Örmede Askı ve Atlama Nedir

Örgü yapıda askı. 

Farklı ilmek yapıları 

Örgü yüzeylere değişik görünüm kazandırma ve örme kumaşlarda desenlendirme imkanı sağlayan bağlantı öğeleridir. 

Askı 

Askı (nopen) ya da askı ilmeği (Alm. Fanghenkel, Fr. maille chargée, İng. tuck; tuck loop; tuck stitch), örme işlemi sırasında iğnelerin, kancadaki ilmek iğne dilini açıp üzerine çıkacak ancak iğne gövdesine düşemeyecek kadar yükselmesi ve eski ilmek iğne kancasında iken yeni iplik yatırımının yapılması ile oluşturulan, kumaşın ön yüzünde uzamış bir ilmek üzerine verev yatırılmış iplik şeklinde görünen, bir iğne ya da yan yana birkaç iğnede oluşturulabilen, örme kumaşların desenlendirilmesinde kullanılan bir ilmek yapısına denir. 

Askılar, bir sırada örülen ilmeğin, ikinci sırada örülmeden üçüncü sıradaki ilmek ayağı ile yaptığı bağlantı sonucu oluşan iplik halkasıdır. Daha önce oluşturulan ilmek bu nedenle boyuna doğru uzar. 

Daha önce oluşturulmuş ilmek bu nedenle boyuna doğru uzarken, o ilmeğin yanındaki ilmekler kısalır. Askıda iki üst bağlantı noktası vardır. Askı tek bir iğne veya yan yana birkaç iğne üzerinde yapılabileceği gibi çift yataklı makinelerde yataklardan birindeki tüm iğnelere de uygulanabilir. Bir iğnenin askı oluşturmak için yaptığı hareketler şunlardır: 

a) Askı yapacak iğne yeni ipliği alacak, ancak kancasındaki eski ilmek gövdesine düşmeyecek kadar yükselir, 

b) İğne geri çekilirken kancasına yeni iplik yatırılır, 

c) Yeni bir sıra oluşturmak için iğne yükselirken kancasında hem eski ilmek hem de yeni yatırılan iplik vardır, 

d) İğne ilmek oluşturmak için yükseldiğinde kancasındaki her iki iplik gövdesine düşer ve kancaya yeni iplik yatırılır, 

e) Aşırtma yapılır ve yeni bir sıra oluşturulur. 

Askı yapılabilmesi için üst kam parçası geri geri çekilir. Alt kam parçası geri çekilmediği için, iğneler kanala girerek atkı pozisyonuna kadar yükselir. Ancak bu durumda iğne yatağındaki tüm iğneler askı yapacaktır. Eğer ara ara bazı iğnelerin askı yapması isteniyorsa, makinelerin özel iğne seçim mekanizmalarına sahip olması gerekir. 

Örmecilikte askı ve atlama yapılarının şematik gösterimi. 

Atlama 

Atlama ya da atlama ilmeği (Fr. maille flottante, maille flottée, maille perdue, İng. float loop; float stitch; miss stitch), örme işlemi sırasında iğnelerin yükselmemesi ve dolayısıyla iğne kancasına yeni iplik yatırımının yapılamaması ile oluşan, kumaşın ön yüzünde uzamış bir ilmek ve arka yüzünde enine iplik çizgisi şeklinde görünen, kumaşın enine yöndeki boyutsal kararlığını artıran ve kumaş enini daraltan, üst üste ya da yan yana birkaç iğne üzerinde oluşturulabilen, örme kumaşların desenlendirilmesinde kullanılan bir ilmek yapısına denir. 

Atlama, iğnelerin tamamen ya da geçici olarak çalışmaması sonucunda atlamalar oluşur. Bu durumda iplik, ilmek oluşturmadan geçer. Eğer, iğnelerde ilmekler varsa, bunlar da boyuna doğru uzar. Atlamalar, örgülerin enine elastikiyetini azaltır. Yanlara doğru olan ilmekler ve askılar atlamaları sınırlı bir alanda sabit tutar. Atlamada iki alt bağlantı noktası vardır. Atlama, askıda olduğu gibi, tek bir iğne veya yan yana birkaç iğne üzerinden yapılabileceği gibi çift yataklı makinelerde yataklardan birisindeki tüm iğnelere de uygulanabilir. Bir iğnenin atlama oluşturmak için yaptığı hareketler şunlardır: 

Örgü yapıda atlama. 

a) Atlama yapacak iğne hiç yükselmemektedir, 

b) İlmek yapacak diğer iğneler ise yükselirler ve kancadaki ilmekler, dilleri açarak gövdeye düşerler, 

c) Bu arada yükselen iğnelerin kancalarına yeni iplik yatırılır, 

d) İğnelerin aşağı hareketi ile aşırtma gerçekleşir ve yeni bir ilmek sırası meydana gelir, 

e) Bu arada atlama yapan iğnenin kancasında bekleyen eski sıraya ait ilmek, uzayarak bir sonraki sıraya kadar bekler. 

Atlama yapılabilmesi için ileri geri hareketli olan ve iğnelerin ayaklarının içinde hareket ettiği kanalları oluşturan kam parçaları tümüyle geri çekilir. Ancak bu durumda iğne yatağındaki tüm iğneler atlama yaparlar. Eğer ara ara bazı iğnelerin atlama yapması isteniyorsa, makinelerin özel iğne seçim mekanizmasına sahip olması gerekir.