Araba Lastikleri Neden Hep Siyah Renkte Üretilir

Otomobil lastiği. 

Gördüğünüz her araç neden hep aynı renkte lastiğe sahip olduğunu hiç merak ettiniz mi, ister traktör olsun ister kamyonet isterse tır olsun hatta uçak lastikleri bile. Yüzlerce farklı renk varken, araçlardaki lastiklerin neden hep siyah olduğunu hiç merak ettiniz mi. Otomobiller bile rengarenk üretilirken aynı rengin bile onlarca farklı tonunda boyanmış bir araba bulunabiliyor iken, bunları yürüten en önemli parçalardan biri olan lastiklerin rengi neden kişilerin zevkine bırakılmıyor ve tek bir renkte oluyor. 

Kısaca cevaplamak gerekirse araçlarımızdaki lastiklerin siyah olmalarının nedeni lastiklerin üretiminde kullanılan malzemelerde yatıyor. Bu malzemeler yakın gelecekte değişmeyecek olduğundan da lastikler, lastik üretim alanında yeni teknolojiler bulunana kadar veya lastiklere ihtiyacımız kalmaya kadar siyah olmaya devam edecekler. Peki, lastiğe siyah rengini veren malzemeler nedir. 

Araç tekerleklerinin daima siyah renkte olması; bütünüyle, boya teknolojisi ile alakalı bir durumdur. Başka bir deyişle; lastiklerin rengini zevkler veya estetik kaygılar değil, teknoloji belirliyor. 

Tekerleğin iki ana ham maddesi vardır. Bunlardan ilki, kauçuktur. Kauçuk ağacından yapılan doğal kauçuk ve petrolden elde edilen suni kauçuk, kullanım alanına göre uygun oranlarda lastik hamuruna katılır. Tekerleğin içindeki toplam kauçuk miktarı % 60 ila % 80 arasındadır. Kauçuk, tekerleğe esneklik verir ve sürtünme katsayısını yükseltir. Doğal kauçuk kahverengidir. Suni kauçuk ise beyaz, sarı, kahverengi yahut şeffaf olabilir. 

İkinci ana ham madde ise karbon siyahı denilen madde olan is'tir. Bildiğimiz, yanma neticesinde ortaya çıkan ve bacalarda biriken kurum denilen madde yani. Malum, simsiyah renkte ve çabuk bulaşan, çok kötü bir tozdur is! Herhangi bir elbisenize temas ederse ya o elbiseyi tamamen siyaha boyamak, ya da çöpe atmak gerekir. Tekerleğin içinde % 20 ila % 40 arasında is bulunur. 

Günümüzdeki araçların siyah lastiğe sahip olmalarının başlıca nedeni, isin içindeki karbon siyahı isimli maddedir. Bu madde sayesinde kullandığımız lastikler bu denli güçlü ve dayanıklı olabiliyorlar. Karbon siyahı, gaz veya petrolün eksik yanmasından oluşan ve parçacıklar halinde toplanan bir element karbondur. Karbon siyahı kısmen kauçuğun çatlamasına neden olabilecek zararlı UV ışınlarını bloke ederek ve yol tutuşunu geliştirerek lastiğin dayanıklılığını artırır. Ayrıca gerilme dayanımı artırarak lastikleri yol aşınmasına karşı daha dirençli hale getirir. Ayrıca bu madde, lastiğin ısıyı biriktirmesini önlüyor ve lastiğin sıcaklığının belli bir değerin üstüne çıkmasını önlüyor ve lastiğin ömrünü uzatıyor. 

İs'in esas görevi, lastiğe aşınma direnci vererek ömrünü uzatmaktır. Fakat tekerleğin sürtünme katsayısını, yani yer tutma yeteneğini de azaltır. Örneğin içine is eklenmemiş tekerlek, fren yapıldığında arabayı daha kolay durdurur. Ancak issiz olan yani karbon siyahı eklenemeyen lastiğe göre ömrü çok az; yalnızca 8000-1000 kilometre olabilir. İçine karbon siyahı katılınca lastiğin ömrü yaklaşık 10 katına çıkar. Bu şekilde normal lastiklerin 80000-100000 km arası ortalama kullanım ömrü vardır. İçine aşırı is katılmış tekerlek ise çok sağlam ve dayanıklıdır ama, lastik çok sertleştiği ve sürtünme kuvveti azaldığı için ancak hava alanı genişliğindeki caddelerde bariyerlere çarpmadan viraj alabilir. 

Günümüz teknolojisi ile yapılan hiçbir boya ve pigment, karbon siyahı ile başa çıkabilecek denli güçlü değildir. Tekerlek hamuruna ne kadar renkli boya eklenirse eklensin, tekerlek yine de siyah olarak kalır. Kaldı ki, kompozisyonu bozacağından, tekerleğin içine boya vb. ek maddeleri fazlaca katmak da pek mümkün değildir. 

Ve son bir not: Çocuk bisikletlerinin renkli tekerlekleri istisnadır. Öteki taşıtlara kıyasla çok daha az yüke ve aşınmaya maruz kaldığı için, is yerine daha az etkili ancak boyanabilir katkı maddeleri kullanılabilir.