İplikte Elastikiyet Nedir, Kopma Uzaması Kavramı

Günümüzde elastik özellikli denim üretiminde elastik iplikler önemli bir paya sahiptir. 

Elastikiyet (elasticity), bir ipliğin gerilim altında boyunun uzaması ve gerilim kalktığında eski uzunluğuna tamamen ya da kısmen dönebilme kabiliyetidir. Kritik uzama noktasına kadar uzatılmış yani kopma noktasına gelmiş bir ipliğin o anki erişmiş olduğu uzunluğun, serbest haldeki uzunluğuna oranlanmasıdır. 

Elastik geri dönüş ya da elastik toparlanma (Alm. elastische Rückdehnung; Fr. recouvrance élastique, İng. elastic recovery), bir cismin kuvvet uygulanıp uzatılması sonrası başlangıç boyut ve şekline dönebilme özelliğine denir. 

Elastik geri dönüş yüzdesi (Alm. elastische Rückdehnung in Prozent; Fr. pourcentage de recouvrance élastique, İng. percentage of elastic recovery), uzamaya maruz kalan malzemenin uzama sonrası geri dönen miktarının uzama miktarına yüzdesine denir. 

Kopma uzaması (Alm. Bruchdehnung, äußerste Dehnung, Fr. contrainte de rupture, allongement à la rupture, İng. breaking elongation; elongation at break; ultimate elongation), tekstil malzemesinin kopma yüküne karşılık gelen noktadaki uzama oranına denir. 

Örneğin: 100 cm. uzunluğundaki bir ipliğe kuvvet uygulandığında iplik belirli bir uzamadan sonra kopacaktır. Koptuğu andaki uzunluğunun 105 cm. olduğunu kabul edersek bu ipliğin elastikiyeti yani ipliğin kopma uzaması hesaplanması: 

% Kopma Uzaması = ((Son Uzunluk – İlk Uzunluk) / İlk Uzunluk) x 100 formülü ile; 

((105-100)/100)x100 = % 5 şeklinde bulunur. 

Esneme özelliği kumaşın ömrünü artırır ve daha rahat giysilerin yapılmasına olanak verir. İyi bir elastikiyete sahip bir kumaş üretmek için iplik özelliklerinin yanı sıra kumaş yapısı ve terbiye işlemlerinin de büyük önemi vardır.