 |
| Keten bitkisi. |
Keten (Linum), Ketengiller familyasından, Haziran-Ağustos ayları arasında, mavimsi veya sarı renkli çiçekler açan bir bitkidir. Keten en eski kültür bitkilerindendir. Mısır'da M.Ö. 4. yüzyılda keten yetiştirildiği, mabetler ve mezarlar üzerine yapılan resimlerden anlaşılmıştır. Keten, 4000-5000 yıldan beri Yakın Doğu ve Akdeniz kıyılarında; lifleri ve tohumları için yetiştirilmektedir. Günümüzde ise dünyanın pek çok yerinde, geniş coğrafyalarda kendine üretim alanları bulmuştur. Dünya'da keten üretiminde ilk sırayı Rusya, ikinci sırayı ise Polonya alır.
Memleketimizde bazı keten türleri doğal olarak yetişir. Türkiye'de yetiştiği yerler, Batı ve İç Anadolu ve Karadeniz'de yoğunluk olmak üzere Anadolu'nun pek çok yeridir. Boyu 15-60 cm uzunluğa ulaşabilir. Tohumu ve lifi için yetiştirilen doğal ve kültür formu bulunur. Yaprakları sapsız, grimsi yeşil renkli, dik veya yatık gövde üzerinde sıralanmışlardır. Ketenin kimyasal yapısında; % 80 selüloz, % 3 pektin, % 10 su bulunur. Tohumları % 40-45 yağ içerir ve yağ eldesinde kullanılır. Bezir yağı olarak bilinen bu yağ boyacılıkta kullanılır. Yağı alınan tohumlar hayvan yemi olarak kullanılır. Keten her çeşit toprakta yetişebilir. Lif ketenleri nemli havayı, yağ ketenleri ise güneşli havayı sever.
 |
| Keten bitkisinden elde edilen keten elyaflar ve keten iplikler. |
Anadolu'da keten yazlık ve güzlük olarak ekilmektedir. Kışlık ketenler Ağustos-Eylül, yazlık ketenler ise Mart ve Nisan aylarında ekilir. Lif ketenlerinin uzun boylu olanları makbuldür ve gübreli toprakta yetişir. Yağ ketenleri, iyice olgunlaştıktan sonra toplandığı halde, lif ketenleri olgunlaşmadan toplanır. Keten tohumları, içerisinde bulunduğu kapsülden dövülerek çıkarılır ve ardından elenerek temizlenir. Keten bitkisinin gövdeleri iyice ezilerek içinden lifleri çıkarılır. Demet haline getirilerek havuzlara daldırılır. Bu daldırma işlemi keten liflerinin işlenebilir yumuşaklığa gelmesi için yapılır, havuzlarda mikroorganizmalar yardımıyla keten liflerinin dış çeperleri aşındırılır ve daha yumuşak hale getirilir. Bir müddet bekletildikten sonra çıkarılıp kurutulur. Bundan sonraki işlemlerde ise lifler; taraklardan geçirilerek düzeltilir ve yumaklar halinde eğrilmeye hazırlanır.
Keten Kullanım Alanları
Yiyecek, lif ve yakıt olarak kullanılan en eski tarım ürünlerinden biridir. Rengi sarımtırak, beyaz, kahverengidir. Pamuktan daha dayanıklıdır. Esnekliği az olduğu için çabuk buruşur, sık ütü ister. Nem çekme özelliği iyidir. Bu yüzden banyo ürünlerinde yaygın kullanılır. Serin tutar, yazlık giysilerde tercih edilir. Keten lifinden üretilen kumaşlar; çuval bezi, döşemelik kumaş, keten kumaşıdır. Keten lifinin kullanım alanları; yazlık dış giyim, takım elbiseler, mobilyacılık, dikiş ipliği, ev tekstili, ayakkabı dikimi, süs eşyaları, aksesuarlar ve kaliteli kâğıtlardır.
7 yorum:
keten gömlek güzel olur, yazın serin tutar..
ketenin adı çıkmış biraz değişik olan her kumaşa keten deniliyor kanvas pantolona bile keten diyorlar bazı gömleklere de keten diyorlar aslında bunlar pamuktan elde ediliyor, keten elimize aldığımız zaman yumuşaklık vermez sert bir tutumu vardır
keten bitkisinden elde edilen, pahalı bir doğal lif çeşididir. emek yoğun ve zahmetli bir üretime sahiptir, bu nedenle de düşük adetlerde üretimi gerçekleştirilir. Keten kumaşlar, sıcak havalarda serinlik ve ferahlık hissi sebebiyle değerlidir.
Keten daima elde ve soğuk su ile yıkanmalıdır. Santrifüjlü makinede kurutulmamalı ve çok sıcak su ile yıkanmamalıdır. Ütülenmeye dayanıklıdır. Serin tutar ve dokunuşu yumuşaktır, kire dayanıklıdır. Kırışma eğilimi çok yüksektir.
Ketenden yapılan giysiler sık buruşmuş gibi görünürler. Bu özelliği modacılar sık sık kullanırlar. Ketenden üretilen giysiler çok dayanıklıdır, nem emer ve hızla kururlar. Çok yüksek derecede yıkanabilir (100 dereceye kadar), ama yüksek ısıda yıkayınca kumaşta çekmeler olabilir. Çok yüksek derecede buhar kullanarak ütülenebilir. Ama giyildiğinde çok hızlı buruşurlar. Bunu engellemek için üreticiler, kumaş üretimi sırasında içine polyester gibi çeşili yapay elyaflar ekliyorlar veya keten, pamuk, viskoz, yün iplikler karıştırıyorlar.
Keten ve linen; keten doğal bir elyaftır ve keten bitkisinin liflerinden elde edilen bir kumaştır. Ayrıca doğal yapısı sayesinde bakterilere karşı dayanıklıdır. Serin tutması ve nem emici özelliği sayesinde klasik bir yaz kumaşı özelliği taşır. Keten nevresimleri havadaki nemi iyi süzer. Bu nedenle alerjen bünyeler için de uygundur. Linen kumaşı ise keten kumaşın taklit edilemesiyle üretilir ve özellikle çocuk odalarında kullanılır.
keten bitkisi nedir, dünyada en çok keten üreten ülkeler, keten lifleri nasıl üretilir, keten ne demektir, keten elyafları hakkında bilgi,
Yorum Gönder