Leno Örgüsü Nedir, Leno Kumaş Ne Demek

Leno dokuma örgüsü (Alm. Dreherbindung, Fr. armure gaze, İng. leno weaving), dokumada yan yana bulunan çözgü ipliklerinin atkı ile bağlantı yaparken birbirine paralel kalmayıp çaprazlar oluşturarak bağlantı yaptığı örgü çeşidine denir. Leno, dokumada çözgü tellerinin çaprazlanmasıyla (etrafında dolaşılmasıyla) yapılan gözenekli tip kumaşlara denir. Leno dokumalar, çözgü ipliklerinin çapraz hareket etmesi ile elde edilen, seyrek dokunmuş olmalarına karşın oldukça sağlam yapıda olan kumaşlardır. Leno dokumaları oluşturmak için döner gücü tertibatları kullanılır. 

Dokuma kumaşlar atkı ve çözgü adı verilen iki iplik sisteminin birbirine dik olacak şekilde konumlandırılıp, örgü adı verilen bağlantı sistemine göre kesişerek bağlanmaları ile oluşturulan tekstil yüzeyleridir. Leno, döner gücü, ajur, çapraz ya da gaze adı ile anılan dokuma yüzeyler ise; çözgü ipliklerinin yukarı ve aşağı hareketinin yanında, aynı zamanda çapraz hareket ettirilmeleriyle oluşturulan, seyrek dokunmuş fakat sağlam yapılı olan tekstil yapılarıdır. 

Bu kumaşların dokuma makinesinde dokunması döner gücü tertibatları ile sağlanır. Leno dokuma kumaşlarda yan yana bulunan çözgü iplikleri atkı ile bağlantı yaparken birbirine paralel kalmayıp, aynı zamanda çapraz geçişler yaparak birbirlerine de bağlanırlar. Kumaşa seyrek fakat dayanıklı yapısını veren çözgü ipliklerinin meydana getirdiği bu çapraz geçişlerdir. Leno kumaşların elde edilmesi için biri düz diğeri çapraz (ilmeli) hareketi yapmak üzere kullanılan iki çözgü grubu bulunmaktadır. Çözgü ipliklerinin çapraz hareketi nedeniyle bu tür kumaşlar leno dokuma olarak adlandırılır. 

Leno dokuma. 

Özel çözgülerin ana çözgü iplikleriyle kesiştirilmesi döner gücü yada yarım gücü olarak bilinen sistemle sağlanır. Yarım gücünün ipleri normal bir gücü çerçevesinin gücü gözlerinden geçirilir. Özel çözgüler önce normal bir gücü çerçevesinden geçirilir. Sonra yanındaki ana çözgüyle kesiştirilerek, önde yarım gücü gözünden geçirilir. Özel çözgü ipliği yanındaki ana çözgüyle çapraz duruma girdiğinden, bu çözgülere çapraz çözgü, bu çözgüleri hareket ettiren çerçevelere de ön çapraz veya arka çapraz çerçeveler adı verilir. Ana çözgü hareketsiz kalırken, arka çapraz çerçeve aşağı inmiş ve yarım gücüyü taşıyan ön çerçeve ön çapraz çerçeve yukarı kalkmışken açılan ağızlık içine atkı atıldığında iki çözgü arasındaki çapraz kesişme sabitlenmiş olur. Ön çapraz çerçeve aşağı inmişken arka çapraz yukarı kalkığında çapraz örgü ana çözgünün diğer yanına geçmiş olacak ve atkıyı sıkıştıracaktır. Bu şekilde açılmış olan ağızlıktan atkı atıldığında yeni bir çapraz oluşumu sabitlenmiş olacaktır Dokuma ilerledikçe çapraz örgü kumaşa daha büyük uzunluklarda, tezgahın arkasına yerleştirilen özel bir gevşetici mekanizma aracılığıyla, çapraz örgünün daha hızlı beslenmesi sağlanır. Bu sistemle dokunan kumaşa gaze veya leno adı verilir. Çapraz çözgülerin kesiştiği çözgü sayısı veya çapraz örgünün bir hareketi sırasında üst üste atılan atkı sayısı değiştirilerek ve iplikler arasında çeşitli boşluklar bırakılarak desen yapılabilir. 

Leno kumaş örgüsü. 

Örneğin; A ile gösterilen Leno örgüde (5/5 atlama yapan leno örgüde) leno gücüler kullanılarak leno bağlantı yapılabilir veya 5/5 atlama yapan örgü de çelik gücüler kullanılarak normal düz bağlantı yapılabilir. B ile gösterilen Leno örgüde 3/3 atlama yapan örgüde leno gücüler kullanılarak leno bağlantı yapılabilir veya 3/3 atlama yapan örgü de çelik gücüler kullanılarak normal düz bağlantı yapılabilir. 

Leno dokumalar birbirini kesen iki dizi çözgü ipliği ile genellikle bir dizi atkı ipliğinden oluşturulur. Bu şekilde gevşek örgülü, boşluklu ve gözenekli yapılar oluşturulabilir. Çeşitli örgü efektleri, atkıda fantezi iplikler kullanılarak çeşitli doku efektleri elde edilebilir. Kadın ve erkek üst giyimi, ev tekstili, gıda ambalajı ve seracılıkta, inşaat sektöründe, filtre kumaşı, jeotekstil uygulamaları, tıbbi tekstiller ve oto döşemelerinde giderek yaygınlaşan bir kullanım alanına sahiptir.