile yüzeyi oluşturma ve üçüncü bağlantı ipliği ile de yapının daha sağlam olması sağlanır ve astar ipliğinin kumaşın ön yüzünde görünmesi önlenir. Bu kumaşlar daha ağır yapılı örme kumaşlardır. 

İnterlok (Inlerlock): İnterlok (Interlock) kumaş, sadece çift plakalı yuvarlak örme makinelerinde, silindir ve kapak iğnelerinin birbirlerine dik ve karşılıklı bir şekilde yerleştirilmeleriyle elde edilen çift katlı örme kumaş çeşididir. İnterlok kumaşları enine yönde gerdirsek bile, iki yüzde de sadece sağ ilmikler görülür. İç giyim yazlık-kışlık ve özellikle sportif, tıbbi üst giyimlerde geniş bir kullanım alanına sahiptir. Ayrıca teknik koruyucu tekstil olarak da kullanılabilmektedir. 

Çelikli İnterlok (Punto Di Roma): Punto di roma örgüler ilmek ve atlamanın kullanılmasıyla elde edilen örgülerdir. Diğer ismi Çelikli İnterlok olan bu örgülerin üretimi diğer interlok örgülerle aynıdır. Kumaşın arka yüzeyinde daha çok elastan gipe ipliği kullanılır. Makinede silindir ve kapak iğneleri eşit sayıda kullanılırlar. Esnekliği düşük olan bu kumaşların gramajı diğer kumaşlara göre daha ağırdır. Punto di roma örgüsünden üretilmiş kumaşlar daha çok eşofmanlık kumaş yapımında kullanılır. 

Ribana (Rib): Ribana yuvarlak örme kumaşlar, çift plakalı yuvarlak örme makinelerinde, silindir ve kapak iğnelerinin birbirine göre çapraz bir şekilde yerleştirilmeleri ile elde edilen çift katlı kumaş çeşididir. Ribana kumaşları ifade eden en büyük özellik, kumaş eni yönünde açıldığında her iki tarafta örgü raporuna bağlı olarak düz (R) ve ters (L) ilmeklerin değişimli olarak görünmesidir. Kumaşın yapısı sıra ile birbiri ardınca gelen düz ve ters ilmeklerden oluşur. 

Kaşkorse (Rib): İğne iptali kullanılarak üretilen ribana örgülere örnek olarak kaşkorse örme kumaş verilebilir. Kaşkorse (2×1 veya 2×2 kaşkorse) örme kumaş, yuvarlak ribana örme makinelerinde kapak ve silindirde her üç iğneden birinin iptal edilmesi ile yapılan RR ribana (2×1 ribana) örgü çeşididir. Enine yönde elastik olduğu için daha çok bant, kenar, kazak, kadın giyimi vb. yerlerde kullanılmaktadır. 

Pike (Lakost, Pique): Lacoste kilit ve iğne dizilişleriyle, özellikle tek plakalı örme makinelerinde ilmek ve askı hareketleri ile oluşturulan bal peteğine benzer özel yapıda askılı bir örme kumaş çeşididir. Lakost, genellikle merserize pamuktan veya polyester/pamuk karışımı iplikten üretilen sık ilmekli tişört ve spor üst giyiminde geniş olarak kullanılan bir kumaştır. Tenis gömleklerinden tanınan bu tip ilmekli kumaşlar, piyasada tek iğneli pike olarak da bilinir. Örme esnasında makineye bağlanan elastan ipliklerle kumaşa esneklik kazandırılabilir. 

Selanik (Cardigan): Selanik, çift plakalı ribana ve interlock makinelerinde ilmek ve askı hareketlerinin örgü raporu içinde uygun bir şekilde yerleştirilmesi ile oluşturulan tek iplikli, iri örgülü ve incili görünümlü bir örme kumaştır. 

Jakarlı İnterlok (Jacquard Interlock): İnterlok jakarlı makineler özelliklerine göre çok geniş desen yelpazesine sahiptir. Temel olarak ribana jakar sisteminden çok fazla bir farkı yoktur. Elektronik jakarlı makineleri son zamanlarda genellikle ribana-interlok jakarlı makine olarak tekstil piyasasında yer almaktadır. İnterlok jakarlı örgülerin üretimi ribana jakarlı örgülerin üretimi ile benzer özellikler taşımaktadır. Kumaşın ön yüzeyinde desen oluşurken arka yüzeyinde kullanılan renkli iplikler karışık olarak yer almaktadır. 

Jakarlı Süprem (Jacquard Jersey): RL jakarlı örgüler jakar sistemli tek plaka yuvarlak örme makinelerinde birden fazla renk kullanarak ya da tek renkte askı ilmek ve atlama hareketlerinin bir arada kullanılarak üretilen jakarlı kumaşlardır. Bu örgüleri diğer örgülerden ayıran en önemli fark jakar sisteminde iğnelerin ayrı ayrı seçilmesi ile desenlendirme kapasitesinin yüksek olmasıdır. Desenlendirme kapasitesi jakar sisteminin kumanda ettiği iğne sayısı ile orantılıdır. 36 İğne kapasiteli mini jakar sisteminde desen boyutumuz 36 iğne ile sınırlıdır. Bu sistemde uygulanan jakarlı örgünün raporu maksimum 36 iğneden oluşur. 

