Sanfor Nedir, Sanforizasyon Ne Demek, Sanforlama İşlemi

Sanforlama işlemi (F: kumaş, G: klavuz silindirleri, S: nemlendirme ünitesi, R: kauçuk kayış, P: baskı silindirleri, C: genişletici, RB: kauçuk silindir, D: kurutucu) 

Sanforlama (Alm. Sanforisieren, Fr. sanforisation, İng. sanforizing; shrinking finish), özellikle pamuklu kumaşların yıkandığında çekmelerini önlemek amacıyla özel makine sistemleri kullanarak ısı ve buhar etkisi ile boyutların sabitlenmesi işlemidir. Sanforlama ile dokuma ve terbiye işlemleri sırasında pamuk başta olmak üzere selüloz esaslı kumaşlarda, özellikle çözgü yönünde meydana gelen gerilmenin yok edilmesi, böylece liflerin doku içinde rahat ve gerilmesiz hale getirilmesi amacıyla; özel makine sistemleri kullanarak ısı ve buhar etkisi ile boyutların sabitlendiği bitim işlemine denir. Sanford L. Cluett tarafından geliştirilen teknik, mucidin adını alarak sanforizasyon (sanforlu) olarak anılmıştır. 

Selüloz esaslı tekstil materyali özellikle sulu işlemlere maruz kaldığında selülozun doğal özelliğinden dolayı şişme gösterir. Bu şişme kullandığımız ürünlerde bize enden veya boydan çekme olarak yansır. Selüloz esaslı materyalin sulu işlemler sonucunda çekmesini önlemek amacıyla sanfor denilen apre işlemi uygulanır. 

Sanfor İşlemi Nasıl Yapılır 

Sanforlama işleminin amacı tekstil ürünlerinde kullanılan kumaşlarda ön çektirme yaparak kumaşa fiziksel sabitlik sağlamaktır. Bu işlem kısaca nem, sıcaklık, kumaşa uygulanan baskı ve makine hızının düzenlenmesi ile gerçekleştirilir. 

Sanfor işlemi % 100 selüloz ve selüloz esaslı liflerden oluşmuş kumaşlara uygulanan son işlemdir. Sanfor işleminin amacı, kumaşın en-boy stabilizesini sağlamak, tuşe vermek ve buruşuklukları açarak ütülemektir. Ancak günümüzde sanfor makinesi polyester/viskon karışım kumaşlarda farklı görünüm ve tutum kazandırmak amacıyla da kullanılmaktadır. 

Selüloz lifleri içerisinde özellikle pamuk lifinden mamul kumaşlar sanfor işlemi yapılmadan kullanıldığında çekme ve sarkma diye isimlendirdiğimiz deformasyona uğrar. Pamuklu kumaşlar iplik aşamasındaki büküm verme ve dokuma işlemindeki gerginlikler nedeniyle stabil hâlde olmaz. 

Sulu ortamlara giren pamuklu kumaşlar su çektiklerinde şişer, lifler hacim kazanır. Dolayısıyla enden ve boydan toplar. Bu şekilde kurutulan kumaşlar enden ve boydan toplamış hâlde kuruduklarında çekme dediğimiz kısalmalar görülür. Kumaşın kullanım sırasında % 0,1-1 oranında çekmesi genel kabul içerisinde iken % 1’den fazla çekme istenilmeyen bir durumdur. Ayrıca iplik ve dokuma ile kumaşa yüklenmiş olan gizli gerginlikler nedeniyle sulu ortamda (yıkama maddeleri, sabun vs.) kaygan ve serbest bir yapıya kavuştuklarında kumaşların düzgünlükleri (stabilizesi) bozulur. Kumaştaki iplikler ve iplikleri oluşturan lifler sulu ortamda rahat hareket ederek şekil değişikliğine neden olur. Bu durum kullanımdan önce verdiğimiz şeklin bozulmasına neden olacağından üretimin son aşamasında kumaş formunun sabitlenmesi gerekir. Tüm bu olumsuzlukları ortadan kaldıran işlem sanfor işlemidir.