Metameri (Alm. Metamerie, Fr. métamérisme, İng. metamerism), farklı spektral bileşenlere sahip iki ışığın insan görme sistemi tarafından aynı renk olarak algılanmasına denir. Tekstilde farklı boyarmaddeler ya da boyarmadde karışımları ile boyanmış, aynı yansıtırlık eğrilerine sahip olmayan kumaşların herhangi bir ışık kaynağı altında aynı renk görünüp, başka bir ışık kaynağı altında farklı görünmesine metameri denir.
Metameri indeksi (Alm. Metamerie-Index, Fr. indice de métamérisme, İng. metamerism index), tekstil malzemelerinin renk ölçümünde, değeri 0,5'ten daha küçük olduğunda kabul edilebilir olarak değerlendirilirken, 1'den daha yüksek olduğunda yeni boyama reçetesi hazırlanması gerektiği anlamına gelen ve metamerinin derecesini belirten bir ölçüdür.
Metamerizm, belli bir ışık kaynağında benzer olarak eşleşen iki rengin, başka bir ışık kaynağı altında farklı görünmesi olarak tarif edilen renk fenomeninin, bilimsel açıklamasıdır. Metamerizm durumu ancak iki cismin karşılaştırılması ile ortaya çıkar; iki cismin renkleri bir ortamda aynı görünürken, farklı bir ortamda aynı görünmezler.
Giysi üretimi oldukça karmaşık bir işlemdir, nihai ürün bir çok farklı malzemenin birleşmesinden oluşur. Bu malzemelerin renk uyumlarının doğru olması, müşteri beklentilerini karşılamakta çok önemli bir unsurdur. Tedarik zinciri bir çok aşamalardan oluşur. Dağıtım sürecinin bir aşamasında giysi renk onayından geçtiği halde, bir başka aşamada renk farklılığı tespit edilebilir. Bunun sebebi metamerizm durumudur.
Metamerizm ile sıkça karıştırılan bir olgu, renk tutarlılığı / tutarsızlığıdır. Bir objenin rengi, Yapay ışık kaynağı için kullanılan ışık kaynağına bağlı olarak değişir. Örneğin, gündüz vakti arabanızı yol kenarına park ettiğinizde parlak kırmızı görünmektedir. Hava karardıktan sonra, siz arabanızı hala kırmızı olarak tarif edersiniz, ama aslında sodyum aydınlatma altında arabanız, muhtemelen kahverengi görünmektedir. Bu fenomen, renk tutarsızlığı olarak bilinir.
Metamerizmin Çeşitleri
Metamerizm, iki cismin renklerinin farklı ışıklardan farklı şekilde etkilenmelerinden kaynaklanır. Çeşitli metamerizm tipleri vardır:
- Yapay Işık Kaynağı metamerizmi, iki cismin bir ışık kaynağı altında aynı renkte görünmesine rağmen, yine aynı kişi tarafından bakıldığında, başka bir ışık kaynağı altında aynı renkte görünmemesi durumudur.
- Gözlemci metamerizmi ise, kişilerin renk algılamalarındaki farklılıklardan doğar; çok subjektif bir durumdur ve çoğunlukla önlenmesi mümkün değildir. Ancak, renk kontrolü yapan kişilerin dikkatli seçilmesi ve iyi eğitilmesi ile risk azaltılabilir.
- Geometrik Metamerizmi önlemek için, renk kontrollerini eşit mesafeden ve ışık kaynağına göre sabit açıda (45 derece) olacak şekilde yapmak gerekir.
Metamerizmde Işığın Önemi
Bir ürünü gözlemlerken, görüntüyü etkileyen en önemli faktör, kullanılan ışık kaynağının enerjisidir. Baktığımız şeyin görünüşünü etkileyen iki temel faktör şunlardır:
- Cismi aydınlatan ışığın kalitesi ve miktarı
- Cismin gözlemlendiği alanın arka plan rengi
Doğru görsel algılama olabilmesi için, ışık kaynağının, renk eşleştirme kabinlerinde olduğu gibi, kontrollü olması gerekir.
Yapay Işık Kaynağı Nedir
Aydınlatıcı, yapay olarak yayılmış olan ışığın teorik kaynağıdır. Genel olarak, aydınlatıcının değerleri yapay ısı kaynağının enerji yayılım ölçümlerinden oluşur. Bu yapay ısı kaynağı sıcaklık ile beraber aynı zamanda belli sıcaklık aralıklarında spesifik renkte ışık da yayar.
Doğal ve yapay ışık kaynakları arasındaki fark nedir?
Yapay ışık kaynakları standart değerlerde sabit ışık sağlar, doğal ışık kaynağının ise enerjisi değişkendir. Örneğin güneş ışık kaynağıdır, ancak enerjisi akşam ve öğle saatlerinde aynı değildir.
Doğal ışık kaynağı, ışık saçılımının fiziki olarak kaynağıdır mesela mum , tungsten lamba veya gün ışığı. Yapay ışık kaynağı aydınlatıcılar ise, doğal ışık kaynaklarını teorik olarak taklit ederler.
Doğal ışık kaynaklarının hepsi, yapay bir ışık kaynağı ile canlandırılabilir, ancak tüm yapay ışık kaynakları fiziksel olarak bir doğal ışık kaynağı ile gerçekleştirilemez.
Metamerizm Etkilerinin Azaltılması
Tüm renkli ürünlerin üretiminde, renk değerlendirme ve kontrolleri sırasında, metamerizm ve yapay ışık kaynaklarının dikkate alınması gereken konulardandır. Bu nedenle tekstilde, kullanılan boyarmadde kalitesinde devamlılık ve renk eşleştirme işlemi sırasında uygun yapay ışık kaynağı ve doğru şartların oluşturulması çok önemlidir.
0 yorum:
Yorum Gönder
Merhaba, daha kaliteli bir site için yorumlarınızı bekliyoruz.