 |
| İplikler çeşitli yöntemlerle birleştirilerek kumaşlar üretilir. |
İplik, belli bir kütleyi oluşturacak şekilde çeşitli liflerin ve elyaf demetlerinin biraraya getirilerek aralarındaki bağlantının büküm verilerek güçlendirilmesi ile oluşan ince uzun bir tekstil ürünüdür. İplikler yerine göre mamul, yerine göre de yarı mamul mal olarak nitelenebilirler. Örneğin; dikim işlemlerinde kullanılan dikiş iplikleri mamul mal olarak ifade edilebilirler. Ancak dokuma ya da örmede kullanılan iplikler kumaşın ana maddesini oluşturduğu için yarı mamul mal şeklinde nitelenir. İplikler pamuk, yün, keten veya kesilmiş yapay liflerden imal edildiklerinde bunlara stapel lif ya da kesikli lif iplikleri adı verilir. Bu arada ipek ve sonsuz yapay lifler de filament adını verdiğimiz kontinü lif ipliklerini meydana getirmektedir. Eski çağlardan bu yana ipliklerin çeşitli yöntemlerle üretildiklerini biliyoruz. Bu açıdan bakıldığında tekstil üretiminin yeryüzündeki ilk mekanize endüstri dallarından biri olduğu ifade edilebilir. Ancak eğirme tekniğindeki gelişimin ilk basamakları tarih öncesi zamanların karanlığında gizli kalmıştır. İlk önceleri elle veya el çıkrıkları ile yapılan iplik üretimi 1700'lü yılların ortalarında başlayan makineleşme ile üretim kapasitesi ve kalite açısından büyük ilerlemeler göstermişlerdir. Günümüzde iplik üretimi ise son teknoloji olan süper verimli ve yüksek kaliteye yönelik makinelerle sürdürülmektedir.
1-) Doğal polimerlerden elde edilen tekstil malzemeleri:
-Hayvansal esaslı tekstil malzemeleri: Yün, Tiftik, Angora, Deve vb.
2-) Sentetik polimerlerden elde edilen tekstil malzemeleri: Polyester, Poliamid, Poliakrilnitril, Polipropilen.
3-) Anorganik polimerlerden elde edilen tekstil malzemeleri: Asbest, Cam elyafı.
Tekstil malzemelerinin özellikleri mamul maddenin kalitesini ve üretim metotlarını önemli ölçüde etkiler. Aşağıda tekstil malzemelerinin önemli özellikleri görülmektedir:
Tekstil Liflerinin Özellikleri, Nedenleri ve Etkileri
Lif boyu, Tabii (doğal) liflerde yetişmelerine bağlı ve kimyasal liflerde ise imalat metoduna bağlı olup kullanım yeri ile ilgilidir. Farklı lif boyları iplik imalatında; çekimi etkiler, bükümü etkiler, iplik yapısını ve düzgünsüzlüğü etkiler, iplik imalat metodunu etkiler. (uzun veya kısa lif iplikçiliği)
Lif inceliği, Tabii liflerde yetişmelerine bağlı ve kimyasal liflerde ise imalat metoduna bağlı olup kullanım yeri ile ilgilidir. Farklı lif incelikleri iplik imalatında; iplik eğirme kabiliyetini etkiler, iplik düzgünsüzlüğünü etkiler.
Esneme ve kopma uzaması, Genellikle molekül zincirinin yapısıyla ilgilidir. Çalışma şartlarını etkiler, maruz kalınan dış kuvvetlerden dolayı mamul maddenin kullanımını etkiler.
Kıvrımlılık, Tabii liflerin yetişmelerine bağlı ve kimyasal liflerde ise imalat metoduna bağlı olup kullanım yeri ile ilgilidir. Mamul maddenin hacimliliğini, tutunma yeteneğini ve elastikiyetini etkiler.
Dış yüzey yapısı, Tabii liflerin yetişmelerine bağlı ve kimyasal liflerde ise imalat metoduna bağlı olup kullanım yeri ile ilgilidir. Lifin band içindeki tutunma yeteneğini etkiler, mamul maddenin hava geçirgenliğini etkiler, mamul maddenin ısı tutma yeteneğini etkiler, mamul maddenin yıkanma şartlarını etkiler. Işığı yansıtma yeteneğini (parlaklığını) etkiler.
Boya alma yeteneği, Tekstil maddesinin kimyasal yapısı ile ilgilidir. Boyama süresi ve boya türünü etkiler.
Nem alma yeteneği, Makromolekül yapıdaki boşluklar nemi emerler. Ağırlığı ve hacmi etkiler, mukavemeti etkiler, statik elektriklenmeyi etkiler.
Isı (termik) yeteneği, Molekül zincirinin yapısı moleküllerin arasındaki kuvvetlerin etkisi, molekül zincirinin oryantasyon ve polimerizasyon derecesi ile alakalıdır. Fiksaj ve form verme işlemleri (tekstüre ve ütü) plastiklik derecesini ve form almayı etkiler. Isıl işlem esnasında parlaklığı etkiler, mamul maddenin kullanım özelliklerini etkiler.
Statik elektriklenme, Düşük rutubet alma, düşük elektrik iletkenlik kabiliyeti ve sürtünme statik elektrik yüklenmesine sebep olur. Üretimi olumsuz yönde etkiler. Mamul maddenin kullanımını etkiler.
Kimyasal etkilere karşı özelliği, Molekül zincirinin yapısı ile ilgilidir. Terbiye işleminde çalışma şartlarını etkiler. Temizleme işleminde mamul maddenin kullanım şartlarını etkiler.
3 yorum:
örümcek ağından elbise yapılabilir mi? örümcek ağı aynı incelikteki bir çelik telden 6 kat daha sağlam olduğuna göre, daha sağlam elbiseler elde ederiz ama söz konusu elbiseler rahat olur mu. yani giyilebilecek dökümlülük verilebilir mi?
Bilindiği gibi insanoğlunun üç temel ihtiyacı, yeme, içme; örtünme ve barınmadır. Tekstil bunlardan ikincisine cevap vermek için ortaya çıkmış ve zaman içinde gelişerek bugünkü konumuna ulaşmıştır. Sanayi devrimine kadar daha çok, bir sanat veya zanaat olarak icra edilen Tekstil üretimi bilhassa buhar gücünün tezgahlarda kullanılmasıyla beraber bir çok alt dala ayrılan dev bir endüstriye dönüşmüştür. Bu esnada tekstil materyalleri ve prosesleri hakkındaki bilgilerin son derece sınırlı ve yetersiz olduğu anlaşılmış ve bu konudaki eksiklikleri gidermek, araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmak üzere 19. yüzyılın 4. çeyreğinde üniversitelerde akademik araştırmalar yapmak üzere ilk Tekstil bölümleri kurulmuştur.
lif çeşitleri, temel tekstil teknolojileri, iplik nedir, tekstil liflerinin kalite özelliklerinin belirlenmesi, liflerin fiziksel ve kimyasal özellikleri,
Yorum Gönder