Teknik Tekstillerin Tanımı ve Kapsamı

Teknik tekstiller çok geniş uygulama alanı bulmuştur. 

Tekstil, insanoğlunun kendini soğuktan sıcaktan ve diğer doğa olaylarından koruma ihtiyacı ile birlikte, yaradılışının ilk günlerinden başlayarak güncelliğini korumuştur. Önceleri salt korunma ve örtünme amacıyla kullanılan tekstil ürünleri, daha sonra moda gibi, insan ruhuna hitap eden estetik amaçlar için de kullanılmıştır. Günümüzde tekstil ürünleri, bebek bezinden ayakkabılara, sabah kullandığımız diş fırçasındaki naylon elyafından, hastanelerdeki ürünlere kadar, hemen her yerde kullanılmaktadır. Teknik tekstil ürünleri ise pek fazla bilinmemesine rağmen, evden otomobile, giyimden tarıma, karayollarından hastanelere kadar günlük hayatımızın çeşitli alanlarında yoğun olarak kullanılmaya başlanmıştır. Teknik ve tekstil sözcüklerinin bir arada kullanılması, çoğu insana şaşırtıcı gelmesine rağmen, sektör pazar değeri olarak önemli boyutlara ulaşmıştır. Sektörün geleneksel tekstil ve hazır giyim sektörleri içerisindeki payı % 25-30’lara ulaşmıştır. Teknik tekstiller; geleneksel tekstil ve hazır giyim sektörlerinin aksine sürekli olarak büyümekte ve gelecek vaat eden bir sektör olarak görülmektedir. Bu özellikleri nedeniyle birçok ülkede yoğun çalışmalar yürütülmektedir. 

Günümüzde teknik tekstillerin tanımı konusunda tam bir görüş birliği bulunmamaktadır. Bu nedenle teknik tekstil terimi ile nelerin kastedildiğinin açıklanması gerekmektedir. Bu amaçla teknik tekstiller ile ilgili bazı tanımlara aşağıda yer verilmiştir: Teknik tekstiller, endüstride, uzay sanayinde, askeri alanda, denizcilikte, tıpta, inşaatta, jeotekstillerde, ulaştırmada ve ileri teknoloji uygulamalarında kullanılan fonksiyonellik gerektiren tekstil ürünleridir. Özel olarak tasarlanan, herhangi bir üründe veya üretim yöntemi içinde veya yalnız başına belirli bir özelliği yerine getirmek amacıyla üretilen ve kullanılan malzemelere teknik tekstil denilmektedir. Teknik tekstiller bu terimden başka; endüstriyel tekstiller, yüksek performanslı tekstiller, yüksek teknik tekstiller, geleneksel olmayan tekstiller, mühendislik tekstilleri diye de isimlendirilebilmektedir. En az geleneksel tekstiller kadar eski olan bu ürünler, geleneksel tekstillerin aksine, tekstil dışındaki alanlarda da kullanılmaktadır. Bu ürünler; kimyasallara, hava şartlarına ve mikro organizmalara dayanımlı, yüksek mukavemet, yanmazlık, yüksek aşınma dayanımı gibi yüksek performans özellikleri gösteren ürünlerdir. Bunun yanı sıra bu ürünler geleneksel tekstillere göre, görünüş ve konforun belirleyici bir kriter olmadığı, pahalı, katma değeri yüksek, doğrudan tüketicinin kendisinin kullanmadığı, filtrelerde, oto lastiklerinde kullanılan tekstiller gibi herhangi bir malzemenin parçası olarak da kullanılan ürünlerdir. Teknik tekstiller yüksek teknik ve kalite ihtiyaçlarını (mekanik, termal, elektriksel, dayanırlık v.b.) karşılayan ve bu teknik işlevleri sunabilme kabiliyetine sahip malzemelerdir. Teknik tekstillerin tanımı konusunda en fazla kabul gören tanımlama The Textile Institute tarafından yapılan tanımlamadır. The Textile Institute tarafından yayınlanan Textile Terms and Definitions adlı yayında estetik veya dekoratif özelliklerinden ziyade esasen sahip oldukları teknik ve performans özellikleri için imal edilen tekstil materyalleri ve ürünleri olarak tanımlanmaktadır. Buna örnek olarak güç tutuşur döşemelikler ve nefes alabilen serbest zaman giysileri gösterilebilir. 

Teknik tekstiller estetik ve dekoratif özelliklerinden ziyade öncelikle işlevsel özellikleri ve teknik performansları için üretilen tekstil malzemeleri ve ürünleridir. Teknik tekstiller denince, teknik işlevleri yerine getirebilecek özellikler katılarak üretilmiş ürünler anlaşılmalıdır. Teknik tekstiller önceleri giyecek ve mefruşat olmayan tekstil malzemeleri olarak tanımlanırdı. Bu tanımı hala savunanlar bulunmaktadır. Fakat günümüz uygulamaları bu tanımı aşmıştır. Örneğin, bir koruyucu elbise bu tanıma göre teknik tekstil değildir. Yine başka bir tanıma göre yüksek performans sağlayan tekstil ürünleri teknik tekstillerdir. Fakat bir tekstil ürününün yüksek performanslı olmaması teknik kullanıma engel değildir. Teknik tekstilleri tanımlamak üzere hepsini içine alacak bir terim için yapılan araştırmalar, teknik ve endüstriyel kelimeleri ile sınırlı değildir. Performans tekstilleri, fonksiyonel tekstiller, özel tekstiller, mühendislik tekstilleri ve high-tech tekstiller gibi terimler de çeşitli alanlarda kullanılmaktadır ve bunların bazen oldukça spesifik anlamlarda kullanıldığı görülmektedir. Teknik tekstil terimi 1980’li yıllarda görünüş ve estetik karakteristiklerinden ziyade teknik özellikleri ve performansları için geliştirilen ve çeşitliliği her geçen gün artan ürünler ve üretim tekniklerini tarif etmek üzere ortaya konulmuş bir terimdir. Hızla büyüyen bu sahanın zenginliğini ve kompleksliliğini ifade etmekte endüstriyel tekstil terimi kifayetsiz kalınca, onun yerine teknik tekstil terimi geçmiştir. Ancak ABD’de halen endüstriyel tekstil terimi geniş ölçüde kullanılmaktadır. Teknik tekstil deyimi; otomotivden, inşaat ve kişisel korunmaya uzanan ileri teknoloji ve yüksek performansa yönelik uygulamalarda, geleneksel olmayan endüstrilerin teknik olarak kullandığı tekstil materyallerini ifade etmektedir. Gün geçtikçe bu alanda yeni ürünler, yeni süreçler, yeni malzemeler üretilmekte ve pazara sunulmaktadır. 

Teknik Tekstillerin Gelişimi?