Işık Kabini. |
Pigment baskı (Alm. Pigmentdruck, Fr. impression pigmentaire, İng. pigment printing), suda çözünmeyen, tekstil liflerine herhangi bir ilginliği olmayan, ince dağıltı halinde bulunan organik ya da inorganik esaslı renkli taneciklerin pigment baskı yapıştırıcısı yardımıyla kumaş üzerine bağlandığı bir baskı yöntemidir.
Pigment boyar
maddelerle baskı işlemi tek adımda direkt baskı yöntemi ve
aşındırma yöntemi ile yapılır.
Baskıda Kullanılan
Pigment Boyar Maddeler
Kıvamlaştırıcı,
binder, üre veya gliserin, iyon tutucu, köpük kesici baskıda
kullanılan pigment boyar maddelerdir.
Pigment Boyar
Maddelerin Özellikleri
Pigment boyar maddeler
suda çözünmeyen, elyaf ile muamele edildiğinde hiçbir kimyasal
reaksiyon göstermeyen renkli parçacıklardır. Bunun sebebi
yapısında SO4-2 (sülfat) gibi suda çözünmeyi sağlayan
grupların bulunmamasıdır. Elyafa ancak mekanik olarak tutunmaları
söz konusudur. Bu da yardımcı bir maddeyle olur. Pigment boyar
maddelerin elyafa böyle tutunmalarını sağlayan yardımcı
maddelere binder (bağlayıcı) denir. Binderler kimyasal birer
yapıştırıcı olarak düşünülebilir. Binderler pigmentin
elyafın yüzeyine yapışmasını sağlayan kimyasallardır.
Binderlerin birçoğu elyaf ile mekanik bağ yaparken bazıları da
kimyasal bağ yapar.
Pigment Boyar
Maddelerin Haslıkları
Baskıda kullanılan
pigmentler içerisinde binder olan patlar da kumaşa basılır ve
kumaş yüzeyinde ince bir film tabakası şeklinde mekanik olarak
tutunur. Sonra yüksek sıcaklıklarda fikse edilir. Film içerisine
yerleşmiş boyar madde parçacıkları ne suda çözünür ne de lif
ile bağ yapar durumdadır. Bu nedenle sürtünme haslıkları
düşüktür. Kumaşta yumuşak bir tuşeye sahiptir. Renk verimi ve
parlaklığı da yüksektir. Ayrıca geniş renk paletine sahiptir.
Pigment Boyar
Maddelerin Kullanım Yerleri
Pigment boyar maddeler
hemen hemen bütün elyaf türleri ve karışımları için
kullanılabilen boyar maddelerdir. Diğer boyar maddelerle baskıda
karşılaşılan zorluklar bu boyar maddelerde yoktur. Fiksaj ve ard
işlemlerinin maliyetlerinin düşüklüğü nedeniyle tercih edilir.
Fakat hassas materyallerde binderlerin tutumu bir miktar olumsuz
etkilemesi dezavantajlarından sayılabilir.
Pigment Boyar
Maddelerle Baskı
Pigment boyar
maddelerle baskı işlemi tek adımda direkt baskı yöntemi ve
aşındırma yöntemi ile yapılır. Direkt baskı yönteminde
kullanılacak baskı patında pigment boyar maddenin ihtiyaç duyduğu
tüm kimyasal ve yardımcı maddeler vardır. Bir pigment baskı
patında kullanılan kimyasallar şöyle sıralanabilir:
Kıvamlaştırıcı, Binder, Üre veya gliserin, İyon tutucu, Köpük
kesici, Pigment boyar madde. Kıvamlaştırıcı olarak emülsiye
kıvamlaştırıcılar kullanılır. Emülsiye kıvamlaştırıcılar
su ve gaz yağı karışımıdır. Genellikle % 70 gaz yağı, % 29
su ve % 1 emülgatörden oluşur. Emülsiye kıvamlaştırıcılar
haricinde sentetik kıvamlaştırıcılar veya kitre alginat gibi
doğal kıvamlaştırıcılar da kullanılabilir. Binderler bağlayıcı
olarak görev yapar. Organik yapıdır. Moleküllerindeki zincirin
uzunluğuna bağlı olarak binderin kumaşa verdiği sertlik veya
yumuşaklık değişir. Uzun zincirliler biraz daha yumuşak olurken
haslık özelliklerinde bir miktar düşüş gözlenir. Üre veya
gliserinin kullanım amacı baskı patının nem oranını
artırmaktır. Üre veya gliserin, bünyelerinde su tuttukları için
bu nem fikse sırasında gerekli olan ortamın sağlanmasında
kullanılır. İyon tutucular su ile birlikte gelebilecek ağır
metal iyonlarının patın içerisindeki kimyasal maddelerin
yapılarının bozulmasını önlemek için kullanılır. Arıtılmış
su kullanılıyorsa iyon tutuculara gerek duyulmayabilir. Baskı
patları kıvamlı, yüksek viskoziteli karışımlardır. Bu karışım
hazırlanırken önce kıvamlaştırıcı su ile uzun süre yüksek
devirde karıştırılır, ardından kimyasallar sırayla bu karışıma
ilave edilir ve bu süre içerisinde pat karıştırılmaya devam
edilir. Bu yüksek devirde karışım köpüklenmeye sebep olabilir.
