Kenevir Nedir, Kenevirin Tarihi, Özellikleri ve Faydaları Nelerdir

Kenevir çeşitleri. 

Kenevir, cannabinaceae familyasından olup odunsu ve tek yıllık bir bitkidir. Anavatanı Asya olan kenevir çeşitli yollarla tüm dünyaya yayılmıştır. Günümüzde iki alt türü bulunmaktadır. Bunlar; Cannabis sativa ve Cannabis indica'dır. Endüstriyel uygulamalar için önemli olan ve lif üretiminde kullanılan türü Cannabis sativa'dır. Diğer türünün uyuşturucu olarak kullanılabilmesi nedeniyle üretiminde bazı ülkelerde kısıtlamalar bulunmaktadır. 

Kenevir, insanlık tarihindeki yetiştirilen ilk kültür bitkilerinden birisidir. Saplarında bulunan lifler iplik, dokuma ve kumaş yapımında, hamurlu kısmı ise kâğıt yapımında kullanılan kenevir, insanlık tarihinin en eski bitkisel ham madde kaynaklarından biri olarak biliniyor. Ana vatanı Orta Asya olan kenevir yapı olarak sert, çalımsı, gövde içi boş, palmat yapraklı, dioik ve tek yıllıktır. Bunun yanından lifleri dayanıklı ve oldukça uzundur. Bu özelliği nedeniyle çuval, halat çanta, ağ yapımı gibi alanlarda sıklıkla tercih edilir. Kenevir çok güçlü bir bitkidir ve üretiminde ilaç kullanımına neredeyse hiç ihtiyaç duyulmaz. 

Kenevirin Tarihçesi 

İnsanlık kenevir bitkisinin farklı bölümlerinden yararlanılır. Kenevirin tohumu, yaprakları, sapları ayrı ayrı değişik sektörlerde kullanılır. Cannabis Sativa olan tür, ilk olarak MÖ 2700'lü yıllarda Çin’de ilaç bitkisi olarak kullanılmıştır, M.Ö. 2000-2200 yıl civarında Asya'dan Avrupa'ya geçmiş ve bugünlere kadar ekimi yapılmıştır. Arkeolojik araştırmalar neticesinde M.Ö. 8000 yıllarına kadar uzanan kenevirden üretilen kumaş kalıntılarına rastlanmıştır. Tarihi kayıtlara göre Anadolu'da kenevir yetiştiriciliğinin M.Ö. 1500'lü yıllarda yapıldığı bilinmektedir. 

Kenevir tarihsel olarak en önemli kumaş ham maddelerinden biridir. 

Kenevirden Elbiseler 

Kenevir lifleri tarih boyunca tekstilde önemli bir yer edinmiş, ülke ekonomilerini biçimlendirmiştir. Hatta 20. yüzyıla kadar dünyada tekstil ürünlerinin % 80'inin ham maddesini kenevir lifi oluşturmuştur. 20. yüzyıl başlarında, gelişen teknolojiyle beraber pamuk lifinin kullanılmaya başlanmasıyla birlikte daha ince iplikler üretilmiş, daha hafif elbiselerin üretimi mümkün olmuştur. 

Dünyada en yaygın kullanım alanına sahip doğal lif olan pamuk ve petrol esaslı sentetik lifler ile kıyaslandığında kenevir lifleri, tekstilde organik üretim olanağı ve öne çıkan çevreci özellikleri ile dikkat çekmektedir. Kenevir, yüksek mukavemet, dayanıklılık ve emicilik sağlayan doğal bir liftir. Yıllık lif verimi oldukça yüksektir ve bu liflerden üretilen kumaşlarda boncuklanma (pilling) problemi yaşanmaz.  Kenevir 20 °C'de % 65 bağıl nemde % 12, % 95 bağıl nemde ise % 30 nem alır ve bu değerler pamuk ve ketenden çok daha yüksektir. İyi elektrostatik özellikler, UV koruma sağlama ve antialerjik özellikler, bu lifin kullanımıyla tekstil malzemesine kazandırılabilecek diğer özelliklerdir. 

Kısa lif boyuna sahip liflerle karıştırılabilmesi için yapılan pamuğa benzetme (kotonizasyon) işleminde kenevir lifleri, keten lifleri gibi kimyasal veya biyolojik işlemlerle kısa kesikli lifler haline dönüştürülür. Kenevir liflerinin üretiminde yüksek su tüketiminin olmaması, gübre ve tarım ilacına ihtiyaç duymadan yetiştirilebilmesi gibi nedenlerle toprak ve çevrenin korunmasını amaçlayan organik tarım üretimi için uygunluğunu göz önüne sermektedir. Ek olarak kenevir, ürün rotasyonuna uygun bir bitki olduğundan yabani otları yok ederek sonraki ürün için zengin bir toprak yapısı bırakmaktadır. 

