Sürdürülebilir Tekstil Nedir, Tekstilde Sürdürülebilirlik Kavramı ♻️

Tekstilde sürdürülebilirlik. 

Sürdürülebilirlik (sustainability), bir endüstrinin veya organizasyonun ana kaynakları tüketmeden belirsiz bir geleceğe dek işlevini sürdürmesidir. Herhangi bir endüstri kuruluşu; üretim sürecinde faydalandığı kaynaklardan ve işgücünden çevresel, sosyal ve ekonomik bakımdan sorumludur. Mevcut kaynakların ve işgücünün sadece bugün değil gelecekte de üretim sürecini devam ettirebilmesi için sürdürülebilirlik ilkesi benimsenmektedir. 

Sürdürülebilir tekstil, tekstil ve moda sektöründe hızlı moda anlayışına karşı gelişmiş, ekolojik bütünlüğü ve toplumsal adaleti savunarak tekstil ürünlerini ve sistemini değiştirmeyi hedefleyen bir akım. Yalnızca ürünle değil, modanın bağlantılı olduğu toplumsal, kültürel, ekolojik, finansal sistemlerle de ilgilenen bir yaklaşımdır. 

Bütün sektörlerde önemli olan sürdürülebilirlik, tekstil ve moda sektörü için de oldukça önemlidir. İnsanın temel ihtiyaçlarından giysileri, aksesuarları ve ev tekstili ürünlerini üreten bu sektörde; ham madde ve yardımcı malzemenin doğal kaynaklı olması, lif üretiminde kullanılan pestisitlerin (kimyasal ilaç, böcek zehri) azaltılması yada pestisit ihtiyacı en az olan liflerin (kenevir vb.) tercih edilmesi, kimyasal madde kullanımının oldukça azaltılması, geri dönüşüm ürünlerinin üretimlere dahil edilmesi, ürün ömrünün daha uzun süreli olması ve üretim-tüketim aşamalarında geri dönüşümün sağlanabilmesi, hatta hiçbir atık oluşumuna sebebiyet vermeyen bir üretim sistemi kurulması; dünyamız için ekolojik ve ekonomik açıdan oldukça önemlidir. 

Tekstil sektöründe sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için tekstil ekolojisi kavramı önem arz etmektedir. Tekstilde ekoloji; üretim ekolojisi, insan ekolojisi ve atık ekolojisi olmak üzere üç grupta incelenebilir. Ham maddenin çevre dostu koşullarda üretilmesi, kimyasalların çevreye zarar vermeyecek ürünlerden seçilmesi, solunum, sindirim ve ter yoluyla insana zarar vermeyecek giysilerin üretilmesi, üretim atıklarının ve kulanım sonucu oluşan atık giysilerin geri dönüşüm süreçlerinin gerçekleştirilmesi gibi konular, tekstilde ekoloji, sürdürülebilirlik açısından önemlidir. Tekstilde ekoloji yaklaşımına göre; üretimler ekolojik etik çerçevesinde yapılmalı, ürünler insan sağlığı açısından zararlı olmamalı ve ömrünü tamamlayıp atık haline gelen ürünler sürdürülebilirlik felsefesine uygun olarak değerlendirilmelidir. Tekstil sektöründe sürdürülebilirliği, ekolojiyi tehdit eden en önemli sorunların başında atık meselesi gelmektedir. Tekstil ve moda endüstrisi dünyanın en eski ve en büyük sektörlerinden biridir. Günümüzde moda endüstrisi çevreye en fazla zarar veren sektörlerden biri olmuştur. Sektörde giderek artan bu sorunun çözümü için, sürdürülebilir malzemelerin ve üretim yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir. Bunun için konvansiyonel doğrusal malzeme akışı yerine döngüsel malzeme akış benimsenmeli ve geri dönüştürülmüş liflerin kullanımı tercih edilmelidir. 

Sürdürülebilir tekstil süreçleri. 