Bunun önlenmesi için köpük kesici kullanılır. Tüm kimyasallar
eklenince pat baskıya hazır demektir. Pigmentlerle direkt baskı üç
adımda gerçekleşir: Direkt baskı, Kurutma, Fikse. Direkt baskı,
baskı patının renksiz kumaş yüzeyine direkt basılması esasına
dayanır. Pigment boyar maddelerle baskı işleminde kumaş her zaman
renksiz kumaşa basılmayabilir. Çeşitli renk efektleri yaratmak
için modaya göre renkli kumaş yüzeylerine de baskı yapılması
mümkündür. Çünkü pigmentler boyar maddeler gibi bağ
yapmadıkları için kapatıcılıkları diğer tüm boyar
maddelerden fazladır. Üzerine basıldığı rengi kapatma
özelliğine sahiptir. İkinci adım olan kurutma, baskı yapıldıktan
hemen sonra yapılmalıdır. Bu işlem, her ne kadar pat kıvamlı ve
akması, yayılması zor olsa da fikseye gitmeden önce bir kurutma
işleminden geçmelidir. İşletme içerisindeki iş akışına bağlı
olarak kumaş baskıdan hemen sonra beklemek zorunda kalabilir ve
fikseye giremeyebilir. Bu esnada renklerin karışmaması, birbiri
üzerine sarılan ya da yığılan kumaşın kendini kirletmemesi
için bir ara kurutmaya ihtiyaç duyulur. Bu işlem 100-120 °C
sıcaklıklar civarında ve sadece kumaş üzerindeki patı kurutmak
amaçlı yapılır. Islaklığın yoğunluğuna göre 5-10 dakika
arasında değişir. Binderlerin bir diğer kullanım yeri ise renkli
aşındırma baskıda aşındırma patındadır. Pigmentler
kimyasallardan etkilenmedikleri için renkli aşındırmada aşındırma
patının içerisine konur. Genellikle reaktif zeminli kumaşların
aşındırılmasında aşındırılan yerin renklendirilmesi için
kullanılır. Bu baskı için baskı adımları da şöyledir: Baskı,
Kurutma, Fiksaj. Bu üç adım direkt baskı ile aynıdır. Sadece
birinci adımda renksiz değil özellikle renkli ve genellikle
reaktif boyar madde ile boyanmış bir kumaş üzerine baskı
yapılır. Pat içerisindeki kimyasallara ek olarak bir de reaktif
boyar maddeyi aşındırıcı indirgen ya da yükseltgen madde ilave
edilir. Ancak kullanılan kıvamlaştırıcının konulacak bu
aşındırma maddesinden etkilenmeyecek bir kıvamlaştırıcı
olmasına dikkat edilmelidir. En son adım fiksaj adımıdır. Bu
işlem 180-200 °C arasında 3-5 dakika süre ile yapılır. Bu
aşamada binder, kumaş ile bağ yapar ve fiksaj gerçekleşmiş
olur.
Işık Kabininde Renk
Kontrolü
Işık kabini üzerinde
gün ışığı, UV ışığı ve TL-84 ışığı bulunan bir
kutudur. Bu kutu içerisinde subjektif olarak renk karşılaştırması
yapılır. Gün ışığı her türlü rengin karşılaştırılmasında
kullanılır ve genel bir değerlendirmede ölçüttür. UV ışığı
ultraviyole (mor ötesi) ışığın kısaltmasıdır. Fosforlu
renklerin ve optik beyazlatma yapılmış kumaşların tespitinde
kullanılır. TL-84 aydınlatma indeksi yüksek mağaza ışığıdır.
Müşteri isteği doğrultusunda kullanılan bir ölçüttür.
0 yorum:
Yorum Gönder