Kenevir Yetiştiriciliği 

1930'lu yıllarla beraber çıkarılan esrar karşıtı yasalar, kenevir üretiminin büyük ölçüde azalmasına sebep olmuş, geliştirilen sentetik liflerle birlikte kenevirden elde edilen tekstiller önemini yitirmeye başlamıştır. Türkiye'de ise genel olarak bakıldığında Amasya, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kütahya, Samsun ve Sivas illerinde tarımı yapılmıştır. Çok geniş kullanım alanı olan kenevirin, son yıllarda sadece Samsun Vezirköprü ve Kütahya’da tarımı yapılmaktadır. 

Tıp ve kozmetik gibi alanlarda kenevir yapraklarına başvurulurken sabun ya da boya gibi üretimlerde kenevir tohumundan faydalanılır. Aynı zamanda tohumu bir yakıt olan biyodizel olarak ve hayvan yemi olarak da değerlendiriliyor. Bunun en önemli nedeni tohumun yağlı bir yapıya sahip olması diyebiliriz. Kenevir son derece güçlü bir yapıya sahiptir. İlaç kullanımına gereksinim duymaz. Bu nedenle ilaç kullanımı yok denecek bir düzeydedir. Öte yandan tohumlarına kuşlar genelde büyük ilgi gösterir. 

Genellikle, kenevirin erkek ve dişi bitkisi vardır. Ekilen tohumdan % 30-35 erkek bitki, 65-70 oranında dişi bitki çıkmaktadır. Dolayısıyla üreticinin tohumu tarlaya ekerken erkek veya dişi bitki tohumu seçip ekme seçeneği yoktur. 

Kenevirin Üstün Özellikleri Nelerdir 

1. Bir dönümlük kenevir, yirmi beş dönümlük orman kadar oksijen üretir (25 kat fazla oksijen). 

2. Yine bir dönümlük kenevirden, dört dönüm ağaca eş kağıt üretilebilir. (4 kat fazla kağıt verimi) 

3. Kenevir tam 8 kez kağıda dönüştürülebilir iken, sıradan ağaç selülozu 3 kez kağıda dönüştürebilir. (Yüksek geri dönüşüm verimi) 

4. Kenevir bitkisi 4 ayda yetişir, bir çam ağacı ise ortalama 20-25 yılda yetişkinliğe ulaşır. 

5. Kenevir, gerçek bir radyasyon temizleyicidir. 

6. Kenevir dünyanın her yerinde yetiştirilebilir ve çok az suya ihtiyaç duyar. Ayrıca kendisini böceklerden koruyabildiği için tarım ilacına da ihtiyaç duymaz. 

7. Kenevir ile yapılan tekstil ürünleri yaygınlaşırsa, dünya tarım ilaçları sektörü % 25 oranında azalabilir. 

8. İlk kot pantolon, kenevirden yapılmıştır; hatta kanvas kelimesi kenevir ürünlerine verilen isimdir. Kenevir ayrıca iplik, urgan, halat, çanta, ayakkabı, şapka yapımı için de ideal bir bitkidir. 

9. Kenevir, AIDS ve kanser tedavisinde kemoterapi ve radyasyon etkisini azaltma; romatizma, kalp, sara, astım, mide, uykusuzluk, psikoloji, omurga rahatsızlıkları gibi en az 250 hastalıkta kullanılmaktadır. 

10. Kenevir tohumunun protein değeri çok yüksektir ve içindeki iki yağ asidi de doğada başka hiçbir yerde bulunmamaktadır. 

11. Kenevirin üretimi soyadan bile daha ucuzdur. Üretim ve bakım maliyetleri çok ucuzdur yetiştirilmesi karlıdır. 

12. Kenevirle beslenen hayvanlar, hormon takviyesine ihtiyaç duymaz. 

13. Plastik ürünlerin tamamı, kenevirden üretilebilir ve kenevirden elde plastiğinin doğaya dönüşmesi petro-kimya plastiklere göre daha kolaydır. 

14. Bir arabanın gövdesi kenevirden yapılırsa, dayanıklılığı çelikten tam 10 kat fazla olur. 

15. Binaların yalıtımı için de kullanılabilir; dayanıklı, ucuz ve esnektir. 

16. Kenevirle yapılan sabunlar ve kozmetik ürünler, suyu kirletmez; yani tamamen doğa dostudur.