Yün Nasıl Yıkanır, Elde ve Makinede Yün Elyaf Yıkama

Koyun yünü. 

Yün evlerimizde kullandığımız yorganların ve yastıkların içinde yer alan doğal bir malzemedir. Çok farklı kullanım alanlarında değerlendirilen yün işlenmemiş haliyle direkt olarak yorganların içerisine ya da yastıkların içerisine yerleştirilmektedir. Bu sayede kış gecelerinde sıcacık yatabiliyor ya da rahat bir şekilde başımızı yastığa koyabiliyoruz. Tabi, ne kadar doğal ve kullanışlı bir malzeme olsa da mutlaka temizlenmesi gerekmektedir. Temizlik işlemi kimileri tarafından direkt olarak bulunduğu bezlerin içerisinde yapılsa da asıl temizlik yünün dışarı çıkarılması ile yapılabilmektedir. Bu konuda atalarımız tarafından kullanılan yöntem, yünün elde yıkanması ve bir sopa yardımı ile dövülmesidir. Günümüzde dahi kullanılan bu yöntem hala geçerliliğini korumaktadır. İşlem bittikten sonra tekrar aynı şekilde yerine yerleştirilebilir. 

Yün Yıkamadan Önceden Bilinmesi Gerekenler 

İster yorganın içerisinde isterse yorgandan çıkararak yünü yıkayabilirsiniz. Çıkarmak daha doğru bir tercih olacaktır. Yıkama işleminde ilk dikkat etmeniz gereken yünün yüksek sıcaklıkta topak hale geleceğidir. İsterseniz elde yıkayın isterseniz makine da bu topaklanma kaçınılmaz olacaktır. O nedenle ılık suda yıkamaya özen göstermelisiniz. Yün yorgan çeşitlerine bakarak temizlik işlemlerinizi ona göre yapmalısınız. 

Deve yünü, Koyun ve Keçi Yünü Merinos ve Alpaka yünü 

Yün denilince akla hemen koyun yünü gelse de yünler pek çok çeşitli hayvandan da elde edilmektedir. Deve yünü bunlar arasında en zor kirlenen ve en dayanıklı olarak bilinir. Alpaka tercih edilme nedeni ise yıkama işlemi esnasında topaklanmasının olmamasıdır. Ama hayvansal kökenli bu yün türlerinin hemen hemen hepsi benzer şekilde yıkanır. Şimdi ise bu yünlerin nasıl yıkanacağına karar vermek gerekiyor. 

Çamaşır Makinesinde Yün Yıkanır Mı 

Yün yıkama işi günümüzde makinelerde yıkanması tercih edilebiliyor. Peki, yün ürünler makinede nasıl yıkanır. Öncelikle yünleri kılıfından çıkarıp, yünlerin dışarı çıkmayacağı şekilde özel gözenekleri sık olan kumaş torba içine koymalısınız; böylece yünler yıkanırken dağılmayacak ve çamaşır makinesinin pompasını tıkamayacaktır. Yünlüler için üretilmiş bir deterjan kullanmalısınız. Alternatif olarak elde de yıkayabilirsiniz. Yünler yıkandıktan sonra, mümkünse güneş gören bir alana örtü veya çarşaf serip yünleri üzerine yerleştirin. İyice kuruduktan sonra elinizle kabartın ve kılıfına yerleştirin. Yün yastıkların kuruması zor olduğundan, kışın yıkanmaması tavsiye edilir. 

Pompa, filtre gibi makine parçalarının tıkanmaması için yün lifleri direkt makineye konulmamalıdır. 