Jakarlı Ribana (Jacquard Rib): Jakarlı ribana örgülere birçok örnek vermek mümkündür. Geçmiş dönemlerde jakarlı ribana olarak sadece boyuna ya da enine çizgiler olan kumaşlar üretilmekteydi. Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile birlikte bilgisayarlı jakar makineleri üretilmektedir. Jakarlı ribana örgülerin oluşumunda ön yüzeyi desen oluştururken arka yüzeyi ise örgünün oluşumu için kullanılan ipliklerin taşındığı sistem mantığı vardır. 

Ottoman (örme): Yuvarlak örme makinesinde elde edilen bir kumaş türüdür. Genellikle, ottomanın yapısında 24 Ne ile 30 Ne iplik numaralarındaki, ipliklerin kullanıldığı görülmektedir. Ottoman kumaşın yüzeyinde enine çizgilerle hoş bir görüntü elde edilebilir. Ottoman kumaşın yapısında kullanılan lif cinsleri; co, pes, lycra, viscose, modal vb'dir. Ottoman örme kumaşı; tişört ve sivitşört yapımında ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. 

Kapitone Kumaş: İki kumaş arasına elyaf, keçe, sünger gibi dolgu malzemesi konularak muhtelif desenlerde çok iğneli kapitone makinelerinde dikilip birleştirilmesi işidir. Kapitone makinelerinin bu işi kumaşı sabit kasnağa germeden devamlı ve akıcı olarak yapar; yeni kumaş makineden seri halde geçerken adım adım süratle dikilir. Yeni model makineleri tek kat kumaşın üzerine kalın ip kurdele, pul payet gibi malzemeleri işleyebilmektedir. 

Double Face (dabıl feys): Double face ya da  dabıl kumaş, her iki yüzü de genellikle farklı renklerde ve dışa gelebilecek şekilde örülmüş (her iki tarafı da kullanılabilen), çift plaka interlok kumaştır. İki çözgü ve iki atkı sisteminden oluşan, birinci çözgü ve atkı sisteminin kumaşın üst dokusunu, ikinci çözgü ve atkı sisteminin ise kumaşın alt dokusunu meydana getirdiği örgülere çift katlı kumaş örgüleri denir. 

Krep Örgü Kumaş: Krep nedir sorusunun cevabı olarak; bükülmüş ipek ipliğinden bez armürle dokunan ince kumaşlara krep adı verilir. Kreplerin iplikleri bükümlü olmasından dolayı bürümcüklü bir görünüşü vardır. Kumaş tel tel söküldüğü zaman serbest kalan iplikler bükülmeye başlar. Tesettür giyimde kullanılan en yaygın kumaşlardan biri krep kumaştır. Çünkü krep kumaş hem terletmez, hem de kırışmaz. 

Polar Kumaşlar: Bakıldığında örgüsü tam olarak belli olmayan, havlu kumaş zeminine uygulanan bir takım işlemlerle her iki tarafı da tüylendiren, yumuşak, dolgun, sıcaklık hissi veren örme kumaşlardır. Genellikle; sweatshirt, hırka, mont, kaban astarı olarak kullanılır. Bebek giyiminde, fazlasıyla tercih edilen bir kumaş cinsidir. 

Ringel Kumaş: Yuvarlak örme makinelerinde özellikle süprem örme kumaşlarda renkli iplikler ve mekanik tekniklerle veya elektronik programlama yöntemleriyle enine çizgili desen oluşturma tekniğine piyasada ringel tekniği adı verilmektedir. Ringel tekniği düz yüzeyli yuvarlak örme kumaşlarda uygulanan ve değişik renkteki ya da değişik cinsteki ipliklerin desene uygun olarak yatay sırada bir veya birkaç sıra arayla değiştiği enine çizgiler desenler elde etme yöntemidir. 

Vanize Örgü Kumaş: RL tek plaka (süprem) yuvarlak örme makinelerinde iki farklı renk iplik veya farklı özellikte (parlaklık, büküm, kalınlık, hammadde vb.) iplikle örme kumaş ön ve arka yüzü ile tersinin farklı renk veya görünüş özelliği kazandırılmış örgülere vanize örgüler denir. Bu örgünün temeli iki ipliğin aynı anda, aynı sistemde ve aynı iğnede ilmek yapmasıdır. İpliklerin ön ve arka yüzde görünmeleri ise ipliklerin iplik kavuzlarından (mekikler) farklı noktalardan iğneye beslenmesi ile gerçekleşir. 

Mira Kumaş: Yumuşak dokulu mira örme kumaşlar, kırışmaya karşı dirençlilik özellikleri ile öne çıkar.