Araba Lastikleri Neden Hep Siyah Renkte Üretilir?

Otomobil lastiği. 

Gördüğünüz her araçta lastiklerin neden hep aynı renkte olduğunu hiç merak ettiniz mi? İster traktör, ister kamyonet, ister tır, hatta uçak lastikleri olsun... Yüzlerce farklı renk varken, neden tüm araç lastikleri siyah? Otomobiller rengârenk üretilirken, aynı rengin bile onlarca farklı tonunda boyanmış bir araba bulunabiliyorken, bu araçları hareket ettiren en önemli parçalardan biri olan lastiklerin rengi neden kişisel tercihlere bırakılmıyor ve tek bir renkte üretiliyor?

Kısaca cevaplamak gerekirse, lastiklerin siyah olmasının nedeni, üretiminde kullanılan malzemelerdir. Bu malzemeler yakın gelecekte değişmeyeceği için, yeni teknolojiler bulunana ya da lastiklere ihtiyacımız kalmayana kadar lastikler siyah olmaya devam edecek. Peki, lastiğe siyah rengini veren malzeme nedir?

Araç lastiklerinin daima siyah renkte olmasının nedeni boya teknolojisiyle değil, kullanılan malzemelerle ilgilidir. Başka bir deyişle, lastiklerin rengini estetik kaygılar değil, işlevsellik ve teknoloji belirler.

Bir lastiğin iki ana hammaddesi vardır:

1. Kauçuk:
   Kauçuk, doğal kauçuk ağacından veya petrolden elde edilen sentetik kauçuktan üretilir. Kullanım alanına göre uygun oranlarda karıştırılarak lastik hamuruna katılır. Lastiğin toplam kauçuk oranı genellikle %60 ila %80 arasında değişir. Kauçuk, lastiğe esneklik kazandırır ve sürtünme katsayısını artırır. Doğal kauçuk kahverengi, sentetik kauçuk ise beyaz, sarı, kahverengi veya şeffaf olabilir.

2. Karbon Siyahı (İs):
   Karbon siyahı, gaz veya petrolün eksik yanmasıyla oluşan, parçacıklar halinde toplanan bir karbon elementidir. Lastiklerde %20 ila %40 oranında karbon siyahı bulunur. Bu madde, lastiğin dayanıklılığını artırır, zararlı UV ışınlarını bloke eder, yol tutuşunu iyileştirir ve lastiği aşınmaya karşı daha dirençli hale getirir. Ayrıca, ısı birikimini önleyerek lastiğin sıcaklığını dengede tutar ve ömrünü uzatır.

Karbon siyahının temel işlevi, lastiğe aşınma direnci kazandırmaktır. Ancak, yer tutma yeteneğini bir miktar azaltır. Örneğin, karbon siyahı eklenmeyen bir lastik, frenleme sırasında daha kolay durabilir. Ancak bu tür lastiklerin ömrü yalnızca 8.000-10.000 kilometre civarında olur. Karbon siyahı eklendiğinde, lastiğin ömrü yaklaşık 10 katına çıkarak 80.000-100.000 kilometreye ulaşır.

Aşırı miktarda karbon siyahı eklenirse lastik çok sertleşir ve dayanıklılığı artar, ancak yol tutuşu azalır. Bu nedenle, karbon siyahı oranı dikkatle ayarlanır.

Renkli Lastikler Neden Üretilemiyor?

Günümüzdeki boya ve pigment teknolojisi, karbon siyahının sağladığı avantajları sağlayacak kadar güçlü değildir. Lastik hamuruna ne kadar renkli boya eklense de, karbon siyahı baskın gelir ve lastik yine siyah olur. Ayrıca, boyaların fazla miktarda eklenmesi lastiğin kompozisyonunu bozarak performansını düşürür.

Son bir not: Çocuk bisikletlerinin renkli lastikleri bu durumun istisnasıdır. Çünkü bu lastikler, diğer taşıtlara kıyasla daha az yüke ve aşınmaya maruz kalır. Bu nedenle karbon siyahı yerine, daha az etkili ancak boyanabilir katkı maddeleri kullanılabilir.