Deve Yünü Nedir, Deve Yünü Özellikleri 🐫

Deve lifi (deve kılı) kendine özgü bir renge sahiptir. 

Deve yünü (Alm. Kamelhaar, Fr. poil de chameau, İng. camel hair), çift hörgüçlü Asya develerinden elde edilen üst giyim, halı, battaniye üretiminde kullanılan hayvansal liflere denir. 

Deve, devegiller familyasının Camelus cinsini oluşturan iki evcil hayvan türünün ortak adıdır. Develer, yüksek boylu, uzun ve eğri boyunlu, sırtında bir ya da iki hörgüç bulunan, yük taşımakta yararlanılan, eti yenilebilen memeli hayvanlardır. Develer yük taşıma ve binek hayvanı olarak kullanıldığı gibi, yünü, sütü, derisi ve eti için de beslenir. 

Günümüzde daha çok, Asya ve Afrika'da yaşayan evcil bir hayvan olan devenin kıl örtüsünden elde edilen liflere deve yünü denir. Deve yünü yalnızca iki hörgüçlü (Camelus bactrianus) deveden elde edilebilmektedir. Deve yünü, nefes alabilen yapıdadır, terletmeme ve bakteri barındırmama özellikleri ile öne çıkarlar. 

Deve Yününün Elde Edilmesi 

Devenin derisi üzerinde iki farklı kıl örtüsü bulunur. Üst tabakadaki lifler, kalın ve kaba; alt tabakadaki lifler ise ince tüylerden oluşur. Alttaki ince tüyler, devetüyü olarak adlandırılır ve ekonomik değeri çok yüksektir. Devedeki kıl örtüsü ilkbahar ve yaz başlarında kendiliğinden dökülür. Dökülen bu kıllar hayvanın gezindiği, oturduğu ve yattığı yerlerden toplanır. Toplanan lifler taraklama yolu ile ince ve kalın olarak ayrılır. Ortalama olarak bir deveden yılda 2-3 kg devetüyü elde edilir. 

Deve liflerinin enine ve boyuna kesit görüntüsü. 

Deve Tüyü Özellikleri 

Deve lifi, üst kaba ve alt ince olmak üzere iki farklı tipte lif içerir. Alt ince liflerin çapları ortalama olarak 20 µ'dur. Devetüyünün rengi çeşitli bölgelere ve devenin cinsine göre değişir. Develerin renkleri; taba, açık kahverengi, sarı ve kızılımsıdır. Açık kahverengi kumaşların çoğu devetüyü rengi olarak adlandırılır. Bu rengin ağartılması mümkün olmadığından kendi renginde kullanılır. Deve tüyü yumuşak, parlak, mukavemeti yüksek liflerdir. Sıcağı ve soğuğu geçirmez, aynı zamanda doğal su iticidir. Pahalı olması nedeniyle yün ile karıştırılarak kullanılır. Devetüyünün, mikroskop altında enine kesiti incelendiğinde hemen hemen yuvarlak kesite sahip olduğu görülür. Boyuna incelendiğinde ise üst tabakadaki pulların belirgin olmadığı görülür. 

- Deve yünü esas olarak iki hörgüçlü Bactrian develerinden elde edilmektedir. 

- Develerde lif örtüsü üst kaba ve alt ince liflerden oluşmasına karşın, deve yünü terimi esas olarak alt ince lifler için kullanılmaktadır. 

- Ergin dişi bir deveden elde edilen üst kaba ve alt ince lif miktarı karışık olarak 2.7 - 3.5 kg'dır. 

- Alt ince liflerde incelik 14-28 mikron, uzunluk ise 2.5 - 12.5 cm arasında değişim göstermektedir. 

- Renk açık kahverengiden kızıl kahverengine kadar değişmektedir. 

- Beyaz liflerin en değerli olmasına karşın, nadir olarak bulunmaktadırlar. Bu lifler yumuşak tutumludurlar ve medulla tabakası içermemektedirler. Tekstil sanayinde esas olarak bu lifler tercih edilmektedir. 

- Üst kaba lifler daha uzun, daha kaba ve daha serttirler. 

- Bu liflerde çap ortalama olarak 20 - 120 mikron, uzunluk ise 37.5 cm'dir. 

- Bu liflerin çoğunda medulla tabakası bulunmaktadır. 

- Deve kıllarının renkleri az miktarda beyaz olmak üzere, kahverengiden siyaha kadar değişiklik gösterir. 

- Tekstil sanayinde deve yünlerinin değeri ve kalite sınıfları içerdikleri üst kaba ve alt ince lif oranına göre belirlenmektedir. 

- Alt ince liflerin oranı arttıkça deve yünün kalitesi de artmaktadır. 

- Bu nedenle tekstil sanayinde kullanılacak deve yünlerinden üst kaba liflerin ayırt edilmesi gerekmektedir. 

- Deve yünlerinden başta erkek paltoluk kumaş olmak üzere spor çorap, spor giyim ve pardösü yapımında yararlanılmaktadır. 

- Bu kumaşların kendilerine özgün renkleri solmaya karşı çok dirençlidirler. 

- Bu nedenle de çok değerli ve pahalıdırlar. 

- Develerin üst kaba liflerinden keçilerden elde edilen üst kaba liflerde olduğu gibi çul, heybe, kolan, urgan, yatak ve çadır gibi geleneksel ürünlerin yapımında yararlanılmaktadır. 

Deveyünü (deve tüyü) pardesü. 

Deveden Elde Edilen Yünlerin Kullanım Alanları 

Devenin iki türlü kıl örtüsü bulunur. Üst tabakadaki lifler kalın ve kaba, alt tabakadakiler ise ince liflerdir. İnce olan kıllar, deve kılı olarak bilinir çok kıymetlidir ve ekonomik değeri yüksektir. Kalın liflerden heybe, urgan, çadır bezi yapılmakta; ince liflerden ise özel elbise, paltoluk kumaşlar yapılmaktadır.