 |
| Şönil iplik. |
Şönil ya da şenil iplik (Alm. Chenille, Fr. fil chenillé; İng. chenille yarn), daha çok döşemelik kumaş, triko ve el örgüsü gibi ürünlerde kullanılan, iki çapraz çözgü ve hav atkıları ile elde edilen leno örgülü yapıda atkı ipliklerinin çözgüler arasında kesilmesiyle oluşturulan bir fantazi ipliğe denir. Şönil iplikler, klasik kadifelerde oluşturulan hav yüzeyini daha kolay biçimde elde etmek için iki çapraz çözgü ve hav atkıları ile elde edilen lino örgülü yapının çözgüler arasında kesilmesiyle oluşturulan bir fantazi ipliklerdir.
Fantazi iplik grubu içerisinde yer alan ve özel bir öneme sahip olan bir iplik türü de şönil ipliğidir. Şönil kelimesinin kelime anlamı tırtıl veya tüylü tırtıldır. Şönil iplik yumuşak, tüylü ve sıra dışı bir yüzeye sahiptir. Şönil iplikleri, liflerin iki eksenel iplik etrafında helisel düzenlendiği kesik havlı bir yapıdadır. Bu helisel yapı sebebiyle iplik yüzeyinde çok hoş bir dalgalı görüntü ile kumaş yüzeyi üzerinde de parlaklık oluşmaktadır. Hav ipliğinin zemin ipliğinden ayrılmasını önlemek için kilit ve hav iplikleri arasında mekanik friksiyon kuvvetleri meydana gelmektedir.
Şönil iplik üretiminde iki tip iplik kullanılmaktadır: Hav (efekt) ipliği ve kilit (temel, öz, çekirdek) iplik.
Bu ipliğin oluşumunu sağlayan efekt, kilit iplik adı verilen 2 adet yüksek bükümlü, ince ve mukavim ipliğin beraberce katlanması ve kesikli liflerden eğrilmiş veya flaman yumuşak bükümlü bir ipliğin kesilmesi ile oluşturulan havların, oluşan temel ipliğin uzunluğu boyunca verilen bir büküm ile sabitlenmesi (sıkıştırılması) esasına dayanmaktadır.
Hav ipliği; şönil ipliğe estetik değer kazandıran ve yüzey görüntüsünü belirleyen ipliktir. İpliğe hacim verilmesini sağlarken kütle olarak yapının % 70-75’ini oluşturmaktadır. Hav ipliği olarak düşük bükümlü iplikler kullanılmaktadır. Bu yüzden sağlam bir yapıya sahip değillerdir. Şönil ipliklerden kumaş üretildiğinde hav iplikleri kumaş yüzeyinde kalmakta ve kumaşa değişik görünüm kazandırmaktadır.
Kilit iplik; hav ipliklerden kesilen havları, üzerindeki büküm sayesinde tutan ipliktir. Şenil ipliğe mukavemet özelliği kazandırmakta ve iplik kütlesinin % 25-30'unu oluşturmaktadır. Şenil iplik yapımında yün, pamuk, viskon, akrilik, polyester, polyamid gibi doğal veya yapay her tür ham maddeden kilit iplikler kullanılabilmektedir. Floş iplik gibi yüzeyleri kaygan özellikte olan iplikler şenil iplik üretiminde kullanılırken bir takım sentetik ipliklerle karıştırılmaktadır. Karışım oluşturularak elyafın kaygan olması sebebiyle meydana gelebilecek üretim zorlukları ortadan kaldırılmaya çalışılmaktadır. Yüksek kalitede şenil ipliği için kilit ve hav bileşenlerinin doğru şekilde seçilmesi gerekmektedir.
Şenil iplik, üretimi zor olan ve yüksek hav kaybı olasılığı sebebiyle üretim esnasında yüksek dikkat isteyen bir yapıya sahiptir. Şenil ipliğin kullanımı esnasında gösterdiği performans özelliklerinden en önemlisi aşınma direnci özelliğidir, çünkü zemin iplikleri arasından bir şekilde sıyrılmayı başaran hav iplikleri, kumaş yüzeyinde hiç de çekici bir görüntü oluşturmayan kel (çıplak) görünüme sebep olmaktadır.
Şenil iplikler yumuşaklık, parlaklık özelliği ve efektif yapısı nedeniyle dokuma ve örme işletmelerinde kullanım yeri bulmuşlardır. Dokuma fabrikalarında atkı ipliği olarak kullanılırken, örgü fabrikalarında çözgülü örme makineleri, atkılı örme makineleri ve raşel düz örme makinelerinde kullanılmaktadır. Bu ipliklerden elde edilen şönil kumaşlar ise; örme kazaklar, dış giyim kumaşlar, mobilya ve araba döşemeleri, perdeler, battaniye ve halıları da içine alan birçok alanda kullanılabilmektedirler.
0 yorum:
Yorum Gönder