Dokuma Kumaş Çeşitleri (kumaş fotoğrafları ile)

Kumaşlar, ipliklerin çeşitli yöntemlerle (dokuma, örme ve nonwoven) bir araya getirilerek oluşturduğu kaplayıcı yüzeylerdir. Pamuk, yün, ipek, keten, poliester, naylon vb. maddelerden imal edilir. Birbirlerine dik ve paralel konumda bulunan ipliklerin, birbirlerinin altından üstünden geçirilmesi ile dokuma kumaş yüzeyi oluşturulur. 

Dokuma Kumaş Örnekleri:

Saksoni Kumaş

Saksoni: Saxony ve merinos yapaklarından yapılan ştrayhgarn ipliklerden çeşitli örgü ve desenlerde dokunan, yumuşak ve açık dokulu kumaşlardır. Saksoni kumaşlar, elbiselik ve paltoluk kumaş olarak kullanılırlar. Hafif ve orta gramajlar için 2/2 dimi örgü ile 12 Nm ve daha ince ştrayhgarn iplikler uygundur. 

Mermerşahi Kumaş. 

Mermerşahi Kumaş: Tülbende benzeyen, ancak daha sık dokunmuş, beyazlatılmış ve yumuşak tutumlu bir kumaştır. Genellikle 30/1 Ne iplikten, 1 cm'de 23–25 tel çözgü, 1 cm'de 16–18 tel atkı sıklıklarda ve yaklaşık 80-85 g/m² ağırlıkta dokunur.

Fresko Kumaş. 

Fresko Kumaş: Yüksek bükümlü ipliklerin, katlandıktan sonra, bezayağı örgüde ve düşük sıklıklarda dokunmasıyla elde edilen sert tutumlu, hafif gramajlı kumaşlardır. Kumaşa kırçıl ya da kumlu bir renk etkisi vermek için muline iplikler de kullanılabilir.

Etamin Kumaş

Etamin: Elek bezi olarak da bilinen bu kumaş ince ve seyrek dokuludur. Etamin bağlantı, bezayağı bağlantıdan bazı bağlantı noktalarının çıkarılması veya bezayağı bağlantıya bazı bağlantı noktalarının ilave edilmesiyle elde edilir. Etamin bağlantı, dokuma kumaşta delikli, gözenekli bir yapı meydana getirir. 

Vual Kumaş

Vual: Vual kumaş 60/1 numara gibi ince olan % 100 pamuktan üretilmiş, hafif, rahat bir tekstil ham maddesidir. Kelime anlamı olarak Fransızca dan gelen vual ince örtü anlamını taşımaktadır. Parlak ve kaygan yapıya sahip olduğu için ipek kumaşa benzetilir. İnce numaralı ve seyrek dokunarak elde edilir. Vual kumaş çeşitleri desenleri, renkleri ve kullanıldığı alanlar bakımında zenginlik gösterir.

Şantuk Kumaş

Şantuk: İpekli şantuk taklidi, bezayağı örgüde, nopeli ya da inceli kalınlı bölümleri olan düzgünsüz pamuk atkı ipliği kullanarak dokunan bir kumaştır. 

Amerikan Kumaşı

Kaputbezi: Amerikan bezi olarak bilinen bu kumaş, bezayağı örgüde, karde iplikten dokunan ve kasar (beyazlatma) işlemi uygulanmayan bir kumaştır. Genellikle 12/1–16/1 Ne iplikten 1 cm’de çözgü sıklığı 15–20 tel, atkı sıklığı 15–16 tel olarak dokunur. 

Poplin Kumaş

Poplin: Bezayağı örgüsüyle ince çözgü ve kalın atkı iplikleriyle dokunan kumaşlardır. Eskiden ipek iplik kullanılarak dokunan poplin kumaşlar günümüzde merserize edilmiş ince numara penye pamuk ipliğinden dokunmaktadır. Çözgüde genellikle 30/Ne, atkıda 20/1– 30/1 Ne iplik kullanılır. Daha ince poplinlerse, 60/2–80/2 Ne çözgü, 60/2–30/1 Ne atkı kullanılarak dokunurlar. 

Branda Kumaşı

Branda bezi: Çadır bezi olarak da bilinir. Tente, çadır, yelken ve kayış yapımında kullanılan sağlam ve ağır gramajlı bir kumaştır. Genellikle bezayağı örgüsüyle veya panama örgüsüyle çok katlı kalın ipliklerle dokunur. Çözgü ipliği olarak 18/5 Ne, atkı olarak 15/3 Ne iplik kullanılır. 