Modada Sürdürülebilirlik 

Temelleri çevre hareketiyle birlikte atılan Sürdürülebilir moda kavramı, sektörde toplumsal değeri ve refahı önceleyen bir iş modelinin benimsenebileceği inancına dayanır. Moda, temelde sürekli olarak ve hızlı değişen eğilimlerle ilgiliyken sürdürülebilirlik “uzun sürmek” anlamına gelmektedir. Sürdürülebilir moda ilgi çekici olmayı, modaya bağlı kalmayı, tüketim çılgınlığını reddetmektedir. Moda ve sürdürülebilirlik birbiriyle çelişen olgular olarak karışımıza çıkmaktadır. Moda; hızlı ve sürekli olarak tüketimi amaçlarken sürdürülebilirlik ürün ömrünün daha uzun olmasını ve daha yavaş bir döngüyü savunmaktadır. Ancak tüm bunlar karşısında özellikle son dönemlerde tekstil ve hazır giyim sektöründe çevresel sürdürülebilirlik konuları önem kazanmaktadır. Birincil uygulamalar, zararlı kimyasalların çevre dostu maddelerle değiştirilmesi ve giyim eşyalarının geri dönüştürülmesiyle atık ve kaynak tüketiminin azaltılmasını içerir. 

Sürdürülebilir Tekstilin Üç Boyutu 

Çevresel Boyut: Tüm endüstriler içerisinde tekstil sektörü dünyada en fazla kirliliğe sebep olan ikinci sektör konumundadır. Tekstil sektörü dünyadaki su kirliliğinin % 20'sine ve karbon salınımının % 10'una neden olmaktadır. Aynı zamanda 21 milyar ton çöp yine her yıl tekstil endüstrisi tarafından üretilmektedir. Bütün bu atıklara ek olarak yüksek miktarda doğal kaynak harcanmaktadır. 1 kilogram pamuk üretebilmek için 20000 litre su harcanması gerekmektedir. 

Sürdürülebilir tekstil süreçleri, üretimin yıllar sonra da şimdi olduğu gibi devam etmesi için çevreye verilen zararları ve kaynak harcamalarını en aza indirmeyi hedefler. Bunun için tekstil kuruluşları atık yönetimi yaparak toprağa, suya ve havaya en az zararı veren endüstri modelini benimserler. Atıkların gübreleştirilmesi veya geri dönüştürülmesi ile çevre kirletilmemiş olur. 

Sosyal Boyut: Tekstil firmaları üretim yaparken çevreye duyarlı olmakla insan kaynaklarının da sürdürülebilir olmasını sağlar. Atık yönetimi ile insanların çevresel faktörlerden olumsuz etkilenmesi engellenmiş olur. Ancak iş gücünün verimliliğini korumak için bu yeterli değildir. Endüstri kuruluşları çalışanlarına uygun çalışma koşulları hazırlamalıdırlar. Gelecekteki üretim faaliyetlerine iş gücü olarak katılması olası diğer insanların da sosyal çıkarlarını gözetmek için sosyal yardım organizasyonlarında aktif rol almalıdırlar. 

Ayrıca tekstil üretimi yapan kuruluşları, ham madde olarak kullandıkları materyallerin mümkün olduğunca az kimyasal madde içermesine veya tamamen organik olmasına dikkat eder. Kumaşların ve ipliklerin üretildiği bitkilerin böcek ilacı gibi zararlı maddeler içermesi, ürünlerin insan sağlığına zarar vermesine sebep olur. 

Ekonomik Boyut: Sürdürülebilir Tekstil ilkelerini benimsemiş bir tekstil kuruluşu, üretim yöntemlerinde çığır açar. Geleneksel verimsiz üretim yöntemleri yerine hem zararsız hem de daha verimli üretim için teknolojiden faydalanır. Aynı zamanda bölgesel istihdam sağlayarak ekonomik kalkınmaya katkı sağlar.