Overlok Nedir, Overlok Makinesi Nedir

Overlok makinesi. 

Overlok makinesi (Alm. Overlockmaschine, Überwendlichmaschine, Fr. surjeteuse, İng. overedging machine; overlock machine; overlock sewing machine), kesilmiş kumaş kenarlarındaki saçaklanmayı önlemek amacıyla sürfile dikişi yapan makinelerdir. Overlok, bir veya iki parça kumaşın kenarlarını kenar, kenar kıvırma veya dikme için diken bir dikiş türüdür. Overlok, kumaş, halı, kilim vb. kenarlarının sökülmesini önlemek ve sağlamlaştırmak için makine ile yapılan sıkı, zikzaklı dikiş yöntemi ve bu dikişi yapan makinenin adına denir. Genellikle bir overlok dikiş makinesi, bazıları kesicisiz yapılsa da, kumaşın kenarlarını beslenirken keser. 

Overlok makineleri, adını İngilizce karşılığı olan (overlocked) kapatma veya bitirme dikişi denilen dikiş türünden alır. Overlok makineleri, genel olarak endüstriyel ve ev amaçlı kullanım olarak iki gruba ayrılır. Endüstriyel overlok makineleri, daha çok tekstil fabrikaları ya da küçük çaplı konfeksiyon atölyeleri tarafından kullanılır ve ev kullanımlı ya da amatör makinelere nazaran daha yüksek kapasiteleri olduğu gibi bir çok farklı dikiş türü vardır. Bunları saymak gerekirse üç iplik, dört iplik, beş iplik olarak adlandırabiliriz. Üç iplik overlok makineleri genel olarak kenar temizleme, kumaşın türüne göre yan kapatma, kol takma, omuz çatma gibi işlerde kullanıma uygundur. Dört iplik overlok makineleri farklı kumaş türlerinde (kalın penye kumaşlar akrilik ya da polyester örgü kumaşlar) yine yukarıda saydığımız işleri yapabilir. Beş iplik overlok makineleri ise daha çok bornoz, kot kumaşları gabardin kumaşlar, perdeler, halı kenarları gibi dikiş sağlamlığı gerektiren kumaşlarda kullanılır. 

Ev tipi overlok makineleri ise daha küçük daha az yer kaplayan türden makinelerdir. Ev tipi makinelerde ufak tefek tamir işleri, el bezi kenarları, pantolon paça kenarları, sökük gibi tamir gerektiren işlerde kullanılabilir. Overlok makineleri şu parçalardan oluşur: Alt lüper, üst lüper ve iğne mili. Bu üç sabit parça bir aerodinamikle hareket eder. Üst lüper yandan ileri doğru hareket ederken alt lüper geriye doğru çekilir ve ortaya örümcek ağı görünümünde düz ve kenarı temiz bir dikiş çıkar. Bu parçaların yanı sıra iğneyle birlikte hareket eden makinenin sağ tarafında elmas bir temizleme bıçağı vardır. Overlok makineleri genel kullanım alanları dışında kullanılamaz. Dikiş işlemi sadece örgü ve dokuma kumaşlar için geçerlidir. Overlok dikiş yapılan veya yapılması gereken yerler düzgün birleşik ve temiz bir kenar yapısına sahip olmalıdır. Eğer böyle değilse de makine bıçağı vasıtasıyla düzeltilebilir. 

Kıstırmalı ve çektirmeli overlok makineleri 

Overlok makineleri, sarma dikişi ya da emniyet dikişi ile beraber sarma dikişi yaparak kumaş kenarlarını dikiş tipleriyle kapatma özelliğine sahiptir. Tek iplikli overlok makineleri sürfile gibi küçük işlemlerde, 3 ve 4 iplikli overloklar birleştirme dikişlerinde, 5 ve 6 iplikli overloklar ise dayanıklı olması istenen birleştirme dikişlerinde kullanılır. Overlok makinelerinin ayrıca, kastırmalı overlok, çektirmeli overlok, kot (Jean, denim) overloğu gibi çeşitleri vardır. Kastırmalı overlok dikiş makinesi, örgü kumaşların birleştirilmesinde kullanılan, iplik zinciri kıstırıcı olan overlok makineleridir. Kıstırmalı overlok dikişi, üç ip-likli overlok makinesinde iğne plakasına takılan ve yaprak adı verilen parça ile oluşturulur. Çektirmeli overlok makinelerinde yardımcı ve dişli yüzeyli bir sevk silindiri transport işlemine yardımcı olur ve genellikle denim kumaşlarının dikiminde kullanılır. Kot (jean/denim) overloğu, kot giysilerin özellikle iç paça ve yan birleştirilmelerinde kullanılır.