Çuha Kumaş

Çuha: Merinos yününden bezayağı örgüsüyle, strayhgarn ipliklerle dokunan bir kumaştır. %33, %25 oranında enden çektirilerek keçeleştirilir. Ağır bir dinkleme işlemi uygulanır. Kumaşın yüzeyinde hav tabakası oluşturulur. Genellikle koyu yeşil renge boyanarak bilardo masalarında kullanılır. 

Tergal Kumaş

Tergal: Bezayağı örgüsüyle dokunan yaygın olarak kullanılan tül kumaştır. Çözgü ve atkı 70 denye tekstüre, bükümlü polyester iplikle, atkı ve çözgüde 1 cm’de 30 tel sıklık ile 30 numara tarakla dokunur. Jakar desenli ve fantazi iplikli çeşitleri bulunur. 

Organze Kumaş

Organze: Bezayağı örgüsüyle, çözgü ve atkıda mono polyester ipliklerle, 1 cm’de 40 tel sıkılıkta ve 40 numara tarak kullanılarak dokunur. İpekle dokunan çeşidine oranla polyesterle dokunanlar daha ucuzdur. Çizgi, kesme, baskılı ve jakar desenlidir.

Hareli Kumaş

Hareli: Doğal ipek, pamuk ve viskondan üretilen pırıltılı, hareli kumaştır. Hareli kumaş çizgili ve empirme olarak da dokunabilir. Pamuk veya polyester muslin, çok hafif olur ve genellikle Çin’de veya Hindistan’da dokunur. 

Tafta Kumaş

Tafta: Atkı ve çözgü farklı renk ipliklerle bezayağı örgüsüyle dokunur. Sıkı ve sert tutumludur. İpek ipliklerle ya da rayon ipliklerle dokunur. Sık dokunmuş ipek kumaşı parlak görünümünden tanıyabiliriz. İpek iplik yerine viskon ile dokunduğu zaman daha ucuzdur. 

Şifon Kumaş

Şifon: Çok yumuşak ve ışık geçiren, bezayağı örgüde, ince, tek katlı ve yüksek bükümlü iplikten dokunmuş kumaştır. Tek katlı, ince ipek ipliklerle dokunur. Çok ince ve hafif görünüşlüdür. Motifin altına organze konularak Türk işi, çin iğnesi, pul-boncuk işi, basit nakış iğneleri ve suzeni işinde kullanılabilir. Şifondan yapılmış giysiler öncelikle şeffaftır ve hafiftir. Doğal ipekten üretilmiş şifon en pahalı ve değerli malzemelerden biridir. Elyaf olarak da polyamid kullanılabilir. Sentetik liflerden yapılmış şifon çok daha ucuz ve çok daha uzun ömürlüdür. İpek şifonlar ise lüks ama kırılgan kumaşlardandır. 

Denim kumaş

Denim (Blue Jean): D 2/1 veya D 1/2 dimi örgüsüyle, renkli çözgü ve beyaz atkıyla değişik renklerde dokunur. Denim kumaşlar pantolonluk, eteklik, astarlık olarak kullanılır. Çözgü iplik numarası 40/2 Ne ve sıklığı 48 tel/cm’dir. Atkı ipliği numarası 12/1 Ne ve sıklığı 20 tel/cm’dir. 

Diril Kumaş

Diril: D 2/1, D 3/1, D 4/1 örgüleriyle dokunan yazlık ve tropikal kumaşlardır. Kalın ipliklerle dokunur. Çözgü ipliği numarası 16/1 Ne ve sıklığı 24 tel/cm, atkı ipliği 12/1 Ne ve sıklığı 14 tel/cm’dir. 

Şayak Kumaş

Şayak: D 2/2 dimi örgüsüyle dokunan, atkısı kalın numara strayhgarn, çözgüsü pamuk olan ucuz bir kumaştır. Kumaş beyaz olarak dokunur. Pamuk ipliğini kapatacak ölçüde dinkleme işlemi uygulanır ve top boyama yapılır. Daha kaliteli tiplerinde atkı ve çözgüde strayhgarn yün ipliği kullanılır. Genel olarak çözgü ipliği numarası 12/2 Ne pamuk, sıklığı 12 tel/cm; atkı ipliği 3–5 Nm strayhgarn, sıkılığı 10 tel/cm olarak dokunur. 

Kaşe Kumaş

Kaşe: D 2/2 örgüsüyle, ince numara strayhgarn iplikten dokunur. Dokunan kumaşın ağır bir dinkleme işlemiyle keçeleştirilir ve bir yüzeyi havlandırılır. Düz renk elbiselik ve döpiyeslik kumaşlardır. Daha kalın tipleri kışlık kaşe kaban ve pardesülük olarak da kullanılır. 

