Çırçır Nedir, Pamuk Çırçırlama İşlemi Ne Demek

Pamuk çırçırlama işlemi. 

Çırçır ya da çırçırlama (Alm. Egrenieren, Fr. égrenage, İng. ginning), kütlü pamuğu tohumundan ayırma işlemine denir. Pamuk bitkilerinden hasat edilen pamuğun elyafları içine gömülü tohumlar bulunmaktadır. Çırçır, pamuk tohumlarının liflerden çıkarılması sürecine verilen isimdir. Tarihsel olarak çırçırlamada el emeği kullanılmıştır ancak günümüzde bu işlem özel çırçır makineleri yardımı ile yapılmaktadır. 

Çırçırlama, kozadaki pamuk liflerini çiğit adı verilen pamuk tohumundan çırçır makineleri ile ayrılamasını ifade eden terimdir. Pamuk, hasadından sonra çekirdeğinden elyafı ayrılmak üzere ham pamuklar işlenmek üzere çırçır fabrikalarına gelir. Pamuğu tohumundan ayıran makinelere çırçır makinesi, ayırma işlemine ise çırçırlama ya da pamuk çırçırlama denilmektedir. 

Çırçır randımanı ya da çırçır verimi (Fr. rendement en coton égrené, İng. ginning outturn), çırçırlama sonunda belirli miktarda kütlüden elde edilmiş lifin yüzde olarak miktarına denir. 

Amerika'da kullanılan buharlı çırçır (ginning) makinesi. 

Çırçır makinesi (Alm. Egreniermaschine, Fr. machine à égrener, İng. ginning machine), pamuk liflerinin tekstilde kullanılabilmesi için kütlüdeki lif ve tohumları birbirinden ayıran makineye denir. Çekirdekten pamuk elyafı ayırma işlemi iki şekilde olur: 

1- Sawgin Çırçır Makinesi ya da testereli çırçır makinesi (Alm. Sägeegreniermaschine, Fr. égreneuse à scies, İng. saw gin), daire şeklindeki dönen testereler yardımıyla lifleri çiğitlerinden ayıran çırçır makinesine denir. 

Bu sistemde demir parmaklıklar arasına girip çıkan testereler, pamuk elyafını çiğitten keserek ayırır. Saatte ortalama 200 kg oldukça temiz elyaf elde edilir. 

2- Rollergin Çırçır Makinesi ya da merdaneli çırçır makinesi (Alm. Rollenentkörnungsmachine, Fr. égréneuse à rouleaux, İng. roller gin), deri, kauçuk ve benzeri maddelerle kaplı silindir yardımıyla lifleri çiğitlerinden ayıran makineye denir. 

Bu sistemde merdanenin pürüzlü yüzeyine takılarak çekilen pamukta, çiğit bıçakla merdane arasından geçemez ve elyaf serbest kalarak aşağı düşer. Saatte ortalama 20 - 30 kg yabancı madde oranı yüksek lifler elde edilir.