2010'dan 2025'e, 15. Yıl

Fulard Hesaplamaları ve Tekstil Terbiyeciliğinde Fulard Hesabının Önemi

Terbiye işletmelerindeki işlemler her zaman uzun banyolarda yapılmaz; bazen su ve kimyasal madde tüketimini azaltmak ya da işlemin gerekliliklerinden ötürü kısa banyolar kullanılır. Kısa banyolarda (flotte oranı düşük banyolar) çalışmak, özellikle boya reçete hesaplarında olduğu gibi, belirli hesaplamalar gerektirir. Fulard işlemi de bu tür hesaplamaları içerir ve kumaşın sıkma silindirinden geçtikten sonra üzerinde kalacak banyo miktarının (pick-up) belirlenmesi önemlidir. Bu hesaplamalar, "fulard hesabı" olarak adlandırılır.

Fulard Hesabı

Apreleme veya boyama işlemi yapılacak kumaş, fulard teknesinden geçtikten sonra, flottten aldığı sıvıyı sıkma merdanelerinden geçerek sıkılır. Bu işlem sırasında kumaşın içinde, sıkma silindirlerinin basıncına bağlı olarak bir miktar flotte kalır. Sıkma merdanelerinin basıncı, istenilen sonuca göre belirlenir ve buna yönelik fulard hesapları yapılır. Sıkma merdanelerinin basıncını hesaplamak için şu formül kullanılır:

% Sıkma Efekti = ((Yaş mal ağırlığı – Kuru mal ağırlığı) / Kuru mal ağırlığı) x 100

  • Kuru mal ağırlığı: Kumaşın fularda girmeden önceki ağırlığı
  • Yaş mal ağırlığı: Kumaşın sıkma silindirlerinden çıktıktan sonraki ağırlığı
  • % Sıkma Efekti: Sıkma merdanelerinde uygulanacak basınç

Örnek 1: Kuru mal ağırlığı = 2000 kg
Yaş mal ağırlığı = 3400 kg
% Sıkma Efekti = ?

% Sıkma Efekti = ((3400 - 2000) / 2000) x 100 = 1400
% Sıkma Efekti = 0.7 x 100 = %70

Örnek 2: Kuru mal ağırlığı = 5000 kg
Yaş mal ağırlığı = 7500 kg
% Sıkma Efekti = ?

% Sıkma Efekti = ((7500 - 5000) / 5000) x 100 = 0.5 x 100
% Sıkma Efekti = %50

Bu şekilde, sıkma silindirlerinin üzerindeki pick-up değeri, kumaş işleme başlamadan önce yapılan denemelerle ve yukarıdaki hesaplamalarla belirlenir.

Sıkma Denemeleri

İşlem yapılacak kumaşın kuru ağırlığı belirlenir ve ardından laboratuvar fulardında numune kumaş, hazırlanan işlem flottesi ile sıkma silindirlerinden geçirilir. Kumaşın yaş ağırlığı belirlendikten sonra, bu veriler formüle yerleştirilerek sıkma silindirlerinin pick-up değeri hesaplanır. Laboratuvar ortamında doğru sonuç alındığında, bu değerler işletme ortamındaki makinelerde uygulanacak şekilde ayarlanır. Bu tür denemeler, her yeni işlem öncesinde laboratuvar ortamında yapılır.

Yaştan Yaşa (Wet to Wet) Fulard Hesaplamaları

Kuru kumaş üzerinde fulard işlemi yapmak her zaman en iyi sonucu verir, ancak bazen önceden yaş işlem (örneğin, apre) görmüş kumaşın kurutulması gerekebilir. Bu ek işlem maliyet yaratabileceği için, bazı işletmeler yaştan yaşa fulard işlemleri de uygular. Bu tür işlemlerde kumaş, kuru olmadan fulard işlemine girer ve flottenin üzerinden geçirilir. Kumaşın aldığı sıvı miktarı, kuru kumaşın aldığı miktardan daha az olacağı için yoğunluğu farklı hesaplanmalıdır. Yaştan yaşa işlemi daha hassas bir süreçtir ve her zaman istenilen sonucun elde edilmesi zor olabilir, bu yüzden genellikle tercih edilmez.

Yaştan Yaşa Fulard Hesaplamaları

Yaştan yaşa işlemi için, ilk fulard banyosunun konsantrasyonu hesaplanmalıdır. Bu, birinci fularddan gelen kumaş makineye verilmeden önce hazırlanan banyodur ve yoğunluğu, daha sonra kumaşın üzerinde kalan sıvı ile seyreltilir. Bu denkleme göre, ilk fulard banyosunun konsantrasyonu şu formül ile hesaplanır:

K1 = (T x 100) / ((AF2 - AF1) + (AF1 x F))

  • K1: Başlangıç flottesi konsantrasyonu (g/lt)
  • T: Apre maddesinin kumaş üzerine verilen miktarı (g/kg)
  • AF1: Kumaşın ilk alınan flotte miktarı (%)
  • AF2: Kumaşın ikinci defa aldığı flotte miktarı (%)
  • F: Yer değiştirme faktörü

Örneğin, 1000 kg kumaş için yaştan yaşa apreleme işlemi yapılacağını varsayalım. Birinci işlemden sonra kumaş %70 flotte almış (AF1) ve ikinci işlemde %80 flotte almış (AF2). Kumaşın %2 kadar apre maddesi almasını istiyorsak, ilk fulard banyosunun konsantrasyonunu hesaplayalım.

Apre maddesinin miktarı şu şekilde hesaplanır:
1 kg kumaş için 20 g apre maddesi
Dolayısıyla, T = 20 g/kg.

Yer değiştirme faktörü %60 olarak verildiği için, F = 0.6.

K1 = (20 x 100) / ((80 - 70) + (70 x 0.6)) = 38.46 g/lt

Bu şekilde, ilk fulard banyosunun konsantrasyonu hesaplanmış olur.

İlave Flotte Hesaplaması (K2)

Flotte, kumaş makineden geçtikçe su kaybeder ve bu da flottede bir yoğunluk değişikliği yaratır. Kumaşın üzerinde kalan kimyasal madde miktarının tutarlılığını sağlamak için, ilave edilen flotte daha yoğun olmalıdır. Eğer ilk hazırlanan flottenin yoğunluğu ile kumaşın geçişi sırasında bir azalma olursa, kumaşın başı ve sonu arasında işlem farkları oluşabilir. İlave edilen flottenin yoğunluğunu hesaplamak için şu formüller kullanılır:

İ = (AF2 / (AF2 - AF1)) x F

K2 = K1 x İ

Örneğin, ilk fulard banyosunun hesaplandığı durumu düşünerek ilave flotte konsantrasyonunu hesaplayalım:

İ = (80 / (80 - 70)) x 0.6 = 4.8
K2 = 38.46 x 4.8 = 184.6 g/lt

Bu hesaplamalar, ilave flottenin doğru yoğunlukta hazırlanmasını ve kumaşın üzerinde istenilen kimyasal madde miktarının tutarlı bir şekilde kalmasını sağlar. 

0 yorum:

Yorum Gönder

Merhaba, daha kaliteli bir site için yorumlarınızı bekliyoruz.