Blazer Kumaş

Bleyzer (Blazer): Ağır bir dinkleme ve hafif bir şardonlama işlemiyle yüzeyi havlandırılmış olan kaşe benzeri strayhgarn kumaşlardır. Aslında, 12/1 Nm strayhgarn iplikle 1 cm’de 16 tel sıklıkla ve dimi örgüsüyle dokunan, üzerine yollu desen basılan, spor ceketlik veya kadın kepliği olarak kullanılan özel bir kumaşa verilen isimdir. Ancak günümüzde kaşe tipi ağır gramajlı kumaşlar için bu isim kullanılmaktadır. 

Gabardin Kumaş

Gabardin: Çözgü yüzlü dimi örgüsüyle dokunan pantolonluk ve pardesülük kumaşlardır. Dayanıklı ve esnekliği az bir kumaştır. Pardesülüklerde su geçirmezlik sağlamak için çözgü sıklığı artırılır. Ütülerken parlama yapabilir. Genellikle 56/2 Nm kamgarn ipliklerle, çözgüde 1 cm’de 40 tel, atkıda 25 tel sıklıkla dokunur. 

Lastikotin Kumaş

Lastikotin: D 1/2 veya D 2/2 panama örgüsüyle kamgarn ipliklerle dokunan ince, esnek ve dayanıklı bir elbiselik kumaş çeşididir. Smokinlik, eteklik, döpiyeslik olarak da kullanılır. Ağır gramajlı askeri üniformalarda kullanılan bir türü, yüzü panama, arkası bezayağı örgüsüyle çift katlı dokunur. İpliğinde ince merinos yapağısı kullanılır. Beyaz dokunduktan sonra top boyama yapılarak renklendirilir. 

Kadife Kumaş

Kadife: Temel dokumadaki atkı veya çözgü ipliklerine, gevşek durumda ilave bir atkı ya da çözgü eklenip daha sonra kesilerek havlı (tüylü) bir yüzey kazandırılan dokumalardır. Havlı Dokumalar: Kadife, havlı ve halı gibi tüylü kumaşlardaki havlar özel çözgü iplikleri ile oluşturulur. Gerilmiş bir temel çözgünün üzerine gevşek duran bir hav ya da ilmek çözgüsü gelir. Dokuma işlemi sırasında hav çözgüsü temel çözgünün üzerine kayar ve böylece ilave çözgü ipliklerinin ilmekleri kumaş yüzeyinde kalır. 

Saten Kumaş

Saten: Saten, dokumanın bir çeşidi olup; düz, çok parlak ve kaygan yüzeyli bir kumaştır. İplikler birbiri üzerine ve kumaşın her iki yüzünde çok sık olarak dokunmuştur. Saten denilince düz, pürüzsüz, yumuşak, dökümlü, parlak ve bu karaktere uygun ipliklerle dokunmuş kumaşlar akla gelmelidir. Saten kumaş parlak ve kaygan bir yapıya sahip; pamuklu, yün, ipek gibi çeşitleri olan son derece zarif bir dokumadır. Saten kumaşın en büyük özelliği, mat olmayan parlak bir yapıda olmasıdır. Parlak ve yumuşaklığı nedeniyle, pek çok alanda kullanılan saten kumaş, diğer kumaşlardan farklı doku ve parlak görüntüde olmasından dolayı, kullanıldığı birçok üründe oldukça şık bir duruş sergilemektedir. 

Atlas Kumaş

Atlas: Atlas, ince ipekten sık dokunmuş düz renkli, sert ve parlak, altın ve gümüş tellerle işlenmiş kumaş cinsidir. Atlas dokunuşuna göre kıymetlendirilen bir kumaştır. Atlas, Araplar aracılığı ile 14. yüzyılda Endülüs’ten İspanya’ya ve oradan da Avrupa’ya yayılmıştır. 15. yüzyılda ise İtalya ve Fransa’da dokunmaya başlamıştır. Selçuklular atlası Bizanslılardan İstanbul, Osmanlılar da Avrupa’dan Frank atlası adı altında almışlardır. Kadifenin yerine tercih edildiği dönemlerde miski, şehri, Şam ve Maraş atlasları ünlenmiştir. 

Güderi Kumaş

Güderi: Tok, ince, parlak, tuşesi yumuşak, sert açılı ribsleri olan yünlü kumaştır. Beşli çözgü sateni veya kamgarn ve orta incelikte ştrayhgarn ipliklerden takviyeli beşli saten olarak dokunur. Kumaşın sırtı bazen şardon yapılır. Kadın ve erkek paltolarında kullanılır. Terimin İngilizcesi ilk kez Venedik’te ipekli olarak üretilen orijinal Güderi kumaşın üretildiği yeri işaret ederek (venedikli) anlamına gelen Venetian kelimesinden gelmektedir. Güderi ayrıca bir deri (bknz) türüdür. 

- Örme kumaş çeşitleri nelerdir?