Buldan bezi. |
Buldan bezi, buldan bükülüsü ya da akalemli bez olarak bilinir. Çözgüsü atkısı kıvrak iplikten (fazla bükümlü) yapılan bir kumaş türü. Günümüzde Buldan'da üretilen bu dokumalar adını bu yöreden almaktadır. 13. yüzyılda akalemli bez 17. yüzyılda boğası bez 1883'ten sonra muhacir bezi diye anılmıştır. Günümüzde çözgüsü düz, atkısı kıvrık iplikle dokunmaktadır.
Buldan Bezi, Denizli ili Buldan ilçesi ve çevresinde dokunmaktadır. Yörede antik çağdan beri dokumacılık yaygın olarak yapılmaktadır. Yöredeki pamuk tarımı oldukça önemli ve dokumacılıkla bağlantılıdır. 13. yüzyıldan itibaren yörede Oğuz Aşiretlerinden Yörük ve Türkmenler, dokumacılık alanındaki çeşitlilikleri ile yörenin dokuma geleneğini zenginleştirmişlerdir. Aşık Paşazade Tarihi'nde bölgenin "Ak Alemli" bezlerinden bahsedilir. Osman Gazi'ye Buldan'dan hediye olarak kırmızı kumaşlar ile ipekli ve pamuk peştemal, bürgü, peşkir ve çevre gönderildiği, I. Murat ve Yıldırım Beyazıt’ın yörenin o dönemki adıyla Tonozlu (Tokuzlu)-Lazkiye dokumalarından "Ak Alemli Bez" kullandıkları bilinmektedir.
Denizli Buldan dokuma kumaş. |
Buldan bezi, bükülü pamuk ipliğinden dokunan, bürümcük diye de bilinen pamuklu bir bezdir. Pamuk ipliğinden meydana gelen bez genellikle krem ve beyaz olarak dokunur. Ancak istenildiği takdirde kaynatma sırasında istenilen renge boyanabilmekte ve bu renklerle desen ve renkli dokuma yapılabilmektedir. Osmanlı Devletinde Osman Bey döneminden itibaren kullanılmaya başlanan Buldan bezi, asırlar boyunca şehzadelere elbise, hanım sultanlara çeyizlik olarak itibar görmüştür. Öyle ki bugün bile Osmanlı Sarayı’na ait giysi koleksiyonlarında Buldan bezinden yapılan iç gömlekler, şalvarlar dikkat çeker.
Buldan dokuması. |
Buldan Bezi/Buldan Bükülüsü; doğal beyaz renkte iplikler ile dokunmaktadır. Bez için, normal bükümde pamuk çözgü ve sık bükümlü pamuk atkı kullanılarak bezayağı dokuma örgüsünde dokunmaktadır. Dokumada çözgü normal büküm, atkı ise sık bükümlüdür. Buldan Bezi’nin en karakteristik özelliği; sıcak sabunlu su ile yıkanmasından sonra kazandığı buruşuk yapısıdır. Atkı ipliklerinin büküm oranına göre eni daralarak buruşuk yapı oluşur. Buldan bezinin; bükülü bez, ak alemli bez gibi farklı isimleri vardır. Buldan bezi, bürümcük dokumalardandır ve dokuma vücuda yapışmadığı için giysi ile vücut arasında hava kalarak ısı yalıtımı oluşur. Orijinal buldan dokumalarda desen yoktur. Buldan bezinden peştemal, gömlek, iç gömleği, çarşaf, örtü, perde, hamam kesesi yapılmıştır.
Buldan ipek dokuma kumaş. |
Buldan Bezinin Özellikleri Nelerdir
Buldan bezi % 100 pamuklu kumaştan el tezgahlarında dokunarak doğal yöntemler ile yapılırlar. Orijinal Buldan Bezi kıvırcık iplikle dokunduğu için kumaşa bürümcük adı da verilir. Pamuklulara ek olarak ipekli buldan kumaşta dokunmaktadır.
- Buldan bezi pamuklu kumaştan dokunduğu için vücut terini tamamen emer.
- Nefes alan yapısı anti alerjiktir.
- Buldan bezi, dokuma tekniği ve kullanılan boyalar nedeniyle sağlıklı ve dayanıklıdır.
- Orijinal Buldan bezi kıvırcık iplikle dokunduğu için kumaşa bürümcük adı da verilir.
Buldan Bezi için 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 12. maddesi bağlamında ve Buldan Ticaret Odasının başvurusuyla 27.01.2010 tarihinden geçerli olmak üzere mahreç/coğrafi işaret almıştır.
2 yorum:
denizlide doğdu şimdi kumaş oldu yaşa buldan bezi
Yöresel dokumalar içinde en bilineni ve geçmişi en eskiye uzananı ise Denizli'nin Buldan ilçesine özgü Buldan bezidir.
Yorum Gönder