Gelişen tekstil sektörü bununla ilgili çalışmalar yaparak yorgandan yünü çıkarmadan yıkanmasına müsaade ediyor. Tabi bu işlemi yapabilmek için kullanım kılavuzunu okumak gerekiyor. Ancak klasik yün yorganları yıkayacaksanız yünü mutlaka dışarı çıkarmalısınız. Yeni nesil yorganlarda elyafı çıkarmadan makine ile yıkama mümkün olurken klasik yorganlarda veya yastıklarda makine yerine elde yıkamayı tercih etmelisiniz. Sadece yününüz için değil aynı zamanda makinenizi korumak için tercih edilen bir yöntem olmalıdır. Çünkü lifler yıkama esnasında makinenin gitmemesi gereken yerlerine ulaşarak çok ciddi maddi hasarlara neden olabilir. 

Makinede yıkama yapılacaksa maksimum sıcaklık 30 derece olmalıdır. Yüksek sıcaklık topaklanmalara neden olabilir. Durulama işlemi iki kez yapılmalı, sıkma işlemi varsa devreden çıkarılmalıdır. Makine de yıkama işlemi bittikten sonra biraz bekletilip nemini atması beklendikten sonra kurutma işlemi için güneşe asmak doğru tercih olmaz. Kurutma işleminizi gölge bir yerde yapmak gerekiyor. Tabi makine içerisinde bir yün yıkayacaksanız mutlaka bunun yorganın içinde olması gerekiyor. Doğal yünlerin bu şekilde temizlenmesi mümkün değildir. 

Yün Elde Nasıl Yıkanır 

Mutlaka etrafınızda özellikle küçük şehirlerde ve kırsal kesimlerde, güneşin altında yün kırbaçlayan, değnek ile yün çırpan birilerini görmüşsünüzdür. Temizleme işleminin en önemli detaylarından birisidir. Sizde bu maddeyi elde yıkamanız gerekiyorsa öncelikle deterjan seçimiyle işe başlamalısınız. Tercih edilen deterjan çamaşır sabunu olabilir. Yün yorganın ya da yastığın içerisinden çıkarıldıktan sonra geniş bir küvete ya da leğenin içine koyulmalıdır. Su ılık olmalıdır ve sabun koyulduktan sonra ayak ile çiğnenmelidir. Bu işlem dikkatli ve özenli bir şekilde yapmalıdır. Tam anlamıyla temizlik yapılabilmesi için bu işlem birkaç daha temizlenmelidir. Kirli sudan işlemin başarılı olup olmadığı hemen fark edeceksiniz. Soğuk suyla durulandıktan sonra kuruması için serin bir noktaya asılır. Eski kabarıklığını kazanabilmesi içinse dövülmesi için boş bir alana serilmelidir. Dövme işlemi uzun bir sopa ya da ince plastik boruyla - eskiler iğde ağacını ince dallarını tercih ederlerdi - yapılmalıdır. Bu sayede tekrar eski kabarıklığı elde edilmiş olur. 

Yıkanmış yün lifleri. 

Yün Yıkarken Dikkat Edilmesi Gerekenler 

Elde ya da makine de yıkanabilir ama ikisi içinde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır. Tekrar kullanımda sorun yaşamamak ve yorgana, yastığa zarar gelmesini istemiyorsanız bu noktalara dikkat etmelisiniz. Yüksek sıcaklık her ikisi içinde tercih edilmeyecek bir yöntemdir. Burada hata yapılması demek yünün yapağı haline gelmesi ve topaklanması anlamına gelecektir. Bu yünün özelliğini büyük ölçüde kaybedeceği anlamına geliyor. Yıkamak için ılık su, durulamak içinse soğuk su kullanılmalıdır. Yün ile birlikte farklı renkte bir kumaş yıkanmamalıdır. Çünkü onun rengi kısa sürede diğerine geçiş yapacaktır. Tek başına yıkamak en doğru tercih olacaktır. Temizlik daha iyi olur düşüncesiyle kesinlikle kimyasal temizleyiciler kullanılmamalıdır. Çamaşır deterjanı ya da yumuşatıcı ideal tercihlerdir. Ağartıcı zarar veren bir tercih olacaktır. Ayrıca çamaşır suyu da kullanılmamalıdır.